ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΩΝ
Ερμού 136, 10553 Αθήνα. Τηλ-Fax.: 2103252214, E-mail:archaeol@otenet.gr, www.sea.org.gr
 
 
Αθήνα,   2/2/2023
                                                                                                              
Ομόθυμη η βούληση των εργαζόμενων του ΥΠΠΟΑ να αποτραπεί η αποκοπή των πέντε μεγάλων δημόσιων αρχαιολογικών Μουσείων από τον κορμό της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.
 
Ιδιαίτερα μαζική ήταν η παρουσία των εργαζόμενων στην ενημερωτική εκδήλωση που διοργάνωσε ο Συντονισμός 5 Σωματείων του ΥΠΠΟΑ ενάντια στη μετατροπή των Μουσείων σε ΝΠΔΔ (Ενιαίος Σύλλογος Αττικής-Στερεάς, ΣΕΑ, ΣΕΚΑ, ΠΕΣΑ, ΠΑΣΥΠΑΤΕ, ΠΣΕΠ-ΥΠΠΟ) την Τρίτη 31/1/2023.
 
Την εκδήλωση άνοιξαν εκ μέρους του Συντονισμού ο Δ. Λιώνης, πρόεδρος του Ενιαίου Συλλόγου Αττικής-Στερεάς και Νήσων και η Ν. Δημητρίου, πρόεδρος του Πανελλήνιου Σωματείου Εκτάκτου Προσωπικού ΥΠΠΟ μιλώντας για τις επιπτώσεις του σχεδίου νόμου για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και τους εργαζόμενους στα Μουσεία, το κόστος για τον κρατικό προϋπολογισμό.
 
Με την αποκοπή των 5 Μουσείων από το σώμα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, διασπάται η ενιαία μουσειακή πολιτική, κάτι που συνιστά δραματική αλλαγή στην πολιτιστική διαχείριση της χώρας. Τα μέλη των Δ.Σ. που θα διοικούν τα Μουσεία θα επιλεγούν από τον εκάστοτε υπουργό Πολιτισμού «μεταξύ προσωπικοτήτων με συμβολή στον επαγγελματικό ή κοινωνικό χώρο αυτών». Γνωρίζουμε από την πρόσφατη εμπειρία ότι αυτό σημαίνει τουλάχιστον επίμεμπτους διορισμούς, πάρκινγκ για αποτυχημένους πολιτευτές ή εισάγουν ιδιώτες που θα αποφασίζουν για τη μουσειακή πολιτική της χώρας. 40 άτομα της απολύτου επιλογής του εκάστοτε υπουργού θα διαχειρίζονται τον αρχαιολογικό πλούτο της χώρας, θα καθορίζουν μουσειακή πολιτική, θα ελέγχουν τους εργαζόμενους, θα διαχειρίζονται τα οικονομικά των μουσείων. Ιδιαίτερα αναφέρθηκε το θέμα της ίδρυσης παραρτημάτων των μουσείων στο εξωτερικό, το οποίο είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο υπό το φως των τελευταίων συμφωνιών της κυβέρνησης με ιδιώτες συλλέκτες (συλλογή Στερν) και του πλήθους των δημοσιευμάτων για τις μυστικές διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης με το Βρετανικό Μουσείο για τα Γλυπτά του Παρθενώνα.
 
Τα έσοδα των ΝΠΔΔ που δεν θα αποδίδονται στον ΟΔΑΠ θα δημιουργήσουν οικονομική τρύπα και επιπρόσθετη υποχρηματοδότηση στα υπόλοιπα μουσεία της χώρας. Από την 1η.11.2023 καταργούνται από τον Οργανισμό του ΥΠΠΟΑ 735 κενές οργανικές θέσεις, ενώ στα Μουσεία ΝΠΔΔ συστήνονται μόνο οι θέσεις των ήδη εργαζομένων, δείχνοντας Αυτές οι θέσεις είναι σήμερα κενές, θα μπορούσαν λοιπόν να προσληφθούν νέοι εργαζόμενοι για να καλύψουν αυτές τις κενές οργανικές, κάτι που με την κατάργησή τους δεν μπορεί να γίνει. Τελικά χαμένο είναι το ΥΠΠΟΑ καθώς «σβήνονται» 735 θέσεις εργασίας, αποκλείοντας μελλοντικούς διορισμούς μονίμων στο ΥΠΠΟΑ που θα κάλυπταν τις κενές οργανικές. Όλα αυτά για να προχωρήσει η κυβέρνηση το σχέδιό της για παράδοση του πολιτισμού σε ιδιωτικά συμφέροντα, είτε Ιδρυμάτων, είτε εργολάβων, όπως όλα τα δημόσια αγαθά.
 
Στη συνέχεια το λόγο πήραν τα κοινοβουλευτικά κόμματα.
Εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ, η βουλευτής Αχαΐας και τομεάρχης πολιτισμού Σία Αναγνωστοπούλου, τόνισε ότι: «Ήδη από την πρώτη στιγμή που η κυβέρνηση κατέθεσε στις προγραμματικές της δηλώσεις την πρόθεση της μετατροπής των 10 μουσείων αρχικά και στη συνέχεια των 5 μεγαλύτερων αρχαιολογικών Μουσείων σε ΝΠΔΔ, είχαμε δηλώσει ως ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο είμαστε αντίθετοι, αλλά και τη δέσμευσή μας με τον πλέον επίσημο τρόπο ότι αυτό το νομοσχέδιο ακόμα κι αν γίνει νόμος του κράτους θα καταργηθεί με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ή κυβέρνηση με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ, ό, τι αποφασίσει ο ελληνικός λαός. Η δέσμευση λοιπόν είναι ρητή και κατηγορηματική.
Για να είμαστε ξεκάθαροι: το Μουσείο της Ακρόπολης ήταν στο σχεδιασμό και είναι στο προγραμματισμό του ΣΥΡΙΖΑ να ακολουθήσει τη διοικητική μορφή που έχουν σήμερα και τα άλλα μεγάλα μουσεία. Δεν προλάβαμε να το υλοποιήσουμε. Ο ΣΥΡΙΖΑ με κανέναν τρόπο δεν συνέβαλε στο να είναι ΝΠΔΔ το Μουσείο της Ακρόπολης. Η κυβέρνηση της ΝΔ με αυτή τη μουσειακή πολιτική που προσπαθεί να επιβάλλει δείχνει ότι, όπως στην υγεία και στην παιδεία, έτσι και στην πολιτιστική κληρονομιά θέλει να χαρίσει το μεγάλο φιλέτο στα ιδιωτικά συμφέροντα. Είναι πέραν πάσης αμφιβολίας. Όμως υπάρχει κι άλλο ένα σημείο πολύ σημαντικό: Η κυβέρνηση θέλει να αλλάξει την αντίληψη της κοινωνίας για το τι είναι πολιτισμός και πολιτιστική κληρονομιά. Ότι δεν είναι φορέας συλλογικής ταυτότητας και αλληλεγγύης, αλλά ότι ο πολιτισμός ανήκει στους «άριστους» και για τον υπόλοιπο κόσμο αρκεί μόνο ένα ξεροκόμματο, ό,τι περισσέψει, ίσως να πηγαίνουν κάποιες στιγμές να βλέπουν το μουσεία. Από την υπονόμευση του αρχαιολογικού νόμου, την μακροχρόνια εξαγωγή αρχαιοτήτων στο εξωτερικό, το τσιμέντωμα της Ακρόπολης, την κατάπτυστη συμφωνία για τις Κυκλαδικές αρχαιότητες ή τις μυστικές συνομιλίες για τα γλυπτά του Παρθενώνα, όλα συντείνουν σε αυτό.
Ακόμα κι αν έρθει στη Βουλή τελευταία στιγμή πριν τις εκλογές, ακόμα κι αν ψηφιστεί, αυτός ο νόμος θα καταργηθεί».
 
Εκ μέρους του ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής, ο αναπληρωτής τομεάρχης πολιτισμού και υποψήφιος βουλευτής Μεσσηνίας Σπύρος Πώρος, τόνισε: «Το ΠΑΣΟΚ που συνέβαλε στον πραγματικό εκσυγχρονισμό των Μουσείων με τα μεγάλα προγράμματα αναβάθμισης, επέκτασης και επανέκθεσης σε όλα τα μεγάλα δημόσια Μουσεία καθώς και σε πολλά αρχαιολογικά Μουσεία της επαρχίας, γνωρίζει πολύ καλά και τη συμβολή των εργαζομένων του Υπουργείου Πολιτισμού, και τη σημασία της ενιαίας αδιάσπαστης και ισχυρής προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς. Το ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΗΜΑ ΑΛΛΑΓΗΣ είναι αντίθετο στην μετατροπή σε ΝΠΔΔ πέντε εμβληματικών μουσείων που μέχρι σήμερα λειτουργούν ως ειδικές περιφερειακές υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ. Το νομοσχέδιο πρόχειρα, χωρίς καμία μελέτη σκοπιμότητας που να οδηγεί στην εν λόγω ενέργεια, αλλάζει το διοικητικό καθεστώς ως προς τη λειτουργία των μόνιμων συλλογών των πέντε δημοφιλέστερων αρχαιολογικών μουσείων.
Πολλές φορές στην δημοσία συζήτηση προβάλλεται ως το βασικό επιχείρημα για την μετατροπή των εν λόγω μουσείων σε ΝΠΔΔ το «πετυχημένο» μοντέλο του Μουσείου Ακρόπολης. Δυστυχώς, για τους γνώστες του εν λόγω πολιτιστικού οργανισμού το Μουσείο είναι πετυχημένο όχι για το διοικητικό του μοντέλο αλλά για τον τεράστιο πολιτισμικό πλούτο που διαθέτει στις συλλογές του και το καθιστούν μοναδικό στον κόσμο πολιτιστικό πόλο έλξης και επισκεψιμότητας» και πρόσθεσε: «Γίνεται κατανοητό ότι διανύοντας την τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα το υπό σε διαβούλευση νομοσχέδιο γιγαντώνει παρά επιλύει προβλήματα. Η πρόκληση για τη μουσειακή πολιτική στην Ελλάδα χρειάζεται όραμα που θα στοχεύει στον βιώσιμο και αναπτυξιακό σχεδιασμό όλων των υφιστάμενων μουσειακών δομών ώστε να αποτελέσουν ζωντανά κύτταρα για την πολιτιστική ανάκαμψη της κοινωνίας μας. Για το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής οι ειδικές περιφερειακές υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ, που μετατρέπονται σε ΝΠΔΔ πρέπει να παραμείνουν αναπόσπαστα μέλη του ΥΠΠΟΑ και να μην αντιμετωπιστούν με προχειρότητα και καμία πυξίδα για το μέλλον τους».
 
Εκ μέρους του ΚΚΕ, η Ελένη Μηλιαρονικολάκη, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και υπεύθυνη πολιτιστικού, μετέφερε τη θέση του κόμματος: «Συμπαρατασσόμαστε στον δίκαιο αγώνα σας ενάντια στην απαράδεκτη κυβερνητική απόφαση να μετατρέψει τις ναυαρχίδες των μουσείων μας σε ΝΠΔΔ. Συμπαρατασσόμαστε ακόμα στον αγώνα σας για την υπεράσπιση των εργασιακών δικαιωμάτων σας, σε ένα Υπουργείο Πολιτισμού που οι σχέσεις εργασίας είναι ήδη κατακερματισμένες και οι ελλείψεις σε επιστημονικό και βοηθητικό προσωπικό εκρηκτικές. Χωρίς κανένα δισταγμό ενώνουμε μαζί σας τις δυνάμεις μας, γιατί πιστεύουμε κι εμείς, όπως κι εσείς ότι η νέα αυτή εξέλιξη, αν δεν αποτραπεί, θα έχει βαριές συνέπειες σε όλα τα μέτωπα, μαζί με το εργασιακό, στο διοικητικό, στο οικονομικό, προπαντός όμως στο κύριο: την αληθινή κοινωνική αποστολή των μουσείων, μορφωτική και μελετητική» και πρόσθεσε: «Η αντίληψη που διαπερνά το νομοσχέδιο ότι η πολιτιστική κληρονομιά είναι ένα εμπόρευμα, που τα μουσεία, όπως κάθε επιχείρηση που σέβεται τον εαυτό της, πρέπει να το κάνουν πιο ελκυστικό, εμπορικό και ευπώλητο. Δεν θα απορήσουμε αν αύριο δούμε τα ενημερωτικά έντυπα των μουσείων να μοιάζουν περισσότερο με διαφημιστικά φυλλάδια τουριστικών πρακτορείων για ξέγνοιαστους και χαλαρούς περιπάτους, αξέχαστες διαδραστικές ψηφιακές εμπειρίες και γαστρονομικές απολαύσεις κάτω από τη σκιά διάσημων αγαλμάτων και άλλων αρχαιολογικών θησαυρών.
Ποιος είναι ο λόγος για όλα αυτά; Αναμφίβολα είναι η σταδιακή «απαλλαγή» του κράτους από την αποκλειστική υποχρέωσή του να χρηματοδοτεί, να προστατεύει και να αναδείχνει την πολιτιστική κληρονομιά, με σκοπό να εξοικονομεί πόρους για να επιδοτεί την «ανάπτυξη» των επιχειρηματικών ομίλων, ανοίγοντας ταυτόχρονα την πόρτα για άμεση εμπλοκή ιδιωτικών συμφερόντων στις λειτουργίες της. Για τις ολέθριες δε επιπτώσεις της πολιτικής που αναθέτει τη διάσωση και προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς στην ελεημοσύνη των κάθε είδους Φίλων της από την «κοινωνία των πολιτών», όπως οι ΜΚΟ, δεν χρειάζονται πολλά λόγια. Τις βιώσαμε στην τραγωδία της Νοτρ Νταμ.»
 
Εκ μέρους του ΜΕΡΑ25, η Εύη Γάτου, μέλος της ΚΕ και του πολιτισμού σχεδιασμού τόνισε ότι: «Το ΜέΡΑ25 καταγγέλλει την ιδιωτικοποίηση της πολιτισμικής μας κληρονομιάς, την εκχώρηση του αγαθού του Πολιτισμού στα συμφέροντα της ελίτ των ολιγαρχών και την υπονόμευση της ασφάλειας των αρχαιοτήτων. Το σχέδιο νόμου υπονομεύει τη δομική και λειτουργική ενότητα του υπουργείου Πολιτισμού, καθώς και την προστασία και διαχείριση της αρχαιολογικής μας κληρονομιάς ως ενιαίου συνόλου. Καταγγέλλουμε την αλλαγή των εργασιακών σχέσεων στον επίμαχο και πολλαπλά βαλλόμενο χώρο του Πολιτισμού, με την επίφαση του εκσυγχρονισμού, της ταχύτητας και της ευελιξίας. Απαιτούμε την απόσυρση του σχεδίου νόμου, το οποίο επ’ ουδενί δεν τεκμηριώνει την ανάγκη παρόμοιων ριζικών μεταβολών.» και πρόσθεσε: «Εάν η κυβέρνηση ενδιαφέρεται πραγματικά για τον Πολιτισμό, θα πρέπει να συζητήσει και να στηρίξει τους άμεσα εμπλεκόμενους σε αυτόν, τους εργαζόμενους στα Μουσεία ακούγοντας τις προτάσεις τους, που βασίζονται σε επιστημονικό έργο διεθνούς κύρους και ακτινοβολίας.
Το ΜέΡΑ25, προφανώς, θα καταψηφίσει το νομοσχέδιο στο σύνολό του, εάν και εφόσον αυτό φτάσει ως τη Βουλή. Στο πλαίσιο της δέσμευσής μας ότι η ρήξη είναι η μόνη απάντηση στην κρίση θα αγωνιστούμε για να ανατρέψουμε, με όσες δυνάμεις μας αναλογούν, τις μνημονιακές πολιτικές της ιδιωτικοποίησης, του ξεπουλήματος και του ευτελισμού της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Το ΜέΡΑ25, προφανώς, θα καταψηφίσει το νομοσχέδιο στο σύνολό του, εάν και εφόσον αυτό φτάσει ως τη Βουλή.»
 
Ο εργατολόγος Δ. Τεμπονέρας ανέπτυξε τα νομικά θέματα σχετικά με την ιδιωτικοποίηση των λειτουργιών των Μουσείων και της διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς σε σχέση με το άρθρο 24 του Συντάγματος, την υποβάθμιση των εργασιακών και υπαλληλικών δικαιωμάτων των εργαζόμενων, τη διάσπαση του ενιαίου χαρακτήρα της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς, και τόνισε ότι το σχέδιο νόμου στερεί την κοινωνική και πολιτική λογοδοσία, καθώς η μουσειακή πολιτική θα περάσει στα χέρια είτε ιδιωτών είτε αχυρανθρώπων. Συμπλήρωσε ότι απουσιάζει εντελώς η αιτιολογία, το σε τι αποσκοπεί το σχέδιο νόμου και δεν τεκμηριώνεται το γιατί οι στόχοι που θέτει δεν πληρούνται ήδη από τα Μουσεία με τη μορφή που έχουν σήμερα, ως ειδικές περιφερειακές υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ. Τόνισε ιδιαίτερα ότι στο νομοσχέδιο εισάγεται η πρόβλεψη οι Γενικοί Διευθυντές των δημόσιων Μουσείων να είναι ιδιώτες και όχι δημόσιοι υπάλληλοι, κάτι που η κυβέρνηση προσπαθεί να εφαρμόσει και σε άλλες υπηρεσίες (όπως ο ΕΦΚΑ), και μάλιστα με ειδικές αμοιβές εκτός ενιαίου μισθολογίου. Η διάταξη αυτή ανοίγει το δρόμο για να ισχύσει αυτό και σε άλλες Γενικές Διευθύνσεις του ΥΠΠΟΑ και συνολικά του δημοσίου τομέα. Εν συνεχεία ανέπτυξε τα προβλήματα που θα προκύψουν για τους υπαλλήλους, οι οποίοι θα βρεθούν όμηροι της πολιτικής ηγεσίας, μέσω ενός κυβερνητικά διορισμένου ΔΣ που δεν θα δίνει λόγο παρά μόνο στον Υπουργό που το διόρισε. Τα υπαλληλικά και επιστημονικά δικαιώματα των εργαζόμενων θα είναι στη διάθεσή του εκάστοτε διορισμένου ΔΣ.
 
Τα βίντεο από τις εισηγήσεις και την συζήτηση που ακολούθησε θα αποσταλούν τις επόμενες ημέρες.