Αποχαιρετισμός στον Μιχάλη Ανδριανάκη

 

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΩΝ
Ερμού 136, 10553 Αθήνα. Τηλ-Fax.: 2103252214, E-mail:archaeol@otenet.gr, www.sea.org.gr

Αποχαιρετισμός στον Μιχάλη Ανδριανάκη

Με βαθιά οδύνη και θλίψη αποχαιρετούμε τον συνάδελφο Μιχάλη Ανδριανάκη,  αρχαιολόγο, προϊστάμενο επί σειρά ετών της 13^ης και της 28^ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων (Κρήτης), Επίτιμο Έφορο Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού από το 2011, τέως αντιπρόεδρο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων και ενεργό πολίτη.

Ο Μιχάλης Ανδριανάκης εισήλθε στην Αρχαιολογική Υπηρεσία το 1979, κατόπιν διαγωνισμού. Σε όλα τα χρόνια του εργασιακού του βίου υπηρέτησε τα βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία της Κρήτης, τα αγάπησε με πάθος και εργάστηκε με ευαισθησία, συνέπεια και όραμα για την ανάδειξη, συντήρηση και την αποκατάστασή τους. Ξεχωρίζουν ανάμεσα στις αναρίθμητες εργασίες του η προσφορά του στη μελέτη της μνημειακής ζωγραφικής και αρχιτεκτονικής του νησιού  των μεσοβυζαντινών χρόνων, καθώς και η προστασία, μελέτη και ανάδειξη των οχυρώσεων της παλαιάς πόλης των Χανίων, της Σπιναλόγκας, η διαρκής μέριμνά του για την αποκατάσταση, ανάδειξη και ένταξη στον πολιτιστικό χάρτη -όπως έλεγε- σημαντικών μνημείων, όπως ο ναός του Μιχαήλ Αρχαγγέλου στην Επισκοπή Κισάμου, του Αγίου Νικολάου στα Κυριακοσέλια Αποκορώνου, του Αγίου Νικολάου στη Μονή Σελίνου, του Αγίου Ιωάννη στο Στύλο Αποκορώνου, των Αγίων Αποστόλων στη Χώρα Σφακίων και τόσων άλλων μνημείων που δεν θα σταθεί δυνατό να αναφερθούν εδώ. Αντίστοιχα ήταν μεγάλη η αγάπη του για τα πρωτοβυζαντινά μνημεία των Χανίων, με τα οποία ασχολήθηκε σε όλο τον εργασιακό του βίο: την παλαιοχριστιανική βασιλική της Αλμυρίδας, τον Άγιο Ιωάννη Ελεήμονα και τη Μονή των Τζαγκαρόλων αλλά και τον Άγιο Ιωάννη τον Ξένο και τα καθιδρύματά του στο Αλικιανό, τα Σφακιά και αλλού.

Στα πρώτα του υπηρεσιακά βήματα, ανέλαβε ως νέος επιμελητής να οργανώσει το γραφείο Χανίων της τότε 13^ης ΕΒΑ, με αρμοδιότητα -μεταξύ άλλων- και στο ιστορικό κέντρο της πόλης των Χανίων. Αντιλαμβανόμενος τη σημασία της ενετικής και οθωμανικής φάσης της πόλης παρεμβαίνει με γραπτή εισήγηση του στο Β΄ Συνέδριο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων στους Δελφούς (1982). Εκεί επισημαίνει, με ενάργεια, ότι η αντιμετώπιση ιστορικών κέντρων πόλεων δεν μπορεί να αποτελεί εργασία μόνο της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, αλλά απαιτεί τη συνολική συμμετοχή της κοινωνίας  και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Σε πρακτικό επίπεδο, μέσω των Μεσογειακών Ολοκληρωμένων Προγραμμάτων και με τη συνεργασία των αρχιτεκτόνων και των τεχνιτών της Υπηρεσίας, επεμβαίνει στα κτήρια της παλιάς πόλης των Χανίων ανακατασκευάζοντας όψεις, αντικαθιστώντας λιθοδομές, προτείνοντας και επιβάλλοντας χρήσεις, προσπαθώντας ταυτόχρονα να εξηγήσει την σημασία τους στην τοπική κοινωνία, χωρίς να αποφύγει και τις συγκρούσεις, που ποτέ δεν τον πτοούσαν όταν είχαν να κάνουν με την προστασία των αρχαιοτήτων.

Από το 2000-2004 ανέλαβε τη Διεύθυνση της 13^ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων (με αρμοδιότητα στα βυζαντινά μνημεία όλης της Κρήτης). Διεκδικώντας πάγια την διοικητική ανεξαρτητοποίηση της δυτικής Κρήτης, διορίζεται προϊστάμενος της νεοσύστατης 28ης ΕΒΑ (με αρμοδιότητα στο Ρέθυμνο και τα Χανιά) από το έτος 2004 έως το 2011. Παράλληλα το διάστημα 2003-2014 υπήρξε Πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής Ανάδειξης Οχυρώσεων Κρήτης του Ταμείου Διαχείρισης Πιστώσεων για την Εκτέλεση Αρχαιολογικών Έργων.

Έντονα πολιτικοποιημένος και στρατευμένος σε σοσιαλιστικά ιδεώδη διετέλεσε για όλα τα χρόνια του υπηρεσιακού του βίου ενεργό μέλος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, ενώ υπήρξε και αντιπρόεδρος του ΔΣ (2003-2005). Έδινε πάντοτε το παρών στις συνελεύσεις και τις διεκδικήσεις του Συλλόγου, στους αγώνες για την προστασία των μνημείων και του κλάδου, για την σχέση των μνημείων με την τοπική κοινωνία, για την εκλαΐκευση και διάδοση της αρχαιολογικής γνώσης. Πάντα στην πρώτη γραμμή για να υπερασπιστεί τις αξίες και τα ιδανικά της επιστήμης και της θέσης που υπηρέτησε με απόλυτη ανιδιοτέλεια, μαχόμενος για την προστασία και την ανάδειξη του μνημειακού και πολιτιστικού πλούτου της Κρήτης. Υπερασπίστηκε με σθένος το δημόσιο χαρακτήρα της πολιτιστικής κληρονομιάς, με βασική αρχή του οι πολίτες να γίνουν κοινωνοί και συνυπεύθυνοι στη διατήρησή της. Είχε έναν ιδιαίτερο τρόπο να μεταδίδει τις γνώσεις και την αγάπη προς τα μνημεία στους πολίτες και δεν σταμάτησε ποτέ να αρθρογραφεί, να παρεμβαίνει δημόσια και να επισημαίνει κακώς κείμενα. Πρόσφατη είναι η μαχητική αρθρογραφία του για το θέμα της διαχείρισης των μνημείων στο λόφο Καστέλλι της πόλης των Χανίων και την αποτροπή σχεδίων εκμετάλλευσης των κτηρίων του παλαιού Διοικητηρίου της πόλης.

Ο Μιχάλης Ανδριανάκης υπήρξε μια πατρική φιγούρα για όλους τους συναδέλφους και συναδέλφισσες, πάντα οραματιστής, πάντα παθιασμένος και αεικίνητος. Διοικούσε με αγάπη, με ευαισθησία και νοιαζόταν για όλους τους υπαλλήλους. Ήταν και δική του αγωνία η εξασφάλιση έργων, κοινοτικών πόρων και θέσεων εργασίας για όλες τις ειδικότητες, αλλά και για τα μνημεία και τις αρχαιότητες, που φρόντιζε πάντα από όλες τις θέσεις που υπηρέτησε. Μας έκανε να αγαπήσουμε τη βυζαντινή αρχαιολογία, να σκύψουμε στα μνημεία με αγάπη, μοιράστηκε το πάθος του και μας έκανε κοινωνούς στο όραμά του.

Με τεράστια θλίψη τον αποχαιρετούμε σήμερα. Είναι δύσκολο να πιστέψουμε πως δεν θα χτυπήσει ξανά το τηλέφωνο για κάποια παρέμβασή του για ένα μνημείο, μια περιοχή, μια μελέτη που ετοιμάζει. Πως δεν θα ακούσουμε το χαρακτηριστικό του γέλιο και τα πειράγματά του.

Γιατί ο Μιχάλης αγαπούσε εξίσου τις απλές χαρές της ζωής, μάζευε αμανίτες στο δάσος του Ρουπακιά στον Αποκόρωνα και τους μαγείρευε εξαιρετικά, καλλιεργούσε τη γη στη Λιτσάρδα και στον κήπο του Αη Γιάννη, ήταν πολύ φιλόξενος, υπέροχος αφηγητής, γλεντζές, χαμογελαστός ακόμα και στα δύσκολα, ενώ πάντα χαιρόταν την καλή παρέα με φίλους.

Εκτός από την αρχαιολογία, η μεγάλη αγάπη του ήταν η οικογένειά του- αφάνταστα τρυφερός με την Αθηνά του και τις τρεις του κόρες, τη συνάδελφο Μαρία, τη Γεωργία και την Αργυρώ, στις οποίες ευχόμαστε θερμά και ειλικρινή συλλυπητήρια.
 
Ο Μιχάλης Ανδριανάκης κηδεύεται σήμερα στις 5 μμ στον Ιερό Ναό Αγίων Πέτρου και Παύλου στα Χανιά. Σύμφωνα με την παράκληση της οικογένειας, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων θα καταθέσει αντί στεφάνου την δωρεά του στον Σύλλογο «Ορίζοντας».