.png)
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΩΝ
Ερμού 136, 10553 Αθήνα. Τηλ-Fax.: 2103252214, E-mail:archaeol@otenet.gr, www.sea.org.gr
Ερμού 136, 10553 Αθήνα. Τηλ-Fax.: 2103252214, E-mail:archaeol@otenet.gr, www.sea.org.gr
Αθήνα, 15/4/2024
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΟΠΙΚΟΥ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ ΚΡΗΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΛΟΦΟ ΚΑΣΤΕΛΙΟΥ ΧΑΝΙΩΝ
Όλες οι κρητικές, οι κρητικοί, οι χανιώτισσες και οι χανιώτες θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι όσο μεγαλοπρεπή εμφανίζονται τα κατάλοιπα των τοιχοποιιών στην οδό Κανεβάρο που παραπέμπουν στην ερμηνεία του σημαντικότερου υστερομινωικού μινωικού ανακτόρου της Κρήτης, της αρχαίας Κυδωνίας, άλλο τόσο και ακόμα πιο μεγαλειώδη πρέπει να ήταν τα αρχαία κατάλοιπα στην κορυφή του λόφου Καστελίου. Στις Ανασκαφές της οδού Κανεβάρο βρέθηκαν οι πήλινες πινακίδες της μινωικής διοίκησης, το Σφράγισμα του Ηγεμόνα, που καταδεικνύει την σημαντική θέση και χρήση όλου του λόφου Καστελίου Χανίων της Κυδωνίας στον μινωικό κόσμο, καθώς και η πινακίδα με την αναφορά στο θεό Διόνυσο.
Στα μετέπειτα χρόνια, ανέκαθεν ο λόφος Καστελίου υπήρξε το κέντρο όλων των αρχαίων και ιστορικών περιόδων της σημερινής πόλης των Χανίων και αναπόσπαστο και καθοριστικό τμήμα της ιστορίας της Κρήτης.
Ήταν η σημαντική ακρόπολη της Κυδωνίας των γεωμετρικών – κλασικών και ελληνιστικών χρόνων.
Υπήρξε το ρωμαϊκό και βυζαντινό διοικητικό και θρησκευτικό κέντρο της πόλης με τη μεγάλη παλαιοχριστιανική βασιλική.
Στο λόφο Καστέλι της Παλιάς Πόλης δέσποζε το Διοικητήριο των Ενετών με το μέγαρο του Ρέκτορα, το Αρχείο και ο καθεδρικό ναό (Ντουόμο) της ενετικής πόλης.
Αργότερα οικοδομήθηκε η Οθωμανική έδρα της διοίκησης και το κονάκι του Πασά.
Δεν μπορούμε να μην σημειώσουμε μία από τις πιο σημαντικές στιγμές της νεώτερης Ιστορίας της Κρήτης, όταν το 1898 ο τότε πρίγκιπας Αρμοστής Γεώργιος κήρυξε από τον εξώστη του διοικητηρίου στον λόφο Καστελίου την ίδρυση της Κρητικής Πολιτείας, με τα Χανιά ως πρωτεύουσα της Κρήτης. Μία ιστορική στιγμή επιστέγασμα όλων των αγώνων και των θυσιών του κρητικού λαού.
Το Τοπικό Παράρτημα Κρήτης του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων επισημαίνει σε όλους τους τόνους, ότι η κήρυξη του ιστορικού κτηρίου της πρώην Μεραρχίας Κρητών, από το Υπουργείο Πολιτισμού το 2018, ως μνημείου «καθώς αποτελεί τοπόσημο της πόλης των Χανίων», που «η διατήρησή του συμβάλλει στην τεκμηρίωση της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτισμικής ιστορίας της πόλεως των Χανίων στα τέλη του 19ου αιώνα και κατά συνέπεια εμπλουτίζει το πολιτιστικό απόθεμά της» επιβεβαιώνει όσα γνωρίζουμε όλοι και μας ανοίγει το δρόμο για την ουσιαστική αξιοποίησή όλου του λόφου προς όφελος της τοπικής κοινωνίας, της νεολαίας και της πατρίδας μας συνολικά, με διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα του.
Ο δημόσιος χαρακτήρας των μνημείων σημαίνει και τη χρήση τους από όλους τους πολίτες και τη προαγωγή του πολιτισμού. Τα κτήρια αυτά, στο λόφο του Καστελίου που αποτελούν τον τελευταίο δημόσιο ελεύθερο χώρο στα τείχη, αποτέλεσαν πόλο πολιτισμού, συζητήσεων και ελεύθερης έκφρασης των ιδεών, ακόμα και κατά τη διάρκεια της κατάληψης της Rosa Nera. Περιμένει κανείς από το δημόσιο Πανεπιστήμιο να προκρίνει χρήσεις που να προάγουν όλα τα παραπάνω και όχι τις επιχειρηματικές για το κέρδος μιας ιδιωτικής εταιρείας. Ανάλογες εξάλλου πρακτικές μεθοδεύονται και για το κτήριο του Ευαγγελισμού στο Ηράκλειο, οι οποίες δεν μπορούν παρά να μας προβληματίζουν το ίδιο.
Καλούμε την Υπουργό Πολιτισμού κ. Λίνα Μενδώνη, την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων και τους συνάδελφους αρχαιολόγους να μην συμμετέχουν σε καμία πράξη που νομιμοποιεί τη μη εγκεκριμένη αλλαγή χρήσης των κτηρίων της Μεραρχίας, συμβάλλοντας στην προστασία και τη διάσωση των διαχρονικών μνημείων του λόφου Καστελίου Χανίων.
Στα μετέπειτα χρόνια, ανέκαθεν ο λόφος Καστελίου υπήρξε το κέντρο όλων των αρχαίων και ιστορικών περιόδων της σημερινής πόλης των Χανίων και αναπόσπαστο και καθοριστικό τμήμα της ιστορίας της Κρήτης.
Ήταν η σημαντική ακρόπολη της Κυδωνίας των γεωμετρικών – κλασικών και ελληνιστικών χρόνων.
Υπήρξε το ρωμαϊκό και βυζαντινό διοικητικό και θρησκευτικό κέντρο της πόλης με τη μεγάλη παλαιοχριστιανική βασιλική.
Στο λόφο Καστέλι της Παλιάς Πόλης δέσποζε το Διοικητήριο των Ενετών με το μέγαρο του Ρέκτορα, το Αρχείο και ο καθεδρικό ναό (Ντουόμο) της ενετικής πόλης.
Αργότερα οικοδομήθηκε η Οθωμανική έδρα της διοίκησης και το κονάκι του Πασά.
Δεν μπορούμε να μην σημειώσουμε μία από τις πιο σημαντικές στιγμές της νεώτερης Ιστορίας της Κρήτης, όταν το 1898 ο τότε πρίγκιπας Αρμοστής Γεώργιος κήρυξε από τον εξώστη του διοικητηρίου στον λόφο Καστελίου την ίδρυση της Κρητικής Πολιτείας, με τα Χανιά ως πρωτεύουσα της Κρήτης. Μία ιστορική στιγμή επιστέγασμα όλων των αγώνων και των θυσιών του κρητικού λαού.
Το Τοπικό Παράρτημα Κρήτης του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων επισημαίνει σε όλους τους τόνους, ότι η κήρυξη του ιστορικού κτηρίου της πρώην Μεραρχίας Κρητών, από το Υπουργείο Πολιτισμού το 2018, ως μνημείου «καθώς αποτελεί τοπόσημο της πόλης των Χανίων», που «η διατήρησή του συμβάλλει στην τεκμηρίωση της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτισμικής ιστορίας της πόλεως των Χανίων στα τέλη του 19ου αιώνα και κατά συνέπεια εμπλουτίζει το πολιτιστικό απόθεμά της» επιβεβαιώνει όσα γνωρίζουμε όλοι και μας ανοίγει το δρόμο για την ουσιαστική αξιοποίησή όλου του λόφου προς όφελος της τοπικής κοινωνίας, της νεολαίας και της πατρίδας μας συνολικά, με διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα του.
Ο δημόσιος χαρακτήρας των μνημείων σημαίνει και τη χρήση τους από όλους τους πολίτες και τη προαγωγή του πολιτισμού. Τα κτήρια αυτά, στο λόφο του Καστελίου που αποτελούν τον τελευταίο δημόσιο ελεύθερο χώρο στα τείχη, αποτέλεσαν πόλο πολιτισμού, συζητήσεων και ελεύθερης έκφρασης των ιδεών, ακόμα και κατά τη διάρκεια της κατάληψης της Rosa Nera. Περιμένει κανείς από το δημόσιο Πανεπιστήμιο να προκρίνει χρήσεις που να προάγουν όλα τα παραπάνω και όχι τις επιχειρηματικές για το κέρδος μιας ιδιωτικής εταιρείας. Ανάλογες εξάλλου πρακτικές μεθοδεύονται και για το κτήριο του Ευαγγελισμού στο Ηράκλειο, οι οποίες δεν μπορούν παρά να μας προβληματίζουν το ίδιο.
Καλούμε την Υπουργό Πολιτισμού κ. Λίνα Μενδώνη, την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων και τους συνάδελφους αρχαιολόγους να μην συμμετέχουν σε καμία πράξη που νομιμοποιεί τη μη εγκεκριμένη αλλαγή χρήσης των κτηρίων της Μεραρχίας, συμβάλλοντας στην προστασία και τη διάσωση των διαχρονικών μνημείων του λόφου Καστελίου Χανίων.