Οριοθέτηση αρχαιολογικών ζωνών στον Αρχαιολογικό Χώρο των Θερμοπυλών

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΩΝ

Ερμού 136, 10553 Αθήνα. Τηλ-Fax.: 2103252214, E-mail:archaeol@otenet.gr, www.sea.org.gr

Οριοθέτηση αρχαιολογικών ζωνών στον Αρχαιολογικό Χώρο των Θερμοπυλών

Το Δ.Σ του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, στη συνεδρίασή του της 27ης Ιουλίου 2018, συζήτησε το ζήτημα της επικείμενης οριοθέτησης αρχαιολογικών ζωνών προστασίας στον μεγάλης ιστορικής σημασίας κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο των Θερμοπυλών, που αναμένεται να συζητηθεί σε προσεχή συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου. Η ανάγκη καθίσταται επιτακτική δεδομένων και των πρωτοβουλιών που έχει αναλάβει το ΤΑΙΠΕΔ για την αξιοποίηση του ακινήτου των ιαματικών πηγών εντός της υπό συζήτηση περιοχής (πρώην ιδιοκτησίας του ΕΟΤ).
 
Ο αρχαιολογικός χώρος των Θερμοπυλών αποτελεί έναν από τους πιο γνωστούς ιστορικούς τόπους της χώρας, αφού περιλαμβάνει το πεδίο μιας από τις πιο σημαντικές μάχες της ελληνικής αλλά και της ευρωπαϊκής ιστορίας. Περικλείεται από δύο στενά, το Δυτικό, που βρίσκεται 4 χλμ. από τον Ασωπό ποταμό, στο σημείο όπου τοποθετείται και η Αρχαία Ανθήλη, και το Ανατολικό, όπου βρισκόταν η αρχαία πόλη των Αλπηνών. Το μεσαίο στενό ή η μεσαία πύλη, είναι η τοποθεσία όπου το 480 π.Χ. έλαβε χώρα η περίφημη μάχη των Θερμοπυλών.
 
Το προς αξιοποίηση από το ΤΑΙΠΕΔ ακίνητο των Ιαματικών Πηγών Θερμοπυλών εμπίπτει, αρχαιολογικά στην αρχή του μεσαίου στενού (ή μεσαίας πύλης), όπου υπήρχαν θερμά λουτρά, τα οποία οι ντόπιοι ονόμαζαν Χύτρους, στην θέση όπου βρίσκονται σήμερα οι εγκαταστάσεις των λουτρών Θερμοπυλών. Οι ιαματικές πηγές ήταν αφιερωμένες στον Ηρακλή και μάλιστα στην περιοχή υπήρχαν ιερό και βωμός αφιερωμένα στον ήρωα. Σε αυτή τη θέση εκτιμάται ότι έλαβε χώρα η τελική μάχη της τρίτης ημέρας των εχθροπραξιών, κατά την οποία έπεσε ο Λεωνίδας. Στην ίδια περιοχή υποστηρίζεται ότι βρίσκονται οι ομαδικοί τάφοι των Περσών.
 
Είναι πρόδηλο πως η ιστορική σπουδαιότητα του χώρου, καθώς και τα αρχαιολογικά κατάλοιπα που βρίσκονται σε ένα ιδιαίτερου κάλλους φυσικό τοπίο, συμπεριλαμβανομένων των ιαματικών πηγών, τον καθιστούν ένα μοναδικό πεδίο που χρήζει αυξημένης μέριμνας και προστασίας, στο σύνολό του. Δεδομένου δε ότι το ιστορικό και φυσικό τοπίο –μόνο από τα γνωστά πεδία ιστορικών μαχών- δεν έχει καταστραφεί από τη δόμηση, η απόλυτη προστασία του αποτελεί προτεραιότητα, προκειμένου να διατηρηθεί το φυσικό τοπίο αναλλοίωτο από νέες ανθρωπογενείς παρεμβάσεις, όπως. άλλωστε προβλέπουν και οι σχετικές διεθνείς συμβάσεις (Σύμβαση της Φλωρεντίας, Μνημόνιο της Βιέννης). Πρέπει να σημειωθεί ότι, από τα πεδία μαχών των περσικών πολέμων, που υπήρξαν  τόσο καθοριστικοί για την εξέλιξη του ελληνικού πολιτισμού, οι Θερμοπύλες είναι το μόνο αναλλοίωτο χωρίς μεγάλης κλίμακας ανθρώπινες επεμβάσεις, γεγονός που καθιστά την προστασία του ύψιστο καθήκον των ελληνικών αρχών.
 
Το Δ.Σ. του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων εκφράζει την πεποίθηση πως όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς και υπηρεσίες αντιλαμβάνονται το βάρος της ευθύνης που τους αναλογεί και θα φυλάξουν τις Θερμοπύλες και το ιστορικό τους τοπίο ενεργώντας τα δέοντα.
 
Για τους παραπάνω λόγους, ζητά την εφαρμογή της αρχαιολογικής νομοθεσίας με τη θέσπιση ζωνών απολύτου προστασίας, καθώς και την ανάληψη κάθε πρωτοβουλίας που θα αναδείξει το ιστορικό γεγονός και τα αρχαιολογικά κατάλοιπα ως ένα σύνολο σύμφωνα με τον χαρακτήρα των Θερμοπυλών ως προστατευόμενου ιστορικού τόπου.