.png)
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΩΝ
Ερμού 136, 10553 Αθήνα. Τηλ-Fax.: 2103252214, E-mail:archaeol@otenet.gr, www.sea.org.gr
Ερμού 136, 10553 Αθήνα. Τηλ-Fax.: 2103252214, E-mail:archaeol@otenet.gr, www.sea.org.gr
Αθήνα, 15/12/2021
Αρ. Πρωτ.: 267
ΠΡΟΣ: κ. Ε. Τσιγαρίδα
Αναπληρώτρια Διευθύντρια ΕΦΑΠΟΘ
ΘΕΜΑ: Σχετικά με το εξώδικο που αποστείλατε στους επιστήμονες που ορίστηκαν ως «πραγματογνώμονες» των 316 πολιτών, με βάση απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, για τις αρχαιότητες του Σταθμού Βενιζέλου
Στις 6/12/2021 οι νομικοί εκπρόσωποι των 316 πολιτών, σε εφαρμογή της 14764/2021 απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης για «συντηρητική απόδειξη» (πραγματογνωμοσύνη), απέστειλαν με εξώδικο στην Αττικό Μετρό, την Κοινοπραξία ΑΚΤΩΡ και την εταιρεία Δ. Κορρές, τα ονόματα των επιστημόνων που ορίστηκαν για την πραγματοποίηση της πραγματογνωμοσύνης στις 8/12/2021, ήτοι τους: ομότιμο καθηγητή Βυζαντινής Αρχαιολογίας Α. Μέντζο, τον επίκουρο καθηγητή Βυζαντινής Αρχαιολογίας Γ. Φουστέρη, την αρχιτέκτονα μηχανικό και πρώην Προϊσταμένη της Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων του ΥΠΠΟΑ Ευαγγελία Καμπούρη και τον πολιτικό μηχανικό Νικόλαο Τζημόπουλο.Κατόπιν της απόφασης του Πρωτοδικείου και τον ορισμό των επιστημόνων που θα πραγματοποιούσαν την αυτοψία, οφείλατε να παράσχετε στους εν λόγω επιστήμονες έγγραφη άδεια της ΕΦΑΠΟΘ, ως μόνης αρμόδιας υπηρεσίας, για την επίσκεψη και την φωτογράφηση/κινηματογράφηση του αρχαιολογικού χώρου και των αρχαιολογικών εργασιών στον Σταθμό Βενιζέλου. Σημειώνουμε ότι η συγκεκριμένη άδεια, η οποία θα χορηγούνταν ως απόρροια δικαστικής απόφασης δεν συνδέεται άμεσα με τους όρους που τίθενται στο άρθρο 46 Αρχαιολογικού Νόμου και τις σχετικές ΚΥΑ. Ακόμη όμως και υπό το πρίσμα των σχετικών ΚΥΑ, επισημαίνουμε ότι προβλέπεται ρητή αναφορά για την εξαίρεση των ειδικών επιστημόνων και μάλιστα όταν πρόκειται για φωτογράφιση/κινηματογράφηση με σκοπό την τεκμηρίωση αρχαιολογικών εργασιών (βλ. ΚΥΑ ΥΠΠΟΤ/ΔΟΕΠΥ/ΤΟΠΥΝΣ/126463/2011, άρθρο 9 παρ. β).
Οι προαναφερθέντες επιστήμονες τελικά έλαβαν στις 7/12/2021 εξώδικη πρόσκληση υπό μορφήν εγγράφου της ΕΦΑΠΟΘ, χωρίς αριθμό πρωτοκόλλου, υπογεγραμμένη από σας. Η μορφή του εξωδίκου, το ύφος και το περιεχόμενο του δεν εκφράζουν σεβασμό στους επιστήμονες που κλήθηκαν να επιτελέσουν ορισμένο έργο, αλλά και στους πολίτες που κινητοποιούνται για την προστασία των αρχαιοτήτων. Πρόκειται για πρωτόγνωρη κίνηση, η οποία αποτελεί θεσμικό ατόπημα που υπερβαίνει και τις αρμοδιότητές σας ως αναπληρώτριας Διευθύντριας της ΕΦΑΠΟΘ.
Συγκεκριμένες διατυπώσεις στο κείμενο του εξωδίκου, όπως ότι η παραγωγή απεικονίσεων των αρχαιοτήτων αποτελεί «ποινικό αδίκημα» (σημείο 2 του εξωδίκου), εκφράσεις όπως «το ελληνικό δημόσιο (…) δεν γνωρίζει, δεν είναι σε θέση να γνωρίζει, δεν επιβεβαιώνει και με κανέναν τρόπο δεν συνομολογεί το αν πληρούνται ή όχι στο πρόσωπό σας (…) οι ειδικές γνώσεις αρχαιολογίας και μηχανικής σε κατασκευές τεχνικών έργων» (σημεία 3α και 3) και προειδοποιήσεις που δύνανται να ερμηνευτούν ως απειλές («προς αποφυγήν περαιτέρω δικαστικών αμφισβητήσεων») είναι αδόκιμες για την Αρχαιολογική Υπηρεσία, όταν μάλιστα η άδεια για την διεξαγωγή μίας αυτοψίας χορηγείται σε επιστήμονες κύρους και πρώην Διευθυντές του ΥΠΠΟΑ.
Η κατακλείδα του εξωδίκου, που με ύφος εντολής, αναφέρει στους πραγματογνώμονες επί λέξει «υποχρεούστε να παραδώσετε το σύνολο του παραχθησόμενου (sic) υλικού, αμέσως μετά τη λήψη του, προς τη Γραμματεία του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, το οποίο διέταξε την παραγωγή του» είναι νομικά μη ορθή και βρίσκεται εκτός των αρμοδιοτήτων σας, καθώς το δικαστήριο διέταξε η πραγματογνωμοσύνη να πραγματοποιηθεί ως ένδικο βοήθημα των 316 πολιτών, στους οποίους και μόνο οφείλουν να παραδοθούν η πραγματογνωμοσύνη και το υλικό απεικονίσεων που έχει παραχθεί.
Επειδή τα παραπάνω εκθέτουν εσάς προσωπικά, εκθέτουν όμως και το κύρος της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, παρακαλούμε να μας απαντήσετε:
«Άρχισε η απόσπαση των αρχαίων της Βενιζέλου (βίντεο και φωτ)» (20/7/2021 https://www.makthes.gr/ta-archaia-tis-venizeloy-egkataleipoyn-tin-estia-toys-kare-kare-vinteo-fot-412854)
«Μετρό Θεσσαλονίκης: Το ethnos.gr στην απόσπαση αρχαιοτήτων από τον σταθμό Βενιζέλου» (27/11/2021 https://www.ethnos.gr/greece/article/184768/metrothessalonikhstoethnosgrsthnapospasharxaiothtonapotonstathmobenizeloy)
Δυστυχώς, διαπιστώνουμε ότι έχετε εμπλακεί σε μία υπόθεση, η οποία έχει εγκαταλείψει το πεδίο των δόκιμων διοικητικών ενεργειών.
Αναμένουμε την απάντησή σας.
Συναδελφικά
Για το Διοικητικό Συμβούλιο του ΣΕΑ,
Στις 6/12/2021 οι νομικοί εκπρόσωποι των 316 πολιτών, σε εφαρμογή της 14764/2021 απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης για «συντηρητική απόδειξη» (πραγματογνωμοσύνη), απέστειλαν με εξώδικο στην Αττικό Μετρό, την Κοινοπραξία ΑΚΤΩΡ και την εταιρεία Δ. Κορρές, τα ονόματα των επιστημόνων που ορίστηκαν για την πραγματοποίηση της πραγματογνωμοσύνης στις 8/12/2021, ήτοι τους: ομότιμο καθηγητή Βυζαντινής Αρχαιολογίας Α. Μέντζο, τον επίκουρο καθηγητή Βυζαντινής Αρχαιολογίας Γ. Φουστέρη, την αρχιτέκτονα μηχανικό και πρώην Προϊσταμένη της Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων του ΥΠΠΟΑ Ευαγγελία Καμπούρη και τον πολιτικό μηχανικό Νικόλαο Τζημόπουλο.Κατόπιν της απόφασης του Πρωτοδικείου και τον ορισμό των επιστημόνων που θα πραγματοποιούσαν την αυτοψία, οφείλατε να παράσχετε στους εν λόγω επιστήμονες έγγραφη άδεια της ΕΦΑΠΟΘ, ως μόνης αρμόδιας υπηρεσίας, για την επίσκεψη και την φωτογράφηση/κινηματογράφηση του αρχαιολογικού χώρου και των αρχαιολογικών εργασιών στον Σταθμό Βενιζέλου. Σημειώνουμε ότι η συγκεκριμένη άδεια, η οποία θα χορηγούνταν ως απόρροια δικαστικής απόφασης δεν συνδέεται άμεσα με τους όρους που τίθενται στο άρθρο 46 Αρχαιολογικού Νόμου και τις σχετικές ΚΥΑ. Ακόμη όμως και υπό το πρίσμα των σχετικών ΚΥΑ, επισημαίνουμε ότι προβλέπεται ρητή αναφορά για την εξαίρεση των ειδικών επιστημόνων και μάλιστα όταν πρόκειται για φωτογράφιση/κινηματογράφηση με σκοπό την τεκμηρίωση αρχαιολογικών εργασιών (βλ. ΚΥΑ ΥΠΠΟΤ/ΔΟΕΠΥ/ΤΟΠΥΝΣ/126463/2011, άρθρο 9 παρ. β).
Οι προαναφερθέντες επιστήμονες τελικά έλαβαν στις 7/12/2021 εξώδικη πρόσκληση υπό μορφήν εγγράφου της ΕΦΑΠΟΘ, χωρίς αριθμό πρωτοκόλλου, υπογεγραμμένη από σας. Η μορφή του εξωδίκου, το ύφος και το περιεχόμενο του δεν εκφράζουν σεβασμό στους επιστήμονες που κλήθηκαν να επιτελέσουν ορισμένο έργο, αλλά και στους πολίτες που κινητοποιούνται για την προστασία των αρχαιοτήτων. Πρόκειται για πρωτόγνωρη κίνηση, η οποία αποτελεί θεσμικό ατόπημα που υπερβαίνει και τις αρμοδιότητές σας ως αναπληρώτριας Διευθύντριας της ΕΦΑΠΟΘ.
Συγκεκριμένες διατυπώσεις στο κείμενο του εξωδίκου, όπως ότι η παραγωγή απεικονίσεων των αρχαιοτήτων αποτελεί «ποινικό αδίκημα» (σημείο 2 του εξωδίκου), εκφράσεις όπως «το ελληνικό δημόσιο (…) δεν γνωρίζει, δεν είναι σε θέση να γνωρίζει, δεν επιβεβαιώνει και με κανέναν τρόπο δεν συνομολογεί το αν πληρούνται ή όχι στο πρόσωπό σας (…) οι ειδικές γνώσεις αρχαιολογίας και μηχανικής σε κατασκευές τεχνικών έργων» (σημεία 3α και 3) και προειδοποιήσεις που δύνανται να ερμηνευτούν ως απειλές («προς αποφυγήν περαιτέρω δικαστικών αμφισβητήσεων») είναι αδόκιμες για την Αρχαιολογική Υπηρεσία, όταν μάλιστα η άδεια για την διεξαγωγή μίας αυτοψίας χορηγείται σε επιστήμονες κύρους και πρώην Διευθυντές του ΥΠΠΟΑ.
Η κατακλείδα του εξωδίκου, που με ύφος εντολής, αναφέρει στους πραγματογνώμονες επί λέξει «υποχρεούστε να παραδώσετε το σύνολο του παραχθησόμενου (sic) υλικού, αμέσως μετά τη λήψη του, προς τη Γραμματεία του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, το οποίο διέταξε την παραγωγή του» είναι νομικά μη ορθή και βρίσκεται εκτός των αρμοδιοτήτων σας, καθώς το δικαστήριο διέταξε η πραγματογνωμοσύνη να πραγματοποιηθεί ως ένδικο βοήθημα των 316 πολιτών, στους οποίους και μόνο οφείλουν να παραδοθούν η πραγματογνωμοσύνη και το υλικό απεικονίσεων που έχει παραχθεί.
Επειδή τα παραπάνω εκθέτουν εσάς προσωπικά, εκθέτουν όμως και το κύρος της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, παρακαλούμε να μας απαντήσετε:
- Για ποιο λόγο αντί να παρασχεθεί στους εν λόγω επιστήμονες η έγγραφη άδεια της ΕΦΑΠΟΘ για φωτογράφηση/κινηματογράφηση κατόπιν της δικαστικής εντολής, απεστάλη εξώδικη-πρόσκληση διαμαρτυρία με την υπογραφή σας;
- Υποκρύπτει αυτό το εξώδικο τη βούλησή σας να προχωρήσετε σε δικαστικά μέτρα εναντίον των επιστημόνων αυτών, για την επιστημονική κρίση που τυχόν θα διατυπώσουν προς τους εντολείς τους;
- Γιατί δεν φροντίσατε, αφού είχατε αναγνωρίσει τη σπουδαιότητα της αυτοψίας, να υπάρχει εκπρόσωπος της Εφορείας στον χώρο (υπάλληλος με θέση ευθύνης, μόνιμος ή ΙΔΑΧ), ώστε να δώσει σχετικές οδηγίες στους πραγματογνώμονες, να τους διευκολύνει και να τους καθοδηγήσει στον χώρο;
- Έχετε προβεί σε οποιαδήποτε παρόμοια ενέργεια (έγγραφη διαμαρτυρία, εξώδικο, απλή έγγραφη σύσταση) για δημοσιεύσεις φωτογραφιών και βίντεο από την απόσπαση αρχαιοτήτων σε εφημερίδες και ηλεκτρονικά μέσα, χωρίς την κατά νόμο γνωμοδότηση του ΥΠΠΟΑ; Ενδεικτικά παραθέτουμε τις εξής:
«Άρχισε η απόσπαση των αρχαίων της Βενιζέλου (βίντεο και φωτ)» (20/7/2021 https://www.makthes.gr/ta-archaia-tis-venizeloy-egkataleipoyn-tin-estia-toys-kare-kare-vinteo-fot-412854)
«Μετρό Θεσσαλονίκης: Το ethnos.gr στην απόσπαση αρχαιοτήτων από τον σταθμό Βενιζέλου» (27/11/2021 https://www.ethnos.gr/greece/article/184768/metrothessalonikhstoethnosgrsthnapospasharxaiothtonapotonstathmobenizeloy)
Δυστυχώς, διαπιστώνουμε ότι έχετε εμπλακεί σε μία υπόθεση, η οποία έχει εγκαταλείψει το πεδίο των δόκιμων διοικητικών ενεργειών.
Αναμένουμε την απάντησή σας.
Συναδελφικά
Για το Διοικητικό Συμβούλιο του ΣΕΑ,
| Η Πρόεδρος | Η Γενική Γραμματέας |
| Δέσποινα Κουτσούμπα | Εύα Γιατρουδάκη |
Απάντηση της κ. Τσιγαρίδα:
http://sea.org.gr//files/τσιγαριδα.pdf
Ανταπάντηση του Δ.Σ.:
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΩΝ
Ερμού 136, 10553 Αθήνα. Τηλ-Fax.: 2103252214, E-mail:archaeol@otenet.gr, www.sea.org.gr
Αθήνα, 13/1/2022
Αρ. Πρωτ.: 8
Προς: κ. Ε. Τσιγαρίδα
Προϊσταμένη ΕΦΑ Πέλλας,
Αναπληρώτρια Προϊσταμένη ΕΦΑΠΟΘ
Κοιν: Μέλη ΣΕΑ
Αξιότιμη κ. Τσιγαρίδα,Προϊσταμένη ΕΦΑ Πέλλας,
Αναπληρώτρια Προϊσταμένη ΕΦΑΠΟΘ
Κοιν: Μέλη ΣΕΑ
Με την από 28/12/2021 απάντησή σας στην από 15-12-2021 επιστολή του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων προς εσάς με θέμα «Σχετικά με το εξώδικο που αποστείλατε στους επιστήμονες που ορίστηκαν ως «πραγματογνώμονες» των 316 πολιτών, με βάση απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, για τις αρχαιότητες του Σταθμού Βενιζέλου» εγκαινιάζεται, έστω και κάπως ανορθόδοξα, η μεταξύ μας επικοινωνία την οποία ως ΔΣ κρίνουμε σημαντική. Σας θυμίζουμε ότι αναπάντητο παραμένει έως σήμερα από πλευράς ΕΦΑΠΟΘ το από 25-11-2021 (αρ. πρωτ. 250) αίτημα του ΣΕΑ για αυτοψία στον αρχαιολογικό χώρο του Σταθμού Βενιζέλου, εν όψει της συζήτησης της αίτησης αναστολής του ΣΕΑ στο ΣτΕ. Επιπλέον, σας ενημερώνουμε ότι, αν και επισκεφτήκαμε την ΕΦΑΠΟΘ τουλάχιστον 3 φορές από τον περασμένο Ιούλιο, δεν κατορθώσαμε να έρθουμε σε επαφή διά ζώσης μαζί σας, παρότι το επιδιώξαμε, για να σας ενημερώσουμε για την απεργία- αποχή του ΣΕΑ από τις εργασίες απόσπασης των αρχαιοτήτων του Σταθμού Βενιζέλου και την διάθεση του ΔΣ να στηρίξει όλους τους συναδέλφους-ισσες για να απόσχουν από το απεχθές «καθήκον» της καταστροφής ενός τόσο σημαντικού αρχαιολογικού χώρου.
Δυστυχώς, όπως στο έγγραφο με μορφή εξωδίκου που απευθύνατε στους συναδέλφους επιστήμονες, έτσι και στην από 28/12/2021 (που λάβαμε στα γραφεία του Συλλόγου στις 11/1/2022 μέσω ταχυμεταφοράς) απάντησή σας, υιοθετείτε μια αντιπαλότητα νομικού χαρακτήρα, την οποία δεν κατανοούμε.
Η από 15/12/2021 (αρ.πρωτ. 267) επιστολή προς εσάς απεστάλη από το ΔΣ του ΣΕΑ, εκλεγμένο από το σώμα των μελών του Συλλόγου, με ομόφωνη απόφασή του (4 από τις 5 παρατάξεις τοποθετήθηκαν υπέρ, ενώ η 5η απείχε) και την υπογραφή της Προέδρου και της Γραμματέα, ως νόμιμων εκπροσώπων του Συλλόγου (με βάση το καταστατικό του, αλλά και τον Ν. 1264/82). Η επιστολή εστάλη σε σας στις 15/12/2021 και ακολούθως, στις 16/12/2021 εστάλη αποκλειστικά στα μέλη του ΣΕΑ για ενημέρωσή τους για τις ενέργειες του ΔΣ. Η απάντησή σας, κατά τρόπο αβάσιμο, απευθύνεται στην Πρόεδρο και την Γραμματέα ως πρόσωπα και όχι ως εκπροσώπους του Συλλόγου. Ταυτόχρονα, προσπαθεί να μετατοπίσει το αντικείμενο της συζήτησης από τους καταστατικούς σκοπούς του ΣΕΑ που άπτονται της προστασίας των αρχαιοτήτων και της τήρησης της επιστημονικής δεοντολογίας, σε θέμα «πειθαρχικής δίωξης» -και μάλιστα από «προϊσταμένη αρχή» (!)-ή «συκοφαντίας» στο πρόσωπό σας, κάτι που δεν συνάγεται από καμία ανάγνωση του Καταστατικού ή της επιστολής μας.
Σε κάθε περίπτωση, οι νομικοφανείς διατυπώσεις δεν μπορούν να συσκοτίσουν την ουσία των πραγμάτων, η οποία είναι πολύ πιο απλή:
1. Το ζήτημα της διάσωσης των ιδιαίτερα σημαντικών αρχαιοτήτων του Σταθμού Βενιζέλου αποτελεί αίτημα πάλης του ΣΕΑ, βάσει διαδοχικών αποφάσεων Γενικών Συνελεύσεων και σειράς ομόφωνων αποφάσεων του ΔΣ, από το 2013 έως σήμερα, όπως γνωρίζουν όλα τα μέλη του Συλλόγου. Αποτελεί δε ιδιαίτερα τιμητική εξέλιξη για τον Σύλλογο, που πρώτος έφερε το θέμα στον δημόσιο διάλογο, τόσο η συστράτευση της εγχώριας και διεθνούς επιστημονικής κοινότητας όπως η ΧΑΕ και το ICOMOS, όσο και η συστράτευση δημοτικών παρατάξεων, του ίδιου του Δήμου Θεσσαλονίκης, φορέων και χιλιάδων πολιτών της Θεσσαλονίκης (μεταξύ αυτών και των 316 που προσέφυγαν στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης), σε ποσοστό 62% υπέρ της κατά χώραν διατήρησής τους εντός του Σταθμού Βενιζέλου, αλλά και του τεχνικού κόσμου που συστρατεύτηκε για να επιτύχει μια πρωτότυπη και εφαρμόσιμη λύση της κατά χώραν διατήρησης και ανάδειξης των αρχαιοτήτων εντός του τεχνικού έργου.
Ο αγώνας αυτός δεν αφορά μονάχα την προστασία της καρδιάς της βυζαντινής Θεσσαλονίκης και την αρμονική συνύπαρξη των αρχαιοτήτων και των τεχνικών έργων, αλλά και την υπεράσπιση της ίδιας της έννοιας του ακίνητου μνημείου. Όλα τα παραπάνω αποτελούν επίσης σκοπούς του Συλλόγου μας και γνώμονα για τη δράση του, όπως αναλυτικά εκτίθενται στο καταστατικό του και άλλωστε έγιναν δεκτά ως «έννομο συμφέρον» από το Συμβούλιο της Επικρατείας, κατά την συζήτηση των υποθέσεων των αρχαιοτήτων του Σταθμού Βενιζέλου.
Κάθε εξέλιξη που αφορά στην τύχη των αρχαιοτήτων απασχολεί τον ΣΕΑ, πολλώ δε μάλλον, τη στιγμή που αναμένεται η έκβαση της αίτησης αναστολής και της αίτησης ακύρωσης του ΣΕΑ και άλλων φορέων και πολιτών ενάντια στην Υπουργική Απόφαση με την οποία υλοποιείται σήμερα η απόσπαση των μνημείων, ενόσω δε η αναφερόμενη «πραγματογνωμοσύνη» των επιστημονικών συμβούλων των 316 πολιτών της Θεσσαλονίκης έχει κρίσιμο ρόλο για την έκβαση της υπόθεσης στα πολιτικά δικαστήρια.
2. Η από 15/12/2021 επιστολή μας, που σας απευθύνθηκε με την ιδιότητα της υπογράφουσας το υπό μορφήν εξωδίκου έγγραφο της ΕΦΑΠΟΘ, θέτει μια σειρά ερωτημάτων που ευλόγως δημιουργούνται από μια ενέργειά σας που δεν ερείδεται είτε στον Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, είτε στον Ν. 3028/02 και τις εφαρμοστικές ΚΥΑ του άρθρου 46, ούτε εκπορεύεται από κάποια υποχρέωση με βάση τις ΥΑ που αφορούν στο αρχαιολογικό έργο του Μετρό, ούτε σχετίζεται με την δόκιμη υπηρεσιακή πρακτική.
Με πρωτοβουλία σας κοινοποιήθηκε με δικαστικό επιμελητή ένα έγγραφο χωρίς αριθμό πρωτοκόλλου, ημερομηνία ή θέμα, όχι σε κάποιον πολίτη με τον οποίο θα είχε πιθανόν αντιδικία μια υπηρεσία (σεις άλλωστε επιμένετε ότι το ελληνικό δημόσιο δεν ήταν καν αντίδικος στην υπόθεση), ή σε κάποιον πολίτη που αποτελεί κίνδυνο για την προστασία των αρχαιοτήτων, αλλά σε επιστήμονες αρχαιολόγους και τεχνικούς, δύο εξ αυτών καθηγητές Πανεπιστημίου και μία πρώην Προϊσταμένη του ΥΠΠΟΑ. Η μορφή αποστολής (δικαστικός επιμελητής), το ύφος και το περιεχόμενο του εν λόγω εγγράφου το κατατάσσουν στη μορφή της εξωδίκου προσκλήσεως και όχι της έγγραφης επικοινωνίας με πολίτες, πολλώ δε μάλλον με επιστήμονες. Αυτή η εξωυπηρεσιακή πρακτική εκθέτει την Αρχαιολογική Υπηρεσία.
Τα ερωτήματα που σας θέσαμε ως ΔΣ, με βάση το απειλητικό περιεχόμενο του εν λόγω εγγράφου/εξωδίκου, δεν εκκινούν από τη θέση μας ως κάποιας «προϊσταμένης αρχής», αλλά τίθενται αυτονοήτως από την τήρηση των νόμων και των διαδικασιών, της ισονομίας και της επιστημονικής δεοντολογίας, στα οποία είμαστε όλοι υπόχρεοι ως υπηρετούντες στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, μια υπηρεσία που οφείλει να διαφυλάξει τόσο το διοικητικό όσο και το επιστημονικό της κύρος. Η επίκλησή σας στις οδηγίες της πολιτικής ηγεσίας (ΓΓ του ΥΠΠΟΑ), καθώς και ο ισχυρισμός ότι δεν θα μπορούσε το έγγραφο να κοινοποιηθεί αυθημερόν στους αποδέκτες του, παρά μόνο με δικαστικό επιμελητή (την ώρα που όλες οι υπηρεσίες λειτουργούν με ηλεκτρονικό πρωτόκολλο και αποστέλλουν χιλιάδες έγγραφα με ηλεκτρονική αποστολή εγκαίρως και αυθημερόν) προβάλλουν ως δικαιολογίες και δεν διαφωτίζουν τα παραπάνω ζητήματα.
3. Η ΕΦΑΠΟΘ έχει την αποκλειστική αρμοδιότητα διαχείρισης της εν εξελίξει ανασκαφής αρχαιολογικού χώρου του Σταθμού Βενιζέλου, που εμπεριέχει και αδημοσίευτο υλικό. Η διαχείριση αυτή δεν μπορεί να συγχέεται με την διαχείριση του εργοταξίου, που είναι στην αρμοδιότητα της Αττικό Μετρό, ως Κυρίου του τεχνικού –και όχι του αρχαιολογικού- έργου. Ως εκ τούτου είναι στην αποκλειστική αρμοδιότητα της ΕΦΑΠΟΘ να χορηγεί άδειες σε ειδικούς ή μη επιστήμονες, έπειτα από αίτησή τους (όπως η αίτηση του ΣΕΑ που παρέμεινε αναπάντητη έως σήμερα) ή μετά από δικαστική εντολή (όπως εν προκειμένω), για την επίσκεψη στον χώρο της ανασκαφής. Η πάγια πρακτική ως τώρα ήταν η ΕΦΑΠΟΘ να εγκρίνει, εγγράφως ή προφορικά, την άδεια επίσκεψης στον αρχαιολογικό χώρο του Σταθμού Βενιζέλου και να συνοδεύει τους επισκέπτες, ειδικά όταν επρόκειτο για ειδικούς επιστήμονες, για λόγους συναδελφικής και επιστημονικής ηθικής και δεοντολογίας, που στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν τηρήθηκε, παρότι –όπως η ίδια μας ενημερώνετε- βρισκόσασταν στον χώρο του εργοταξίου.
Είναι απολύτως κατανοητό από το ΔΣ του ΣΕΑ ότι υπάρχει έντονη πίεση της πολιτικής ηγεσίας (με άμεσους ή έμμεσους τρόπους) προς τους συναδέλφους/σσες που έχουν θέση ευθύνης, ειδικά όταν πρόκειται για την υπεράσπιση πολιτικών επιλογών, καταστροφικών για τις αρχαιότητες. Ειδικά στην περίπτωση του Μετρό Θεσσαλονίκης η πίεση το επόμενο διάστημα θα ενταθεί, καθώς ήδη σήμερα, στις αρχές του 2022, τα επιχειρήματα της Αττικό Μετρό, που δυστυχώς έγιναν άκριτα δεκτά τα μέλη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, περί «μοναδικής», «φθηνότερης» και «συντομότερης» τεχνικής λύσης καταρρέουν υπό το βάρος της πραγματικότητας. Τα χρονοδιαγράμματα που παρουσίασε η Αττικό Μετρό στο ΚΑΣ δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, όπως είστε σε θέση να γνωρίζετε ως υπεύθυνη του αρχαιολογικού έργου του Μετρό, ο Σταθμός Βενιζέλου δεν μπορεί να παραδοθεί τεχνικά ολοκληρωμένος ούτε τον Απρίλιο ούτε τον Δεκέμβριο του 2023, παρασύροντας το χρονοδιάγραμμα του συνόλου του έργου της βασικής γραμμής του Μετρό και της επέκτασης προς Καλαμαριά στο 2025 τουλάχιστον, επιβαρύνοντας το δημόσιο λογιστικό και εγείροντας μια σειρά από απαιτήσεις του Ανάδοχου για αποζημιώσεις εκατομμυρίων ευρώ και ταλαιπωρώντας το επιβατικό κοινό της Θεσσαλονίκης. Φοβούμαστε ότι στο τέλος της υπόθεσης αυτής, η «ευθύνη» θα μεταφερθεί και πάλι στις αρχαιότητες και την Αρχαιολογική Υπηρεσία και όχι σε όσους ενεπλάκησαν ενεργά με καταστροφικές επιλογές και αποφάσεις. Εκτός από την συντελούμενη καταστροφή της αυθεντικότητας των αρχαιοτήτων, θα επιχειρηθεί επιπλέον η δυσφήμησή τους, καθώς και όσων υπηρετούν την προστασία τους, ως «υπαίτιων» για τις καθυστερήσεις ενός τεχνικού έργου ναρκοθετημένου από πολιτικές επιλογές που αντιστρατεύονται την επιστήμη και την τεχνική.
Ο ΣΕΑ, ως συνδικαλιστικός και επιστημονικός φορέας, βρίσκεται πάντοτε στη διάθεση όλων των μελών του, στην προσπάθεια προάσπισης των δικαιωμάτων του κλάδου μας, που είναι αλληλένδετα με την προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς προς όφελος της αρχαιολογικής επιστήμης και του κοινωνικού συνόλου, όπως περιγράφει αναλυτικά το καταστατικό του, μακριά από κομματικά, επιχειρηματικά ή άλλα πρόσκαιρα και ιδιοτελή οφέλη.
Ύστερα από τα παραπάνω, αναμένουμε τις απαντήσεις σας ως αναπληρώτριας προϊσταμένης της ΕΦΑΠΟΘ, σχετικά με τις διοικητικές σας ενέργειες, με βάση τα ερωτήματα που θέσαμε στην από 15/12/2021 επιστολή μας και σας υπενθυμίζουμε ότι ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων είναι στη διάθεσή σας να σας στηρίξει αν επιλέξετε να δώσετε τη μάχη από κοινού με όλους τους επιστήμονες στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Δυστυχώς, όπως στο έγγραφο με μορφή εξωδίκου που απευθύνατε στους συναδέλφους επιστήμονες, έτσι και στην από 28/12/2021 (που λάβαμε στα γραφεία του Συλλόγου στις 11/1/2022 μέσω ταχυμεταφοράς) απάντησή σας, υιοθετείτε μια αντιπαλότητα νομικού χαρακτήρα, την οποία δεν κατανοούμε.
Η από 15/12/2021 (αρ.πρωτ. 267) επιστολή προς εσάς απεστάλη από το ΔΣ του ΣΕΑ, εκλεγμένο από το σώμα των μελών του Συλλόγου, με ομόφωνη απόφασή του (4 από τις 5 παρατάξεις τοποθετήθηκαν υπέρ, ενώ η 5η απείχε) και την υπογραφή της Προέδρου και της Γραμματέα, ως νόμιμων εκπροσώπων του Συλλόγου (με βάση το καταστατικό του, αλλά και τον Ν. 1264/82). Η επιστολή εστάλη σε σας στις 15/12/2021 και ακολούθως, στις 16/12/2021 εστάλη αποκλειστικά στα μέλη του ΣΕΑ για ενημέρωσή τους για τις ενέργειες του ΔΣ. Η απάντησή σας, κατά τρόπο αβάσιμο, απευθύνεται στην Πρόεδρο και την Γραμματέα ως πρόσωπα και όχι ως εκπροσώπους του Συλλόγου. Ταυτόχρονα, προσπαθεί να μετατοπίσει το αντικείμενο της συζήτησης από τους καταστατικούς σκοπούς του ΣΕΑ που άπτονται της προστασίας των αρχαιοτήτων και της τήρησης της επιστημονικής δεοντολογίας, σε θέμα «πειθαρχικής δίωξης» -και μάλιστα από «προϊσταμένη αρχή» (!)-ή «συκοφαντίας» στο πρόσωπό σας, κάτι που δεν συνάγεται από καμία ανάγνωση του Καταστατικού ή της επιστολής μας.
Σε κάθε περίπτωση, οι νομικοφανείς διατυπώσεις δεν μπορούν να συσκοτίσουν την ουσία των πραγμάτων, η οποία είναι πολύ πιο απλή:
1. Το ζήτημα της διάσωσης των ιδιαίτερα σημαντικών αρχαιοτήτων του Σταθμού Βενιζέλου αποτελεί αίτημα πάλης του ΣΕΑ, βάσει διαδοχικών αποφάσεων Γενικών Συνελεύσεων και σειράς ομόφωνων αποφάσεων του ΔΣ, από το 2013 έως σήμερα, όπως γνωρίζουν όλα τα μέλη του Συλλόγου. Αποτελεί δε ιδιαίτερα τιμητική εξέλιξη για τον Σύλλογο, που πρώτος έφερε το θέμα στον δημόσιο διάλογο, τόσο η συστράτευση της εγχώριας και διεθνούς επιστημονικής κοινότητας όπως η ΧΑΕ και το ICOMOS, όσο και η συστράτευση δημοτικών παρατάξεων, του ίδιου του Δήμου Θεσσαλονίκης, φορέων και χιλιάδων πολιτών της Θεσσαλονίκης (μεταξύ αυτών και των 316 που προσέφυγαν στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης), σε ποσοστό 62% υπέρ της κατά χώραν διατήρησής τους εντός του Σταθμού Βενιζέλου, αλλά και του τεχνικού κόσμου που συστρατεύτηκε για να επιτύχει μια πρωτότυπη και εφαρμόσιμη λύση της κατά χώραν διατήρησης και ανάδειξης των αρχαιοτήτων εντός του τεχνικού έργου.
Ο αγώνας αυτός δεν αφορά μονάχα την προστασία της καρδιάς της βυζαντινής Θεσσαλονίκης και την αρμονική συνύπαρξη των αρχαιοτήτων και των τεχνικών έργων, αλλά και την υπεράσπιση της ίδιας της έννοιας του ακίνητου μνημείου. Όλα τα παραπάνω αποτελούν επίσης σκοπούς του Συλλόγου μας και γνώμονα για τη δράση του, όπως αναλυτικά εκτίθενται στο καταστατικό του και άλλωστε έγιναν δεκτά ως «έννομο συμφέρον» από το Συμβούλιο της Επικρατείας, κατά την συζήτηση των υποθέσεων των αρχαιοτήτων του Σταθμού Βενιζέλου.
Κάθε εξέλιξη που αφορά στην τύχη των αρχαιοτήτων απασχολεί τον ΣΕΑ, πολλώ δε μάλλον, τη στιγμή που αναμένεται η έκβαση της αίτησης αναστολής και της αίτησης ακύρωσης του ΣΕΑ και άλλων φορέων και πολιτών ενάντια στην Υπουργική Απόφαση με την οποία υλοποιείται σήμερα η απόσπαση των μνημείων, ενόσω δε η αναφερόμενη «πραγματογνωμοσύνη» των επιστημονικών συμβούλων των 316 πολιτών της Θεσσαλονίκης έχει κρίσιμο ρόλο για την έκβαση της υπόθεσης στα πολιτικά δικαστήρια.
2. Η από 15/12/2021 επιστολή μας, που σας απευθύνθηκε με την ιδιότητα της υπογράφουσας το υπό μορφήν εξωδίκου έγγραφο της ΕΦΑΠΟΘ, θέτει μια σειρά ερωτημάτων που ευλόγως δημιουργούνται από μια ενέργειά σας που δεν ερείδεται είτε στον Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, είτε στον Ν. 3028/02 και τις εφαρμοστικές ΚΥΑ του άρθρου 46, ούτε εκπορεύεται από κάποια υποχρέωση με βάση τις ΥΑ που αφορούν στο αρχαιολογικό έργο του Μετρό, ούτε σχετίζεται με την δόκιμη υπηρεσιακή πρακτική.
Με πρωτοβουλία σας κοινοποιήθηκε με δικαστικό επιμελητή ένα έγγραφο χωρίς αριθμό πρωτοκόλλου, ημερομηνία ή θέμα, όχι σε κάποιον πολίτη με τον οποίο θα είχε πιθανόν αντιδικία μια υπηρεσία (σεις άλλωστε επιμένετε ότι το ελληνικό δημόσιο δεν ήταν καν αντίδικος στην υπόθεση), ή σε κάποιον πολίτη που αποτελεί κίνδυνο για την προστασία των αρχαιοτήτων, αλλά σε επιστήμονες αρχαιολόγους και τεχνικούς, δύο εξ αυτών καθηγητές Πανεπιστημίου και μία πρώην Προϊσταμένη του ΥΠΠΟΑ. Η μορφή αποστολής (δικαστικός επιμελητής), το ύφος και το περιεχόμενο του εν λόγω εγγράφου το κατατάσσουν στη μορφή της εξωδίκου προσκλήσεως και όχι της έγγραφης επικοινωνίας με πολίτες, πολλώ δε μάλλον με επιστήμονες. Αυτή η εξωυπηρεσιακή πρακτική εκθέτει την Αρχαιολογική Υπηρεσία.
Τα ερωτήματα που σας θέσαμε ως ΔΣ, με βάση το απειλητικό περιεχόμενο του εν λόγω εγγράφου/εξωδίκου, δεν εκκινούν από τη θέση μας ως κάποιας «προϊσταμένης αρχής», αλλά τίθενται αυτονοήτως από την τήρηση των νόμων και των διαδικασιών, της ισονομίας και της επιστημονικής δεοντολογίας, στα οποία είμαστε όλοι υπόχρεοι ως υπηρετούντες στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, μια υπηρεσία που οφείλει να διαφυλάξει τόσο το διοικητικό όσο και το επιστημονικό της κύρος. Η επίκλησή σας στις οδηγίες της πολιτικής ηγεσίας (ΓΓ του ΥΠΠΟΑ), καθώς και ο ισχυρισμός ότι δεν θα μπορούσε το έγγραφο να κοινοποιηθεί αυθημερόν στους αποδέκτες του, παρά μόνο με δικαστικό επιμελητή (την ώρα που όλες οι υπηρεσίες λειτουργούν με ηλεκτρονικό πρωτόκολλο και αποστέλλουν χιλιάδες έγγραφα με ηλεκτρονική αποστολή εγκαίρως και αυθημερόν) προβάλλουν ως δικαιολογίες και δεν διαφωτίζουν τα παραπάνω ζητήματα.
3. Η ΕΦΑΠΟΘ έχει την αποκλειστική αρμοδιότητα διαχείρισης της εν εξελίξει ανασκαφής αρχαιολογικού χώρου του Σταθμού Βενιζέλου, που εμπεριέχει και αδημοσίευτο υλικό. Η διαχείριση αυτή δεν μπορεί να συγχέεται με την διαχείριση του εργοταξίου, που είναι στην αρμοδιότητα της Αττικό Μετρό, ως Κυρίου του τεχνικού –και όχι του αρχαιολογικού- έργου. Ως εκ τούτου είναι στην αποκλειστική αρμοδιότητα της ΕΦΑΠΟΘ να χορηγεί άδειες σε ειδικούς ή μη επιστήμονες, έπειτα από αίτησή τους (όπως η αίτηση του ΣΕΑ που παρέμεινε αναπάντητη έως σήμερα) ή μετά από δικαστική εντολή (όπως εν προκειμένω), για την επίσκεψη στον χώρο της ανασκαφής. Η πάγια πρακτική ως τώρα ήταν η ΕΦΑΠΟΘ να εγκρίνει, εγγράφως ή προφορικά, την άδεια επίσκεψης στον αρχαιολογικό χώρο του Σταθμού Βενιζέλου και να συνοδεύει τους επισκέπτες, ειδικά όταν επρόκειτο για ειδικούς επιστήμονες, για λόγους συναδελφικής και επιστημονικής ηθικής και δεοντολογίας, που στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν τηρήθηκε, παρότι –όπως η ίδια μας ενημερώνετε- βρισκόσασταν στον χώρο του εργοταξίου.
Είναι απολύτως κατανοητό από το ΔΣ του ΣΕΑ ότι υπάρχει έντονη πίεση της πολιτικής ηγεσίας (με άμεσους ή έμμεσους τρόπους) προς τους συναδέλφους/σσες που έχουν θέση ευθύνης, ειδικά όταν πρόκειται για την υπεράσπιση πολιτικών επιλογών, καταστροφικών για τις αρχαιότητες. Ειδικά στην περίπτωση του Μετρό Θεσσαλονίκης η πίεση το επόμενο διάστημα θα ενταθεί, καθώς ήδη σήμερα, στις αρχές του 2022, τα επιχειρήματα της Αττικό Μετρό, που δυστυχώς έγιναν άκριτα δεκτά τα μέλη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, περί «μοναδικής», «φθηνότερης» και «συντομότερης» τεχνικής λύσης καταρρέουν υπό το βάρος της πραγματικότητας. Τα χρονοδιαγράμματα που παρουσίασε η Αττικό Μετρό στο ΚΑΣ δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, όπως είστε σε θέση να γνωρίζετε ως υπεύθυνη του αρχαιολογικού έργου του Μετρό, ο Σταθμός Βενιζέλου δεν μπορεί να παραδοθεί τεχνικά ολοκληρωμένος ούτε τον Απρίλιο ούτε τον Δεκέμβριο του 2023, παρασύροντας το χρονοδιάγραμμα του συνόλου του έργου της βασικής γραμμής του Μετρό και της επέκτασης προς Καλαμαριά στο 2025 τουλάχιστον, επιβαρύνοντας το δημόσιο λογιστικό και εγείροντας μια σειρά από απαιτήσεις του Ανάδοχου για αποζημιώσεις εκατομμυρίων ευρώ και ταλαιπωρώντας το επιβατικό κοινό της Θεσσαλονίκης. Φοβούμαστε ότι στο τέλος της υπόθεσης αυτής, η «ευθύνη» θα μεταφερθεί και πάλι στις αρχαιότητες και την Αρχαιολογική Υπηρεσία και όχι σε όσους ενεπλάκησαν ενεργά με καταστροφικές επιλογές και αποφάσεις. Εκτός από την συντελούμενη καταστροφή της αυθεντικότητας των αρχαιοτήτων, θα επιχειρηθεί επιπλέον η δυσφήμησή τους, καθώς και όσων υπηρετούν την προστασία τους, ως «υπαίτιων» για τις καθυστερήσεις ενός τεχνικού έργου ναρκοθετημένου από πολιτικές επιλογές που αντιστρατεύονται την επιστήμη και την τεχνική.
Ο ΣΕΑ, ως συνδικαλιστικός και επιστημονικός φορέας, βρίσκεται πάντοτε στη διάθεση όλων των μελών του, στην προσπάθεια προάσπισης των δικαιωμάτων του κλάδου μας, που είναι αλληλένδετα με την προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς προς όφελος της αρχαιολογικής επιστήμης και του κοινωνικού συνόλου, όπως περιγράφει αναλυτικά το καταστατικό του, μακριά από κομματικά, επιχειρηματικά ή άλλα πρόσκαιρα και ιδιοτελή οφέλη.
Ύστερα από τα παραπάνω, αναμένουμε τις απαντήσεις σας ως αναπληρώτριας προϊσταμένης της ΕΦΑΠΟΘ, σχετικά με τις διοικητικές σας ενέργειες, με βάση τα ερωτήματα που θέσαμε στην από 15/12/2021 επιστολή μας και σας υπενθυμίζουμε ότι ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων είναι στη διάθεσή σας να σας στηρίξει αν επιλέξετε να δώσετε τη μάχη από κοινού με όλους τους επιστήμονες στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου του ΣΕΑ
| Η Πρόεδρος |
Η Γενική Γραμματέας
|
|
Δέσποινα Κουτσούμπα |
Εύα Γιατρουδάκη |