Ζητήματα διεξαγωγής έρευνας στις Υπηρεσίες του ΥΠ.ΠΟ.Α.

Αθήνα, 07-02-2018

                                                                                               Αρ. Πρωτ: 48

 

ΠΡΟΣ:
1) Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού Λυδία Κονιόρδου,
2) Υφυπουργό Πολιτισμού Κωνσταντίνο Στρατή,
3) Γεν. Γραμματέα Πολιτισμού Μαρία Ανδρεαδάκη Βλαζάκη
4) Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομίας, Ελένη Κόρκα
5) Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων,
6) Τα μέλη του ΣΕΑ

 

Ζητήματα διεξαγωγής έρευνας στις Υπηρεσίες του ΥΠ.ΠΟ.Α.

 
Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι οι αρχαιολόγοι, όπως και άλλοι επιστημονικοί κλάδοι του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, παράλληλα με το καθημερινό διοικητικό τους έργο, υλοποιούν σημαντικό επιστημονικό έργο, γεγονός που οδήγησε στην αναγνώριση των υπηρεσιών του ΥΠ.ΠΟ.Α. ως ερευνητικών φορέων για την επιστημονική έρευνα που διεξάγουν (Ν. 4386/2016, άρθρο 3, ΦΕΚ 83/Α/11-5-2016). Ο διφυής χαρακτήρας των υπηρεσιών, ουσιαστικά της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, αποτυπώθηκε και στον πρόσφατο Οργανισμό του ΥΠ.ΠΟ.Α., όπου ρητώς διαπιστώνεται ο επιστημονικός/ερευνητικός και διοικητικός χαρακτήρας των Γενικών του Διευθύνσεων Γ.Δ.Α.Π.Κ. και Γ.Δ.Α.Μ.Τ.Ε. (Π.Δ. 4/2018, άρθρο 80, ΦΕΚ 7/Α/22-1-2018). Η μελέτη και η δημοσίευση, άλλωστε, των αρχαιολογικών και άλλων ευρημάτων και η προώθηση της γνώσης, σε πανελλήνιο και διεθνές επίπεδο, αποτελεί καθήκον και υποχρέωση, σύμφωνα με τον Νόμο  (Ν 3028/2002 άρθρο 44, ΦΕΚ 153/Α/28-6-2002, και Ν. 3565/2007 άρθρο 13, ΦΕΚ 112/Α/25-5-2007).

Η επιστημονική αυτή ιδιότητα, ωστόσο, οφείλει να επιβεβαιώνει διαρκώς το χαρακτήρα της και να κρίνεται από τα αποτελέσματά της. Ο κλάδος δεν έχει επιστημονικό – ερευνητικό χαρακτήρα, μόνον επειδή έτσι ορίζει ο Νόμος αλλά διότι τα μέλη του υπηρετούν την επιστήμη και την έρευνα, καθιστώντας τις άξονα προτεραιότητας του υπηρεσιακού τους βίου. Η καθημερινή, άλλωστε, επαφή με μία πληθώρα νέων αρχαιολογικών ευρημάτων, που εντοπίζονται κάθε χρόνο από την Α.Υ. σε όλη την ελληνική επικράτεια, καθώς και οι τρόποι ανάδειξής τους μέσα από τα μουσεία και τις εκθέσεις, αποτελούν μία συνεχή πρόκληση αλλά και ένα βαρύ καθήκον για τους αρχαιολόγους, τους μουσειολόγους, ιστορικούς τέχνης, λαογράφους, ιστορικούς,  και τους υπόλοιπους ερευνητές του ΥΠ.ΠΟ.Α., οι οποίοι οφείλουν, να τα μελετούν και να τα δημοσιεύουν.

Ωστόσο, τα τελευταία κυρίως χρόνια, η έρευνα στις κατά τόπους υπηρεσιακές μονάδες διεξάγεται με δυσκολία, για μια σειρά από λόγους. Η υποστελέχωση σε τεχνικό και επιστημονικό προσωπικό, το αυξημένοδιοικητικό φορτίοπου συσσωρεύεται σε λίγους υπαλλήλους και η αυξημένη γραφειοκρατία θέτουν αναγκαστικά στο περιθώριο, τη διαδικασία της έρευνας και της δημοσίευσης, η οποία πολύ συχνά διεξάγεται μετ΄ εμποδίων.

Η ανάλυση και η προετοιμασία του υλικού, δηλαδή η συντήρηση,  η καταγραφή, η φωτογραφική και σχεδιαστική τεκμηρίωση - απαραίτητα στάδια προετοιμασίας μιας δημοσίευσης- εντάσσονται ήδη στο πλαίσιο των υπηρεσιακών καθηκόντων των αρχαιολόγων, μηχανικών, συντηρητών, σχεδιαστών και λοιπών συναφών κλάδων. Δυστυχώς όμως, αυτή η διαδικασία υπολειτουργεί σε αρκετές υπηρεσιακές μονάδες.

Πτυχές  αυτού του προβλήματος είναι και η περικοπή των μετακινήσεων και των εκτός έδρας αποζημιώσεων για ερευνητικούς σκοπούς, οι μεγάλες καθυστερήσεις στην καταβολή της αποζημίωσης της εκπαιδευτικής άδειας (επιδημίας) και η μη επιδότηση της μετακίνησης για επιστημονικούς σκοπούς (στο εσωτερικό ή το εξωτερικό) των μελών της Α.Υ.

Στα παραπάνω προβλήματα δυστυχώς προστίθενται και ζητήματα που άπτονται της διεύθυνσης κάθε υπηρεσιακής μονάδας. Διαπιστώνονται περιπτώσεις αυθαιρεσίας, κατάχρησης της ιεραρχίας, κακώς εννοούμενης αντίληψης για τη δια βίου κατοχή πνευματικών δικαιωμάτων, καθώς και έλλειψη διεπιστημονικού και συνεργατικού πνεύματος στην προσέγγιση του υπό μελέτη υλικού. Επίσης, καταγράφονται διαμαρτυρίες για τη μη προώθηση των αιτημάτων  εκπαιδευτικών αδειών συναδέλφων μέσα σε ένα πνεύμα αυταρχισμού, που το τελευταίο διάστημα παρατηρείται σε ορισμένες υπηρεσιακές μονάδες,.

Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων υπενθυμίζει ότι η διαδικασία της έρευνας και δημοσίευσης των αποτελεσμάτων των αρχαιολογικών και άλλων εργασιών πρέπει να διέπεται από πνεύμα συνεργασίας, διαλόγου, σεβασμού στα πνευματικά δικαιώματα αλλά και στα χρονικά περιθώρια και όρους που θέτει ο Ν. 3028/2002.  Ιδίως τώρα, που έχουμε πλέον εισέλθει στην ψηφιακή εποχή και την ταχεία δυνατότητα δημοσιοποίησης ευρημάτων, η έννοια του αποκλειστικού δικαιώματος περιορίζεται αντικειμενικά και καθιστά ακόμα πιο επιτακτική την ανάγκη έγκαιρων και τεκμηριωμένων δημοσιεύσεων.

Σε αυτή την κατεύθυνση έχουμε όλοι την υποχρέωση να μοιραζόμαστε την ευθύνη που μας αναλογεί. Ο επιστήμονας – ερευνητής να ανταποκρίνεται στο χρονικό περιθώριο που του επιτρέπει ο Νόμος, ο προϊστάμενος στη διευκόλυνση της πρόσβασης στο υλικό για τη μελέτη του, η διοίκηση στην άμεση καταβολή των αποζημιώσεων και της εκτός έδρας εργασίας.

Για όλους τους παραπάνω λόγους ο Σ.Ε.Α. στο αμέσως επόμενο διάστημα θα προβεί στη λήψη μιας σειράς πρωτοβουλιών για τη στήριξη του έργου των Υπηρεσιών και του επιστημονικού προσωπικού διεκδικώντας:

 

Aπό τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων