.png)
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΩΝ
Ερμού 136, 10553 Αθήνα. Τηλ-Fax.: 2103252214, E-mail:archaeol@otenet.gr, www.sea.org.gr
Αθήνα, 1/11/2023
Αρ. Πρωτ.: 199
Προς: Τα μέλη του ΣΕΑ
Ενημέρωση από την συνάντηση του ΔΣ του ΣΕΑ με την Υπουργό Πολιτισμού Λ. Μενδώνη στις 30/10
Αγαπητές και αγαπητοί συναδέλφισσες και συνάδελφοι,
Τη Δευτέρα 30 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε, κατόπιν αιτήματός μας, η πρώτη συνάντηση του ΔΣ του ΣΕΑ, όπως αυτό προέκυψε από τις αρχαιρεσίες της 22/9/2023, με την Υπουργό Πολιτισμού κ. Λ. Μενδώνη, παρουσία του ΓΓ Πολιτισμού κ. Διδασκάλου και συμβούλων από το Γραφείο Υπουργού.
Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων κατέθεσε στην Υπουργό Πολιτισμού το υπόμνημα που σας αποστέλλεται συνημμένο και είχε μαζί της μια μακρά και μεστή συζήτηση εφ’ όλης της ύλης.
Σε σχέση με τα θέματα που θίγονται στο υπόμνημα, η Υπουργός Πολιτισμού μας έδωσε τις ακόλουθες απαντήσεις:
1. Ως προς την εργασιακή κατάσταση των μελών μας που εργάζονται στα 5 Μουσεία ΝΠΔΔ, η Υπουργός μας ενημέρωσε ότι οι Οργανισμοί των 3 Μουσείων (ΕΑΜ, ΑΜΗ, ΑΜΘ) βρίσκονται ήδη για έλεγχο στο Υπουργείο Εσωτερικών, του ΜΒΠ θα σταλεί σύντομα, ενώ του ΒΧΜ παραμένει ακόμη στο ΑΤΝΕΚΕ του ΥΠΠΟ. Εν συνεχεία, θα προωθηθούν στο Υπουργείο Οικονομικών και μετά θα ακολουθήσουν την διαδικασία που προβλέπεται για την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος. Στο αίτημά μας για την άμεση κατανομή των οργανικών θέσεων (βλ. συνημμένο υπόμνημα) σε Υπηρεσίες της ΓΔΑΠΚ, όπως προβλέπει ο Ν. 5021/2023, και τη δυνατότητα όσων συναδέλφων-ισσών το επιθυμούν να φύγουν από τα Μουσεία ΝΠΔΔ και να στελεχώσουν τις υπηρεσίες της ΓΔΑΠΚ εντός της ίδιας περιφερειακής ενότητας , η Υπουργός ανέφερε ότι η τοποθέτηση όσων επιθυμούν να μην παραμείνουν στα Μουσεία θα γίνει, μετά την έκδοση των ΠΔ των Οργανισμών των Μουσείων και με γνώμονα τις υπηρεσιακές ανάγκες που θα θέσει ο Οργανισμός, ο οποίος – όπως η ίδια έχει εξαγγείλει- θα κατατεθεί στο πρώτο εξάμηνο του 2024 (βλ. παρακάτω). Αναφορικά με τις απογραφές των Συλλογών η Υπουργός Πολιτισμού και ο ΓΓ σημείωσαν ότι η διαδικασία προχωρά απρόσκοπτα και έχει σχεδόν ολοκληρωθεί και δεν προκύπτει χρεία οποιωνδήποτε διευκρινίσεων.
2. Ως προς τα μισθολογικά μας αιτήματα (βλ.συνημμένο υπόμνημα), μας απάντησε ότι δεν έχει καμία αντίρρηση για τη διεκδίκηση του ειδικού βαθμολογίου-μισθολογίου, παρότι σημείωσε ότι είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί κάτι τέτοιο. Κάλεσε τον Σύλλογο να ετοιμάσει σχετική πρόταση, σχολιάζοντας ότι η ίδια στηρίζει την αριστεία, και δήλωσε ότι η Υπουργός είναι διατεθειμένη να την συζητήσει, στο βαθμό που θα προβλέπει «πραγματικό ειδικό μισθολόγιο-βαθμολόγιο, που προβλέπει και τις αντίστοιχες υποχρεώσεις». Για την καταβολή επιδόματος βιβλιοθήκης, ειδικού και ανθυγιεινού επιδόματος, καθώς και για την αναγνώριση προϋπηρεσίας είπε «είναι ιδιαίτερα δύσκολη η καταβολή επιδομάτων», όμως δέχτηκε να της κατατεθούν από τον Σύλλογο προτάσεις ειδικά για την προϋπηρεσία και να τις επεξεργαστεί το Γραφείο της. Για τη μη καταβολή υπερωριών στις περιφερειακές υπηρεσίες της ΓΔΑΠΚ (παρά μόνο στην Κεντρική Υπηρεσία), η Υπουργός επέρριψε την ευθύνη στη ΓΔΑΠΚ που δεν κατανέμει ορθολογικά το κονδύλι. Σε ερώτηση για το αν θα αυξηθεί το κονδύλι ώστε να αντιστοιχεί σε όλο το προσωπικό που κάνει υπερωρίες σε όλη τη χώρα, δεν απάντησε θετικά. Για το σύστημα κινήτρων που σχετίζεται με τα έργα του ΕΣΠΑ και του ΤΑΑ (Ν. 4940) μας απάντησε ότι το ΥΠΠΟ συμπεριλαμβάνεται στο σύστημα κινήτρων της KYA 4772 (που αφορά τα έργα του ΤΑΑ), αλλά δεν λαμβάνουμε το «κίνητρο» γιατί δεν έχουν επιτευχθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού οι στόχοι, καθώς –όπως χαρακτηριστικά είπε- «κάποιες Υπηρεσίες μας τραβάνε πίσω». Για τα οδοιπορικά μας ενημέρωσε ότι με τον Ν. 5045/2023, με τον οποίο καθορίζεται το νέο μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων από 1/1/2024, υπάρχει και αύξηση των οδοιπορικών και της χιλιομετρικής αποζημίωσης (άρθρα 26 και 27). Μας ενημέρωσε, επίσης, ότι το ΥΠΠΟ θα θεσπίσει ειδικό επίδομα-κίνητρο για εργασία στο Καστελόριζο και στην Δήλο.
3. Ως προς τη διενέργεια κρίσεων, η Υπουργός διαβεβαίωσε ότι έχει προσπαθήσει για την διενέργεια κρίσεων και επέρριψε την ευθύνη στο ΑΣΕΠ, που δεν έχει ολοκληρώσει την κρίση για την θέση της ΓΔΑΠΚ. Ανέφερε ότι από το 2020 έως τώρα η ίδια έχει ζητήσει έξι φορές, γραπτώς και προφορικώς, από το ΑΣΕΠ να προχωρήσει, χωρίς ωστόσο αποτέλεσμα. Στο αίτημά μας να προχωρήσουν οι κρίσεις των Διευθυντών και Τμηματαρχών, ανεξαρτήτως της καθυστέρησης της κρίσης για τη θέση της ΓΔΑΠΚ, αφού το νομοθετικό πλαίσιο προβλέπει κρίσεις κάθε τριετία, μας απάντησε ότι θεωρεί ότι δεν πρέπει να γίνουν κρίσεις Διευθυντών με τη συμμετοχή στην επιτροπή της Γενικής Διευθύντριας, όσο εκκρεμεί η διαδικασία κρίσης για τη θέση της.
4. Ως προς τον προγραμματισμό των προσλήψεων, σημείωσε ότι και πάλι υπεύθυνο είναι το ΑΣΕΠ. Ανέφερε ότι το ΥΠΠΟ έχει ανάγκη από μηχανικούς και ότι η σχετική προκήρυξη του ΑΣΕΠ που ξεκίνησε το 2020 θα ολοκληρωθεί με καθυστέρηση μάλλον το 2024. Αναρωτήθηκε πώς είναι δυνατόν να μιλούμε για υποστελέχωση με «υδροκέφαλες Υπηρεσίες». Υπεραμύνθηκε του πανελλήνιου γραπτού διαγωνισμού 2Γ/2022, που διεξήχθη την άνοιξη 2023, από τον οποίο προβλέπεται να προσληφθούν στο ΥΠΠΟ 18 αρχαιολόγοι, ενώ ενημέρωσε ότι επίκειται η δεύτερη φάση του διαγωνισμού, που αφορά τις επαγγελματικές δεξιότητες, που είναι αρμοδιότητας ΑΣΕΠ και το ΥΠΠΟ δεν έχει λόγο, παρότι έχει ζητηθεί να έχει γνώμη. Ενημέρωσε ότι το Μητρώο Προσωπικού ΙΔΟΧ θα είναι έτοιμο σύντομα.
Ενημέρωσε επίσης ότι η δέσμευση της κυβέρνησης είναι οι ΙΔΟΧ να μειώνονται κατά 10% κάθε έτος με σκοπό υπηρεσίες που μπορούν, να δοθούν με ανάθεση σε εταιρείες (outscourcing). Σε πρώτη φάση μας ενημέρωσε ότι αυτό αφορά την καθαριότητα, αλλά θα έπρεπε να δούμε και άλλες λειτουργίες να δίνονται με ανάθεση σε ιδιωτικές εταιρείες, όπως οι ανασκαφές. «Γιατί όχι ανασκαφές σε εργολάβους;» αναρωτήθηκε χαρακτηριστικά.
5. Για την αυτεπιστασία, η Υπουργός είπε ότι την στηρίζει, αλλά θεωρεί ότι η ίδια η Αρχαιολογική Υπηρεσία «πυροβόλησε τα πόδια της με την αυτεπιστασία», «η αυτεπιστασία ξεχείλωσε» και ότι το ΠΔ του 2019 έδωσε την χαριστική βολή. Ενημέρωσε επίσης ότι «αποδεικνύεται με αριθμούς ότι η αυτεπιστασία κοστίζει πολύ περισσότερο», σημειώνοντας ότι δεν μιλά για μείζονος σημασίας αρχαιολογικά έργα, αλλά για την εποπτεία έργων τρίτων ή λιγότερο σημαντικών αρχαιολογικών έργων. Οι προμήθειες και τα δευτερεύοντα έργα, κατά την Υπουργό, δεν πρέπει να εμπίπτουν στην αυτεπιστασία. Με βάση τα παραπάνω, μας ενημέρωσε ότι ετοιμάζεται νέο ΠΔ για την αυτεπιστασία, με σκοπό να είναι έτοιμο μέσα στο Νοέμβριο, και δεσμεύτηκε ότι θα το δώσει στον Σύλλογο πριν από την έκδοσή του.
6. Για τις επερχόμενες αλλαγές στον Οργανισμό του ΥΠΠΟ, η Υπουργός μας ενημέρωσε ότι θα υπάρξει «δομική ανασύσταση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας με νόμο», που θα περιλαμβάνει εξουσιοδοτικές διατάξεις για την έκδοση ΠΔ, μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2024. Το σχέδιο νόμου θα βγει σε δημόσια διαβούλευση. Σκοπός της πολιτικής ηγεσίας, όπως μας ενημέρωσε, είναι να υπάρχει η ενιαία προστασία σε ενιαίες Υπηρεσίες και «να μην υπάρχει καμία Γενική Διεύθυνση που προΐσταται 60 Διευθύνσεων». Για το σκοπό αυτό θα ενοποιηθούν η ΓΔΑΠΚ με τη ΓΔΑΜΤΕ σε ενιαίες περιφερειακές Γενικές Διευθύνσεις (8 ή 9 ανά την επικράτεια), που θα προΐστανται ενιαίων Υπηρεσιών προστασίας (ενοποίηση ΕΦΑ με ΥΝΜΤΕ) ανά νομό, με Διευθυντές αρχαιολόγους ή αρχιτέκτονες μηχανικούς. Οι Γενικές Διευθύνσεις δεν θα συμπίπτουν με την διοικητική διαίρεση των Περιφερειών. Θα συσταθεί Συμβούλιο Γενικών Διευθυντών, υπό την εποπτεία της πολιτικής ηγεσίας, για «να υπάρχει έλεγχος», ενώ θα αναδιοργανωθούν τα Τοπικά Συμβούλια, καθώς η λειτουργία κάποιων από αυτά κρίνεται από την Υπουργό προβληματική. Συγκεκριμένα ανέφερε ότι «πολλά Τοπικά Συμβούλια δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους» κι έτσι τα θέματα εισάγονται στα Κεντρικά Συμβούλια γιατί «χρήζουν επανεξέτασης» κατόπιν ιεραρχικών προσφυγών Επίσης, η Υπουργός προσέθεσε ότι η αμοιβή με μισθό Γενικού Διευθυντή είναι ένα κίνητρο για όσους αξίζουν αυτή τη θέση και ότι οι πρώτοι Γενική Διευθυντές (που αξίζουν αυτήν τη θέση και μισθό) θα τοποθετηθούν από την ίδια ως «προσωρινοί», ως είθισται σε κάθε αλλαγή Οργανισμού.
7. Σε σχέση με τις συναρμοδιότητες με το Υπουργείο Περιβάλλοντος (βλ. συνημμένο υπόμνημα)η Υπουργός είπε ότι σύντομα θα διασυνδεθούν τα γεωχωρικά δεδομένα του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου με το e-adeies, υπερασπίστηκε τον Νόμο 4495/2017 ως «ισχύοντα νόμο του κράτους» και τις χωριστές αρμοδιότητες του ΥΠΠΟ και του ΥΠΕΝ στην κήρυξη παραδοσιακών οικισμών. Για τη θεσμοθέτηση ζωνών Β΄ η Υπουργός είπε ότι οι ζώνες Β΄ είναι προτεραιότητα του ΥΠΠΟ εδώ και πολλά χρόνια, ότι έχουν δοθεί σε όσες Υπηρεσίες ζήτησαν κονδύλια για ανάθεση σε τοπογράφους, κι ότι παρόλ’ αυτά «καμία Υπηρεσία ως τώρα δεν έχει στείλει οριοθέτηση Ζώνης Β», ακόμη και για μείζονες αρχαιολογικούς χώρους, αναφέροντας ως παράδειγμα τη Λίνδο από το 2003. Εν συνεχεία, η Υπουργός τόνισε ότι όσες Υπηρεσίες χρειάζονται, μπορούν να αιτηθούν χρήματα για ανάθεση συμβουλευτικών υπηρεσιών σε νομικό σύμβουλο, δεν απέκλεισε αυτό το ενδεχόμενο και σχολίασε ότι τα σχετικά αιτήματα θα αξιολογηθούν, ώστε να μην υπάρξει κατάχρηση.
Τέλος, η Υπουργός τόνισε ότι οι Υπηρεσίες δεν ανταποκρίνονται σε βασικά ζητήματα που τους έχουν τεθεί ως προτεραιότητα από το ΥΠΠΟ, όπως την ανάθεση πολυετούς δέσμευσης για τις αποψιλώσεις, ενώ ο Γενικός Γραμματέας έδωσε έμφαση στο ότι οι Υπηρεσίες της ΓΔΑΠΚ επιδεικνύουν αδυναμία να κάνουν διαγωνισμούς και προτιμούν τις απευθείας αναθέσεις, επιρρίπτοντας την ευθύνη κυρίως στους αρχαιολόγους των ΕΦΑ.
8. Για το κτίριο του ΣΕΑ η Υπουργός τόνισε ότι η απόφασή της για την άρση της παραχώρησης του κτιρίου στην Ερμού δεν αλλάζει και ότι ο Σύλλογος μπορεί να μεταφέρει τον κινητό του εξοπλισμό, αν θέλει, στο κτίριο της οδού Πανός 19Α και Θρασυβούλου, όπως αναφέρει και η 327/2023 απόφαση της Επιτροπής Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Κατόπιν των παραπάνω, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων θα συνεχίσει και θα εντείνει τις προσπάθειές του, στο πλαίσιο του προγράμματος δράσης της τελευταίας Γενικής Συνέλευσης:
-Για την προστασία των δικαιωμάτων όλων των μελών μας, με ιδιαίτερη έμφαση στα μέλη μας που βρίσκονται στα Μουσεία ΝΠΔΔ, ώστε να μην απωλέσουν κανένα από τα επιστημονικά και εργασιακά δικαιώματά τους.
-Για τις μισθολογικές διεκδικήσεις του κλάδου, όπως αποτυπώνονται στις αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσης του 2023, καταθέτοντας επεξεργασμένες προτάσεις στο ΥΠΠΟ και σε όποιον άλλο αρμόδιο φορέα
-Για την αποτροπή της διάλυσης της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, με την ενοποίηση της ΓΔΑΠΚ και της ΓΔΑΜΤΕ, την έμμεση κατάργηση της αυτεπιστασίας και την προσπάθεια ανάθεσης του ανασκαφικού έργου και του έργου των Υπηρεσιών σε ιδιώτες και εργολαβικές εταιρείες.
-Για την αποτροπή άμεσων ή έμμεσων υποχρεωτικών μετακινήσεων και για την πρόσληψη νέου μόνιμου προσωπικού για τις ανάγκες της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας
-Για την προστασία των αρχαιοτήτων και της πολιτιστικής κληρονομιάς
- Για την υπεράσπιση του επιστημονικού έργου και των αξιοπρεπών εργασιακών συνθηκών των μελών μας
-Για την προάσπιση του έργου των Υπηρεσιών της ΓΔΑΠΚ, και ιδίως των Υπηρεσιών της περιφέρειας που καλούνται να επιτελέσουν το δύσκολο έργο τους για την τεκμηρίωση, προστασία και ανάδειξη των αρχαιοτήτων, χωρίς υποστήριξη και χωρίς το αναγκαίο προσωπικό.
Για την εξειδίκευση των παραπάνω θα ακολουθήσουν νέες ανακοινώσεις και ενέργειες του Διοικητικού Συμβουλίου.
Αθήνα, 1/11/2023
Αρ. Πρωτ.: 198
Αξιότιμη κυρία Υπουργέ,
Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, επιστημονικός σύλλογος και συγχρόνως συνδικαλιστικό όργανο των αρχαιολόγων και συναφών επιστημόνων που εργάζονται στο ΥΠΠΟ ως μόνιμοι υπάλληλοι και ως υπάλληλοι με σύμβαση αορίστου χρόνου, εκπροσωπεί την ραχοκοκαλιά της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, του κρατικού φορέα που είναι υπεύθυνος για την προστασία, την συντήρηση, την διαχείριση, την ανάδειξη και την προβολή της μνημειακής και εν γένει πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας. 1.000 επιστήμονες, αρχαιολόγοι, μουσειολόγοι, εθνολόγοι λαογράφοι και συναφείς κλάδοι συγκροτούν τον μεγαλύτερο και αρχαιότερο επιστημονικό σωματείο του ΥΠΠΟ.
Τα πρωτοφανή σε έκταση, ποσότητα, ποικιλία, αλλά και πολυπλοκότητα, έργα συντήρησης, αναστήλωσης, ανάπλασης και ανάδειξης, και οι συνυφασμένες με αυτά αρχαιολογικές έρευνες, ανασκαφικές και άλλες, οι μουσειακές εκθέσεις, τα εκπαιδευτικά προγράμματα, το πολυποίκιλο εποπτικό και εκπαιδευτικό υλικό, μαζί με τις τεράστιες ανασκαφικές έρευνες στο πλαίσιο των μεγάλων έργων που βρίσκονται σε εξέλιξη τις τελευταίες δεκαετίες σε ολόκληρη την χώρα κάνουν την Αρχαιολογική Υπηρεσία, πέρα από όλα τα άλλα, έναν ερευνητικό γίγαντα που δικαιωματικά κατέχει την απόλυτη πρωτοκαθεδρία στην παραγωγή νέων αρχαιολογικών δεδομένων και γνώσης. Άλλωστε, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων είναι ο φορέας με το μεγαλύτερο ποσοστό μελών – κατόχων μεταπτυχιακών και διδακτορικών τίτλων από όλους τους κλάδους της Δημόσιας Διοίκησης.
Προσβλέπουμε σε μια τακτική επικοινωνία μαζί σας, ώστε να αντιμετωπίζονται ευχερέστερα τα ζητήματα του κλάδου και της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.
Με το παρόν υπόμνημα που ακολουθεί θέλουμε να σας παρουσιάσουμε τα βασικά ζητήματα και τις θέσεις μας στα θέματα για τα οποία ζητήσαμε αυτή τη συνάντηση.
Σε κάθε περίπτωση, και μέχρι την κρίση του ανώτατου δικαστηρίου, αναφορικά με τα ζητήματα που εγείρονται από την εφαρμογή του συγκεκριμένου νόμου ο Σύλλογός μας εστιάζει σε αυτά που αφορούν την υπηρεσιακή κατάσταση των εργαζομένων στα Μουσεία, αρχαιολόγων και υπαλλήλων συναφών ειδικοτήτων.
-Καταρχάς, ζητούμε την άμεση ολοκλήρωση της προβλεπόμενης από τον νόμο διαδικασίας κατανομής οργανικών θέσεων των υπαλλήλων που είναι αποσπασμένοι στα Μουσεία-ΝΠΔΔ. Ο Σύλλογός μας κρίνει ότι έχει παρέλθει πολύς χρόνος από την ακύρωση της απόφασης του Υπηρεσιακού Γραμματέα με την οποία είχαν κατανεμηθεί οι οργανικές θέσεις (28.07.2023), και θεωρεί ανεπίτρεπτο το ότι εκκρεμεί ακόμη η έκδοση της σχετικής απόφασης με την οποία θα διορθωνόταν η ακυρωθείσα (31.07.2023). Η διαδικασία αυτή έχει καθυστερήσει για άγνωστο λόγο και προκαλεί ανησυχία και προβληματισμό, εάν σκεφτεί κάποιος ότι ο νόμος ορίζει ως ιδανικό χρόνο για την επιλογή της παραμονής των υπαλλήλων στα Μουσεία το οκτάμηνο με την ολοκλήρωση της έκδοσης των οργανισμών.
-Ζητάμε επίσης την άμεση μετακίνηση όσων συναδέλφων και συναδελφισσών το επιθυμούν στην οργανική τους θέση σε Υπηρεσίες της ΓΔΑΠΚ. Βλέποντας ότι ο χρόνος των διοικητικών πράξεων σχετικά με την υπηρεσιακή κατάσταση των υπαλλήλων είναι μακρύς και δεν ακολουθεί τις ιδανικές καταστάσεις που προβλέπει ο νόμος, ο Σύλλογός μας, με απόφαση και της Γενικής του Συνέλευσης, ζητεί τη μετακίνηση από τα Μουσεία-ΝΠΔΔ όσων υπαλλήλων την επιθυμούν, με νομοθετική ρύθμιση, ανεξάρτητα από τον χρόνο έκδοσης των οργανισμών των Μουσείων. Άλλωστε, ήδη το 8μηνο που προέβλεπε ο νόμος εξαντλείται και η έκδοση των Οργανισμών των Μουσείων είναι μια χρονοβόρα διαδικασία. Ο ορθός διοικητικά τρόπος είναι η γνωμοδότηση του Υπηρεσιακού Συμβουλίου πριν την κατανομή της οργανικής θέσης. Στο αίτημα αυτό λαμβάνονται υπόψη τόσο οι επιτακτικές ανάγκες των Υπηρεσιών της ΓΔΑΠΚ (στις οποίες μάλιστα έχουν ανατεθεί επιπλέον αρμοδιότητες λόγω της ισχύος του Νόμου 5021) αλλά και ο τρόπος με τον οποίο γίνεται η διαχείριση του επιστημονικού προσωπικού στα Μουσεία-ΝΠΔΔ, όπου, σύμφωνα με αναφορές (βλ. την από 14.09.2023 αναφορά υπαλλήλων του ΒΧΜ) παρελκύεται και δυσχεραίνεται ο πυρήνας της άσκησης των υπηρεσιακών/επιστημονικών καθηκόντων των υπαλλήλων.
-Ζητάμε επίσης την κατανομή των κενών οργανικών θέσεων των πέντε Μουσείων στις περιφερειακές υπηρεσίες όλης της χώρας, από τις οποίες μάλιστα καταργήθηκαν κενές οργανικές θέσεις με τον Ν. 5021/2023.
-Σχετικά με τα ζητήματα της απογραφής, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων μαζί με άλλα σωματεία έχει συντάξει το από 18 Ιουλίου 2023 Υπόμνημα, με το οποίο επισημαίναμε σειρά ζητημάτων και ανάμεσα στα άλλα ζητούσαμε την έκδοση διευκρινιστικής – εφαρμοστικής των άρθρων 19 και 20 του ν. 5021/23 εγκυκλίου για την ορθή τήρηση της διαδικασίας απογραφής των συλλογών των Μουσείων.
2. Μισθολογικά αιτήματα
Η Γενική Συνέλευση των μελών του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, τόσο το 2022 όσο και το 2023, συγκρότησε ένα σαφές πλαίσιο αιτημάτων του κλάδου για τα μισθολογικά ζητήματα:
-Τη θεσμοθέτηση ειδικού μισθολογίου - βαθμολογίου για τον Κλάδο μας, που αναγνωρίστηκε ως επιστημονικός, ο οποίος απαιτεί ειδικές επιστημονικές γνώσεις, σε εφαρμογή του άρθρου 45 του Ν. 4674/2020 και με απόφαση του Υπουργείου Εσωτερικών. Το νέο μισθολόγιο πρέπει να προβλέπει αποδοχές που θα αντιστοιχούν στα αυξημένα επιστημονικά προσόντα που διαθέτουμε και την επιστημονική/ερευνητική εργασία που διεξάγουμε παράλληλα με τα διοικητικά μας καθήκοντα. Το νέο μισθολόγιο πρέπει να αντισταθμίσει τις εισοδηματικές απώλειες από την κατάργηση του επιστημονικού επιδόματος με τους μνημονιακούς νόμους και να προσφέρει αξιοπρεπή διαβίωση στα στελέχη της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, τα οποία καλούνται να υπηρετούν σε όλη την ελληνική επικράτεια, ενίοτε και μακριά από τη μόνιμη κατοικία τους.
Μέχρι την κατάρτιση και εφαρμογή του ειδικού μισθολογίου επιβάλλεται η άμεση αναβάθμιση των αποδοχών μας:
-Με την καταβολή
Α) επιδόματος δημιουργίας και ενημέρωσης βιβλιοθήκης και συμμετοχής σε συνέδρια (όπως χορηγείται σε γιατρούς του ΕΣΥ, σε μέλη ΔΕΠ/ ερευνητές, σε δικαστικούς λειτουργούς)
Β) ειδικού ερευνητικού επιδόματος που ήδη λαμβάνουν τα μέλη, κάθε βαθμίδας, του Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού των Πανεπιστημίων.
-Με τη μισθολογική αναγνώριση της συναφούς προϋπηρεσίας των συναδέλφων και συναδελφισσών, η οποία αναγνωρίστηκε βαθμολογικά ως συναφής με βάση τις διατάξεις του ΠΔ 69/16 και του Ν.4369. Ζητάμε νομοθετική ρύθμιση για να επιλυθεί άμεσα το θέμα αυτό, που έχει ως άμεση συνέπεια συνάδελφοι/ισσες να εργάζονται με μισθό που δεν αντιστοιχεί στην πολύχρονη προϋπηρεσία τους.
Αναλυτικά: Κατά τις τελευταίες δεκαετίες, ένας μεγάλος αριθμός αρχαιολόγων, συντηρητών αρχαιοτήτων, μηχανικών, εργατοτεχνιτών, κ.λ.π. υπηρέτησε το αρχαιολογικό έργο στο πλαίσιο δημόσιων ή ιδιωτικών έργων ανά την επικράτεια.
Οι συμβάσεις εργασίας που καταρτίστηκαν είχαν ποικίλες μορφές και πέραν των περιπτώσεων που οι προσλήψεις έγιναν από τις Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού συμβάσεις αρχαιολογικού προσωπικού συνήφθησαν τόσο με Νομικά Πρόσωπα του Δημοσίου και του Ευρύτερου Δημοσίου τομέα όσο και με τρίτα πρόσωπα (εργολάβους εκτελέσεως δημόσιων ή ιδιωτικών έργων, τρίτους φορείς και φυσικά πρόσωπα). Σημειωτέον ότι και στις δύο τελευταίες περιπτώσεις το προσωπικό εργαζόταν υπό την εποπτεία των αρμοδίων Υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού.
Το έκτακτο αυτό προσωπικό υπήχθη στις διατάξεις του ΠΔ 164/2004 είτε αυτοδικαίως είτε κατόπιν ρυθμίσεων (τροπολογία και γνωμοδότηση αρ. 27 της Ολομέλειας του Ανωτάτου Συμβουλίου Επιλογής Προσωπικού) που αναγνώρισαν ότι το χρονικό διάστημα εργασίας του αρχαιολογικού προσωπικού με συμβάσεις σε Νομικά Πρόσωπα του Δημοσίου και του ευρύτερου Δημοσίου Τομέα και με τρίτα πρόσωπα πρέπει να λογιστεί ως χρόνος απασχολήσεως στο ανωτέρω Υπουργείο με σχέση εξαρτημένης εργασίας στη βάση του Ν. 2557/1997, άρθρο 7, πργ. 7δ, σύμφωνα με τον οποίο «κατά τον υπολογισμό της προϋπηρεσίας ως προσόντος διορισμού Αρχαιολόγων στο Δημόσιο, λαμβάνεται υπόψη και η προϋπηρεσία σε έργα του Υπουργείου Πολιτισμού ή άλλων δημόσιων ή ιδιωτικών φορέων, εφόσον αυτά συνίστανται στη διενέργεια ανασκαφών ή άλλων συναφών εργασιών υπό την εποπτεία της οικείας Εφορείας Αρχαιοτήτων, η οποία και χορηγεί τη σχετική βεβαίωση».
Ωστόσο, ενώ η προϋπηρεσία θεωρήθηκε ως προσόν για το διορισμό στο Δημόσιο δεν αναγνωρίστηκε μισθολογικά και βαθμολογικά παρά μόνο σε δεύτερο χρόνο για το προσωπικό που υπηρέτησε στον Οργανισμό Ανέγερσης Νέου Μουσείου Ακρόπολης (ΟΑΝΜΑ) (Ν. 3562/2007, άρθρο 3, παρ. 4) και για το προσωπικό που υπηρέτησε στο Ταμείο Διαχείρισης Πιστώσεων για την Εκτέλεση Αρχαιολογικών Έργων (ΤΔΠΕΑΕ) (Ν. 3525/2007, άρθρο 17, παρ. 5).
Άλλωστε, το κράτος έχει αποφασίσει τη βαθμολογική και μισθολογική αναγνώριση προϋπηρεσίας στο Δημόσιο για τους υπάλληλους του κλάδου Διεκπεραίωσης Υποθέσεων Πολιτών των Κέντρων Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ) αναγνωρίστηκε βαθμολογικά και μισθολογικά προϋπηρεσία που διανύθηκε στα ΚΕΠ με σύμβαση μίσθωσης έργου και για έως επτά έτη (Ν. 4305/2014, άρθρο 24).
Σύμφωνα με το ΠΔ 69/2016, τα αναφερόμενα στην αρ. ΔΙΔΑΙ/Φ31.54/2365/οικ.21426/09-08-2016 εγκύκλιο του Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης και τον Ν. 4369/2016 αναγνωρίστηκαν μόνο βαθμολογικά 7 έτη προϋπηρεσίας που διανύθηκαν στον Ιδιωτικό τομέα, ενώ με τον Ν. 4354/2015, άρθρο 7, πργ. 1 με τον οποίο αναγνωρίστηκε μισθολογικά και κατά συνέπεια και βαθμολογικά η προϋπηρεσία που διανύθηκε σε Δημόσιο, ΟΤΑ, ΝΠΔΔ, ΝΠΙΔ και ΔΕΚΟ αφήνοντας σε εκκρεμότητα την προϋπηρεσία στον Ιδιωτικό Τομέα.
Τo αίτημα για αναγνώριση της εν λόγω προϋπηρεσίας και μισθολογικά προβάλλει ως δίκαιο περισσότερο από ποτέ, αφού στο Υπουργείο Πολιτισμού η προϋπηρεσία σε έργα τρίτων έχει ήδη αναγνωριστεί για τους Εργατοτεχνίτες ΔΕ και ΥΕ με την αποδοχή της Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας του κλάδου.
Με στόχο την άρση της άνισης μεταχείρισης που προκύπτει από τη μη αναγνώριση της προϋπηρεσίας του προσωπικού που υπηρέτησε στα τεχνικά έργα τρίτων και για όλους τους παραπάνω λόγους, παρακαλούμε να αναλάβετε πρωτοβουλία για την μισθολογική αναγνώριση της συναφούς προϋπηρεσίας των υπαλλήλων του ΥΠΠΟΑ, ΙΔΑΧ και μονίμων, η οποία αναγνωρίστηκε βαθμολογικά ως συναφής με βάση τις διατάξεις του ΠΔ 69/16 και του Ν.4369. Ζητάμε νομοθετική ρύθμιση για να επιλυθεί άμεσα το θέμα αυτό, που έχει ως άμεση συνέπεια συνάδελφοι/ισσες να εργάζονται με μισθό που δεν αντιστοιχεί στην πολύχρονη προϋπηρεσία τους.
-Με την καταβολή του ανθυγιεινού επιδόματος στον κλάδο, καθώς η εργασία μας σε ανασκαφές, αναστηλώσεις, αυτοψίες, ακόμη και σε σπήλαια ή σε ενάλιες αρχαιότητες, πραγματοποιείται σε αντίξοες συνθήκες. Παρατηρείται μάλιστα το παράδοξο να λαμβάνουν ανθυγιεινό επίδομα κλάδοι εργαζομένων, που εργάζονται στις ίδιες συνθήκες και στα ίδια κλιμάκια με τους αρχαιολόγους και τις συναφείς ειδικότητες, ενώ ο κλάδος μας δεν το δικαιούται, καθώς ουδέποτε εκδόθηκε η σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση.
-Με την καταβολή αμοιβής για την υπερεργασία όλων των συναδέλφων (υπερωρίες). Κατά το έτος 2021 και 2022 εκδόθηκαν αποφάσεις του Υπηρεσιακού Γραμματέα του ΥΠΠΟΑ για την καταβολή υπερωριακής εργασίας στους συναδέλφους/ισσες της Κεντρικής Υπηρεσίας, ενώ προβλέφθηκε και η αμοιβή από τον ΟΔΑΠ των συναδέλφων/ισσών που απασχολούνται εκτός ωραρίου εργασίας στα Κεντρικά Γνωμοδοτικά Συμβούλια. Εκδόθηκαν επίσης αποφάσεις του Υπηρεσιακού Γραμματέα που αφορούσαν την καταβολή υπερωριών μόνο σε εκείνους τους υπαλλήλους των περιφερειακών υπηρεσιών που μετέχουν στις επιτροπές μοριοδότησης και προσλήψεων ΙΔΟΧ προσωπικού. Για λόγους δίκαιης, ισόνομης και χωρίς διακρίσεις αντιμετώπισης των συναδέλφων/ισσών απαιτείται η πρόβλεψη δέσμευσης ποσού για το 2024 για την καταβολή υπερωριακής απασχόλησης σε όσους υπαλλήλους εργάζονται πέραν του νομίμου ωραρίου τους στις Περιφερειακές και Ειδικές Περιφερειακές Υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ, όπου προκειμένου να ανταποκριθούν στις αυξημένες υπηρεσιακές υποχρεώσεις και την έλλειψη προσωπικού, αναγκάζονται να εργάζονται υπερωριακά ακόμη και τα Σαββατοκύριακα.
-Με συμπερίληψη του κλάδου στο σύστημα κινήτρων και ανταμοιβής υπαλλήλων που εμπλέκονται σε έργα του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» και στην υλοποίηση έργων συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων» του νόμου 4940. Με αφορμή την ψήφιση του σχετικού νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών ο Σύλλογος είχε αποστείλει επιστολή στον Υπουργό Εσωτερικών και στην Υπουργό Πολιτισμού, με την οποία ζητήσαμε να συμπεριληφθούν ρητά στο άρθρο που προβλέπει το σχετικό επίδομα (για τα συγχρηματοδοτούμενα και ΕΣΠΑ) οι υπάλληλοι των ΓΔΑΠΚ και ΓΔΑΜΤΕ του ΥΠΠΟΑ που υλοποιούν και εποπτεύουν έργα μέσω αρχαιολογικής αυτεπιστασίας. Ο Υπουργός Εσωτερικών μας απάντησε ότι το θέμα θα εξεταστεί σε επόμενη φάση. Αναμένουμε και τις ενέργειες του Υπουργείου Πολιτισμού για την συμπερίληψη του κλάδου στη σχετική αμοιβή που ήδη έχει καταβληθεί σε άλλους κλάδους του δημοσίου.
-Με την αύξηση της αποζημίωσης των οδοιπορικών των υπαλλήλων του δημοσίου και την προμήθεια υπηρεσιακών οχημάτων για όλες τις μετακινήσεις.
3. Τη διεξαγωγή κρίσεων για τις θέσεις ευθύνης στη ΓΔΑΠΚ
Σχεδόν ένα χρόνο μετά την τελευταία παρέμβαση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων σχετικά με τη μη διενέργεια κρίσεων για τις θέσεις επιπέδου Διεύθυνσης και Τμήματος στην Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, διαπιστώνουμε ότι δεν έχει υπάρχει καμία απολύτως εξέλιξη στο θέμα.
Σε αντίθεση με τις υπόλοιπες Γενικές Διευθύνσεις του ΥΠΠΟΑ, στη ΓΔΑΠΚ έχουν πραγματοποιηθεί κρίσεις μόνο σε επίπεδο Γενικής Διεύθυνσης το 2018, ενώ για την 254691/2-6-2021 προκήρυξη θέσεων Γεν. Διεύθυνσης ΓΔΑΠΚ δεν έχουν καν δημοσιευτεί οι προσωρινοί πίνακες μοριοδότησης.
Η καθυστέρηση αυτή δεν μπορεί πλέον να αποτελεί αιτιολογία για τη μη διενέργεια κρίσεων σε επίπεδο Διευθύνσεων και Τμημάτων, καθώς αυτές έχουν να προκηρυχθούν από το 2009 και το 2011 αντίστοιχα, με τις θέσεις ευθύνης διαδοχικά να καλύπτονται από μια αλληλουχία αποφάσεων τοποθέτησης (Οργανισμοί 2014, 2018), αναπλήρωσης και μετακίνησης Διευθυντών και Τμηματαρχών, χωρίς να προηγηθεί η διαδικασία της κρίσης. Μάλιστα, ακόμη και αιτήματα συναδέλφων για μετακίνηση ώστε να καλυφθούν κενές θέσεις ευθύνης σε περιφερειακές υπηρεσίες, που είχαν μεγάλη ανάγκη σε προσωπικό, δεν προωθήθηκαν στα Υπηρεσιακά Συμβούλια ή δεν υπογράφηκαν ποτέ από τον αρμόδιο Υπηρεσιακό Γραμματέα.
Η κατάσταση αυτή βλάπτει τόσο την αξιοκρατία και την χρηστή διοίκηση στο Υπουργείο Πολιτισμού, φαλκιδεύει το μέλλον των Υπηρεσιών της ΓΔΑΠΚ, πλήττει τα συμφέροντα των μελών μας, ενώ ταυτόχρονα είναι αντίθετη με τις νομοθετημένες αρχές λειτουργίας του δημόσιου τομέα. Για το θέμα αυτό αναμένουμε να υπάρξουν άμεσες ενέργειες.
4. Για την υποστελέχωση των Υπηρεσιών της ΓΔΑΠΚ και τον προγραμματισμό
προσλήψεων στο ΥΠ.ΠΟ., ιδίως για τον κλάδο μας:
Αυτή τη στιγμή υπηρετούν στο ΥΠΠΟ 573 μόνιμοι και 522 ΙΔΑΧ αρχαιολόγοι και συναφείς ειδικότητες. Βάσει του ορίου συνταξιοδότησης και του μέσου όρου ηλικίας του κλάδου είναι σαφές ότι τα προσεχή έτη θα αφυπηρετήσει από το Υπουργείο ένα σημαντικό ποσοστό αυτών χωρίς να υπάρχει προγραμματισμός κάλυψης αυτών των κενών. Προτείνουμε να γίνει μακροπρόθεσμος προγραμματισμός προσλήψεων αντίστοιχων με τον ρυθμό συνταξιοδοτήσεων και στοχευμένη κάλυψη κενών στις υποστελεχωμένες Υπηρεσίες και σε όσες έχουν ιδιαίτερα μεγάλο φόρτο εργασίας.
Ήδη τα οργανικά κενά αρχαιολόγων και συναφών ειδικοτήτων που έχουν προκύψει μετά την τελευταία αλλαγή Οργανισμού ανέρχονται σε 175 θέσεις, οι οποίες δεν μπορούν να καλυφθούν από τις μόλις 18 προσλήψεις που έχουν εξαγγελθεί από το 2023 και δεν γνωρίζουμε πότε θα ολοκληρωθούν. Οι ρυθμοί πρόσληψης μόνιμου προσωπικού την τελευταία 10ετία είναι πολύ χαμηλοί, ενώ εξαιρετικά χαμηλοί είναι οι αριθμοί μετάταξης από άλλες υπηρεσίες του Δημοσίου για τον κλάδο των αρχαιολόγων.
Η κατάργηση των κενών οργανικών θέσεων στο ΥΠΠΟ από τους προηγούμενους οργανισμούς, αλλά και η πρόσφατη κατάργηση κενών οργανικών θέσεων με τον Ν. 5021/2023 έχει ως αποτέλεσμα οι υπηρεσίες ιδίως της Περιφέρειας να εμφανίζουν πολύ μικρό αριθμό οργανικών θέσεων, αρκετές από τις οποίες παραμένουν κενές. Υπάρχει επιτακτική ανάγκη για άμεση κάλυψη των τωρινών κενών και για επανασύσταση οργανικών θέσεων αρχαιολόγων και συναφών ειδικοτήτων, καθώς και θέσεων επιστημονικού και άλλου προσωπικού για την επαρκή στελέχωση των Υπηρεσιών, όπως συνέβη πρόσφατα με την ανακατανομή κενών οργανικών θέσεων υπέρ του κλάδου των ΠΕ Διοικητικών.
Πάγια θέση του ΣΕΑ είναι η θέσπιση αδιάβλητου τακτικού συστήματος πρόσληψης μόνιμων αρχαιολόγων και συναφών ειδικοτήτων με επιστημονικά κριτήρια, το οποίο να λαμβάνει υπόψη τόσο την προϋπηρεσία όσο και τα επιστημονικά προσόντα των υποψηφίων. Εκφράζουμε την αντίρρησή μας ως προς τον πρόσφατο διαγωνισμό μοριοδότησης υποψηφίων καθώς δεν ανταποκρίνεται στο γνωστικό αντικείμενο του κλάδου.
Η κάλυψη των κενών οργανικών θέσεων πρέπει να γίνει μέσω νέων προσλήψεων, οι οποίες θα ανανεώσουν μακροπρόθεσμα το στελεχιακό δυναμικό του ΥΠΠΟ. Αναμένουμε ενημέρωση για τον προγραμματισμό που έχει κάνει το ΥΠΠΟ για τα έτη 2024 και εξής.
Οι μεταθέσεις προσωπικού μεταξύ Υπηρεσιών του ΥΠΠΟ και για τον κλάδο των αρχαιολόγων, όπως και τους υπόλοιπους κλάδους, οφείλουν να γίνονται οργανωμένα και σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία κατόπιν δημοσιοποίησης των κενών θέσεων και κρίσης των αιτημάτων μετάθεσης πρωτίστως από το Υπηρεσιακό Συμβούλιο, του οποίου οι γνωμοδοτήσεις οφείλουν να γίνονται αποδεκτές από την Διοίκηση. Προτείνεται η θέσπιση ειδικού επιδόματος για όσους επιθυμούν την μετάθεση σε νησιωτικές ή ακριτικές περιοχές.
Λόγω της ιδιαίτερης υποστελέχωσης πολλών Υπηρεσιών αλλά και τις πιέσεις για αρχαιολογικές εργασίες όπως η εκτέλεση σωστικών ανασκαφών, οι καταγραφές κινητών ευρημάτων, η ψηφιοποίηση αρχείου, οι περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις κ.ο.κ. προτείνουμε την δυνατότητα πρόσληψης ΙΔΟΧ προσωπικού εγκαίρως, από τους πρώτους μήνες κάθε έτους, από τον τακτικό προϋπολογισμό μέσω έκδοσης αντίστοιχων ΠΥΣ.
5. Οργανισμός ΥΠΠΟ και αυτεπιστασία
Στην από 13 Σεπτεμβρίου συνάντηση με τους προϊσταμένους των Εφορειών Αρχαιοτήτων ανακοινώθηκε ο σχεδιασμός για την αλλαγή του οργανισμού του Υπουργείου με την κατάργηση-συγχώνευση της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς με τη Γενική Διεύθυνση Αναστήλωσης, Μουσείων και Τεχνικών Έργων, την κατάργηση των Τοπικών Συμβουλίων Μνημείων, τη δημιουργία 9 Περιφερειακών Γενικών Διευθυντών (και ισάριθμων περιφερειακών συμβουλίων μνημείων) που θα προΐστανται σε «ενιαίες Υπηρεσίες».
Η δομή των οργανικών μονάδων του Υπουργείου αντικατοπτρίζει την αντίληψη για την ταυτότητα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Οι όποιες αλλαγές οφείλουν να προωθούνται στη βάση αξιολόγησης και αποτίμησης της υφιστάμενης δομής, προκειμένου να προβλεφθούν βέλτιστες παρεμβάσεις που θα εξυπηρετούν τον διττό χαρακτήρα της αρχαιολογικής Υπηρεσίας, ως Κρατικής Υπηρεσίας, που υπηρετεί την προστασία και ανάδειξη των μνημείων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς προς όφελος της κοινωνίας με όρους επιστημονικής δεοντολογίας, χωρίς να παραγνωρίζεται η εξυπηρέτηση του πολίτη.
Κύριος μοχλός της επιτυχημένης πολιτικής στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς υπήρξε ανέκαθεν ο ενιαίος χαρακτήρας της προστασίας των αρχαιοτήτων και όχι ο κατακερματισμός καθ΄ ύλην και κατά τόπο, που έχει και παλαιότερα επιχειρηθεί. Η κεντρική, με ενιαία κριτήρια, προστασία των μνημείων είναι το κύριο, κατά το Σύνταγμα, πρόταγμα του ΥΠΠΟ και ο ενδεχόμενος κατακερματισμός τίποτα καλό δεν προοιωνίζεται για την πολιτιστική κληρονομιά.
To οργανόγραμμα του Υπουργείου αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την επίτευξη των στόχων και των στρατηγικών σκοπών της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας στην κατεύθυνση της προαγωγής της επιστημονικής έρευνας, της ανεύρεσης, διάσωσης, προστασίας, ανάδειξης και προβολής της πολιτιστικής κληρονομιάς, και της εφαρμογής της αρχαιολογικής νομοθεσίας. Οι αλλαγές στη δομή των οργανικών μονάδων δεν μπορεί να σχεδιάζονται ερήμην των εργαζομένων και να ανακοινώνονται εν μια νυχτί. Η προσαρμογή του οργανισμού στα δεδομένα της σύγχρονης εποχής δεν είναι απαγορευτική αρκεί οι αλλαγές:
Για τις αλλαγές απαιτείται ουσιαστικός και συμμετοχικός διάλογος. Ο κλάδος των αρχαιολόγων έχει αποδείξει ότι αποτελεί ένα κλάδο δημόσιων λειτουργών που καθημερινά ασκεί το λειτούργημά του με αφοσίωση και υψηλό αίσθημα ευθύνης και η συμμετοχή του στον διάλογο για τον οργανισμό του Υπουργείου είναι εκ των ουκ άνευ. Οι αρχαιολόγοι του Υπουργείου, όπως αποδεικνύει το πολυσχιδές έργο μας, οραματιζόμαστε μια αρχαιολογική Υπηρεσία που δεν θα περιορίζει τον ρόλο της σε εκτελεστικό βραχίονα ενός γραφειοκρατικού δημόσιου τομέα, αλλά θα συνεχίσει να αποτελεί Υπηρεσία της κεντρικής διοίκησης που θέτει την προστασία και ανάδειξη των μνημείων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς στην πρωτοπορία των κοινωνικών πολιτικών.
Στην ίδια συνάντηση ανακοινώθηκε η αντικατάσταση της υλοποίησης έργων αρχαιολογικής αυτεπιστασίας από εργολάβους, που θα αναλαμβάνουν ακόμα και την ίδια την ανασκαφή. Η εξαγγελία αυτή έρχεται σε αντίθεση με μια σειρά πραγματικών δεδομένων, όπως τα εξής:
6. Ζητήματα συναρμοδιότητας με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και θεσμικές
ρυθμίσεις για τη θωράκιση της προστασίας μνημείων και αρχαιολογικών
χώρων
Η αυξανόμενη τουριστική δραστηριότητα σε όλη τη χώρα έχει μεταξύ άλλων οδηγήσει στη μεγάλη ένταση της οικοδομικής δραστηριότητας, με αποτέλεσμα να γίνεται όλο και πιο αναγκαία η ενδυνάμωση της θεσμικής θωράκισης των αρχαιολογικών χώρων και των μνημείων αλλά και η κανονικοποίηση των διαδικασιών για την καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη. Άλλωστε, οι αλλεπάλληλες τελευταίες αποφάσεις του ΣτΕ αναδεικνύουν τον ρόλο της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας στην προστασία μνημείων και του περιβάλλοντος χώρου αυτών.
Μια σειρά θεσμικών πρωτοβουλίων που θα μπορούσαν να συμβάλλουν σε αυτήν την κατεύθυνση είναι:
Ελπίζουμε και ευχόμαστε μια εποικοδομητική συνάντηση,
Τη Δευτέρα 30 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε, κατόπιν αιτήματός μας, η πρώτη συνάντηση του ΔΣ του ΣΕΑ, όπως αυτό προέκυψε από τις αρχαιρεσίες της 22/9/2023, με την Υπουργό Πολιτισμού κ. Λ. Μενδώνη, παρουσία του ΓΓ Πολιτισμού κ. Διδασκάλου και συμβούλων από το Γραφείο Υπουργού.
Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων κατέθεσε στην Υπουργό Πολιτισμού το υπόμνημα που σας αποστέλλεται συνημμένο και είχε μαζί της μια μακρά και μεστή συζήτηση εφ’ όλης της ύλης.
Σε σχέση με τα θέματα που θίγονται στο υπόμνημα, η Υπουργός Πολιτισμού μας έδωσε τις ακόλουθες απαντήσεις:
1. Ως προς την εργασιακή κατάσταση των μελών μας που εργάζονται στα 5 Μουσεία ΝΠΔΔ, η Υπουργός μας ενημέρωσε ότι οι Οργανισμοί των 3 Μουσείων (ΕΑΜ, ΑΜΗ, ΑΜΘ) βρίσκονται ήδη για έλεγχο στο Υπουργείο Εσωτερικών, του ΜΒΠ θα σταλεί σύντομα, ενώ του ΒΧΜ παραμένει ακόμη στο ΑΤΝΕΚΕ του ΥΠΠΟ. Εν συνεχεία, θα προωθηθούν στο Υπουργείο Οικονομικών και μετά θα ακολουθήσουν την διαδικασία που προβλέπεται για την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος. Στο αίτημά μας για την άμεση κατανομή των οργανικών θέσεων (βλ. συνημμένο υπόμνημα) σε Υπηρεσίες της ΓΔΑΠΚ, όπως προβλέπει ο Ν. 5021/2023, και τη δυνατότητα όσων συναδέλφων-ισσών το επιθυμούν να φύγουν από τα Μουσεία ΝΠΔΔ και να στελεχώσουν τις υπηρεσίες της ΓΔΑΠΚ εντός της ίδιας περιφερειακής ενότητας , η Υπουργός ανέφερε ότι η τοποθέτηση όσων επιθυμούν να μην παραμείνουν στα Μουσεία θα γίνει, μετά την έκδοση των ΠΔ των Οργανισμών των Μουσείων και με γνώμονα τις υπηρεσιακές ανάγκες που θα θέσει ο Οργανισμός, ο οποίος – όπως η ίδια έχει εξαγγείλει- θα κατατεθεί στο πρώτο εξάμηνο του 2024 (βλ. παρακάτω). Αναφορικά με τις απογραφές των Συλλογών η Υπουργός Πολιτισμού και ο ΓΓ σημείωσαν ότι η διαδικασία προχωρά απρόσκοπτα και έχει σχεδόν ολοκληρωθεί και δεν προκύπτει χρεία οποιωνδήποτε διευκρινίσεων.
2. Ως προς τα μισθολογικά μας αιτήματα (βλ.συνημμένο υπόμνημα), μας απάντησε ότι δεν έχει καμία αντίρρηση για τη διεκδίκηση του ειδικού βαθμολογίου-μισθολογίου, παρότι σημείωσε ότι είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί κάτι τέτοιο. Κάλεσε τον Σύλλογο να ετοιμάσει σχετική πρόταση, σχολιάζοντας ότι η ίδια στηρίζει την αριστεία, και δήλωσε ότι η Υπουργός είναι διατεθειμένη να την συζητήσει, στο βαθμό που θα προβλέπει «πραγματικό ειδικό μισθολόγιο-βαθμολόγιο, που προβλέπει και τις αντίστοιχες υποχρεώσεις». Για την καταβολή επιδόματος βιβλιοθήκης, ειδικού και ανθυγιεινού επιδόματος, καθώς και για την αναγνώριση προϋπηρεσίας είπε «είναι ιδιαίτερα δύσκολη η καταβολή επιδομάτων», όμως δέχτηκε να της κατατεθούν από τον Σύλλογο προτάσεις ειδικά για την προϋπηρεσία και να τις επεξεργαστεί το Γραφείο της. Για τη μη καταβολή υπερωριών στις περιφερειακές υπηρεσίες της ΓΔΑΠΚ (παρά μόνο στην Κεντρική Υπηρεσία), η Υπουργός επέρριψε την ευθύνη στη ΓΔΑΠΚ που δεν κατανέμει ορθολογικά το κονδύλι. Σε ερώτηση για το αν θα αυξηθεί το κονδύλι ώστε να αντιστοιχεί σε όλο το προσωπικό που κάνει υπερωρίες σε όλη τη χώρα, δεν απάντησε θετικά. Για το σύστημα κινήτρων που σχετίζεται με τα έργα του ΕΣΠΑ και του ΤΑΑ (Ν. 4940) μας απάντησε ότι το ΥΠΠΟ συμπεριλαμβάνεται στο σύστημα κινήτρων της KYA 4772 (που αφορά τα έργα του ΤΑΑ), αλλά δεν λαμβάνουμε το «κίνητρο» γιατί δεν έχουν επιτευχθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού οι στόχοι, καθώς –όπως χαρακτηριστικά είπε- «κάποιες Υπηρεσίες μας τραβάνε πίσω». Για τα οδοιπορικά μας ενημέρωσε ότι με τον Ν. 5045/2023, με τον οποίο καθορίζεται το νέο μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων από 1/1/2024, υπάρχει και αύξηση των οδοιπορικών και της χιλιομετρικής αποζημίωσης (άρθρα 26 και 27). Μας ενημέρωσε, επίσης, ότι το ΥΠΠΟ θα θεσπίσει ειδικό επίδομα-κίνητρο για εργασία στο Καστελόριζο και στην Δήλο.
3. Ως προς τη διενέργεια κρίσεων, η Υπουργός διαβεβαίωσε ότι έχει προσπαθήσει για την διενέργεια κρίσεων και επέρριψε την ευθύνη στο ΑΣΕΠ, που δεν έχει ολοκληρώσει την κρίση για την θέση της ΓΔΑΠΚ. Ανέφερε ότι από το 2020 έως τώρα η ίδια έχει ζητήσει έξι φορές, γραπτώς και προφορικώς, από το ΑΣΕΠ να προχωρήσει, χωρίς ωστόσο αποτέλεσμα. Στο αίτημά μας να προχωρήσουν οι κρίσεις των Διευθυντών και Τμηματαρχών, ανεξαρτήτως της καθυστέρησης της κρίσης για τη θέση της ΓΔΑΠΚ, αφού το νομοθετικό πλαίσιο προβλέπει κρίσεις κάθε τριετία, μας απάντησε ότι θεωρεί ότι δεν πρέπει να γίνουν κρίσεις Διευθυντών με τη συμμετοχή στην επιτροπή της Γενικής Διευθύντριας, όσο εκκρεμεί η διαδικασία κρίσης για τη θέση της.
4. Ως προς τον προγραμματισμό των προσλήψεων, σημείωσε ότι και πάλι υπεύθυνο είναι το ΑΣΕΠ. Ανέφερε ότι το ΥΠΠΟ έχει ανάγκη από μηχανικούς και ότι η σχετική προκήρυξη του ΑΣΕΠ που ξεκίνησε το 2020 θα ολοκληρωθεί με καθυστέρηση μάλλον το 2024. Αναρωτήθηκε πώς είναι δυνατόν να μιλούμε για υποστελέχωση με «υδροκέφαλες Υπηρεσίες». Υπεραμύνθηκε του πανελλήνιου γραπτού διαγωνισμού 2Γ/2022, που διεξήχθη την άνοιξη 2023, από τον οποίο προβλέπεται να προσληφθούν στο ΥΠΠΟ 18 αρχαιολόγοι, ενώ ενημέρωσε ότι επίκειται η δεύτερη φάση του διαγωνισμού, που αφορά τις επαγγελματικές δεξιότητες, που είναι αρμοδιότητας ΑΣΕΠ και το ΥΠΠΟ δεν έχει λόγο, παρότι έχει ζητηθεί να έχει γνώμη. Ενημέρωσε ότι το Μητρώο Προσωπικού ΙΔΟΧ θα είναι έτοιμο σύντομα.
Ενημέρωσε επίσης ότι η δέσμευση της κυβέρνησης είναι οι ΙΔΟΧ να μειώνονται κατά 10% κάθε έτος με σκοπό υπηρεσίες που μπορούν, να δοθούν με ανάθεση σε εταιρείες (outscourcing). Σε πρώτη φάση μας ενημέρωσε ότι αυτό αφορά την καθαριότητα, αλλά θα έπρεπε να δούμε και άλλες λειτουργίες να δίνονται με ανάθεση σε ιδιωτικές εταιρείες, όπως οι ανασκαφές. «Γιατί όχι ανασκαφές σε εργολάβους;» αναρωτήθηκε χαρακτηριστικά.
5. Για την αυτεπιστασία, η Υπουργός είπε ότι την στηρίζει, αλλά θεωρεί ότι η ίδια η Αρχαιολογική Υπηρεσία «πυροβόλησε τα πόδια της με την αυτεπιστασία», «η αυτεπιστασία ξεχείλωσε» και ότι το ΠΔ του 2019 έδωσε την χαριστική βολή. Ενημέρωσε επίσης ότι «αποδεικνύεται με αριθμούς ότι η αυτεπιστασία κοστίζει πολύ περισσότερο», σημειώνοντας ότι δεν μιλά για μείζονος σημασίας αρχαιολογικά έργα, αλλά για την εποπτεία έργων τρίτων ή λιγότερο σημαντικών αρχαιολογικών έργων. Οι προμήθειες και τα δευτερεύοντα έργα, κατά την Υπουργό, δεν πρέπει να εμπίπτουν στην αυτεπιστασία. Με βάση τα παραπάνω, μας ενημέρωσε ότι ετοιμάζεται νέο ΠΔ για την αυτεπιστασία, με σκοπό να είναι έτοιμο μέσα στο Νοέμβριο, και δεσμεύτηκε ότι θα το δώσει στον Σύλλογο πριν από την έκδοσή του.
6. Για τις επερχόμενες αλλαγές στον Οργανισμό του ΥΠΠΟ, η Υπουργός μας ενημέρωσε ότι θα υπάρξει «δομική ανασύσταση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας με νόμο», που θα περιλαμβάνει εξουσιοδοτικές διατάξεις για την έκδοση ΠΔ, μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2024. Το σχέδιο νόμου θα βγει σε δημόσια διαβούλευση. Σκοπός της πολιτικής ηγεσίας, όπως μας ενημέρωσε, είναι να υπάρχει η ενιαία προστασία σε ενιαίες Υπηρεσίες και «να μην υπάρχει καμία Γενική Διεύθυνση που προΐσταται 60 Διευθύνσεων». Για το σκοπό αυτό θα ενοποιηθούν η ΓΔΑΠΚ με τη ΓΔΑΜΤΕ σε ενιαίες περιφερειακές Γενικές Διευθύνσεις (8 ή 9 ανά την επικράτεια), που θα προΐστανται ενιαίων Υπηρεσιών προστασίας (ενοποίηση ΕΦΑ με ΥΝΜΤΕ) ανά νομό, με Διευθυντές αρχαιολόγους ή αρχιτέκτονες μηχανικούς. Οι Γενικές Διευθύνσεις δεν θα συμπίπτουν με την διοικητική διαίρεση των Περιφερειών. Θα συσταθεί Συμβούλιο Γενικών Διευθυντών, υπό την εποπτεία της πολιτικής ηγεσίας, για «να υπάρχει έλεγχος», ενώ θα αναδιοργανωθούν τα Τοπικά Συμβούλια, καθώς η λειτουργία κάποιων από αυτά κρίνεται από την Υπουργό προβληματική. Συγκεκριμένα ανέφερε ότι «πολλά Τοπικά Συμβούλια δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους» κι έτσι τα θέματα εισάγονται στα Κεντρικά Συμβούλια γιατί «χρήζουν επανεξέτασης» κατόπιν ιεραρχικών προσφυγών Επίσης, η Υπουργός προσέθεσε ότι η αμοιβή με μισθό Γενικού Διευθυντή είναι ένα κίνητρο για όσους αξίζουν αυτή τη θέση και ότι οι πρώτοι Γενική Διευθυντές (που αξίζουν αυτήν τη θέση και μισθό) θα τοποθετηθούν από την ίδια ως «προσωρινοί», ως είθισται σε κάθε αλλαγή Οργανισμού.
7. Σε σχέση με τις συναρμοδιότητες με το Υπουργείο Περιβάλλοντος (βλ. συνημμένο υπόμνημα)η Υπουργός είπε ότι σύντομα θα διασυνδεθούν τα γεωχωρικά δεδομένα του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου με το e-adeies, υπερασπίστηκε τον Νόμο 4495/2017 ως «ισχύοντα νόμο του κράτους» και τις χωριστές αρμοδιότητες του ΥΠΠΟ και του ΥΠΕΝ στην κήρυξη παραδοσιακών οικισμών. Για τη θεσμοθέτηση ζωνών Β΄ η Υπουργός είπε ότι οι ζώνες Β΄ είναι προτεραιότητα του ΥΠΠΟ εδώ και πολλά χρόνια, ότι έχουν δοθεί σε όσες Υπηρεσίες ζήτησαν κονδύλια για ανάθεση σε τοπογράφους, κι ότι παρόλ’ αυτά «καμία Υπηρεσία ως τώρα δεν έχει στείλει οριοθέτηση Ζώνης Β», ακόμη και για μείζονες αρχαιολογικούς χώρους, αναφέροντας ως παράδειγμα τη Λίνδο από το 2003. Εν συνεχεία, η Υπουργός τόνισε ότι όσες Υπηρεσίες χρειάζονται, μπορούν να αιτηθούν χρήματα για ανάθεση συμβουλευτικών υπηρεσιών σε νομικό σύμβουλο, δεν απέκλεισε αυτό το ενδεχόμενο και σχολίασε ότι τα σχετικά αιτήματα θα αξιολογηθούν, ώστε να μην υπάρξει κατάχρηση.
Τέλος, η Υπουργός τόνισε ότι οι Υπηρεσίες δεν ανταποκρίνονται σε βασικά ζητήματα που τους έχουν τεθεί ως προτεραιότητα από το ΥΠΠΟ, όπως την ανάθεση πολυετούς δέσμευσης για τις αποψιλώσεις, ενώ ο Γενικός Γραμματέας έδωσε έμφαση στο ότι οι Υπηρεσίες της ΓΔΑΠΚ επιδεικνύουν αδυναμία να κάνουν διαγωνισμούς και προτιμούν τις απευθείας αναθέσεις, επιρρίπτοντας την ευθύνη κυρίως στους αρχαιολόγους των ΕΦΑ.
8. Για το κτίριο του ΣΕΑ η Υπουργός τόνισε ότι η απόφασή της για την άρση της παραχώρησης του κτιρίου στην Ερμού δεν αλλάζει και ότι ο Σύλλογος μπορεί να μεταφέρει τον κινητό του εξοπλισμό, αν θέλει, στο κτίριο της οδού Πανός 19Α και Θρασυβούλου, όπως αναφέρει και η 327/2023 απόφαση της Επιτροπής Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Κατόπιν των παραπάνω, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων θα συνεχίσει και θα εντείνει τις προσπάθειές του, στο πλαίσιο του προγράμματος δράσης της τελευταίας Γενικής Συνέλευσης:
-Για την προστασία των δικαιωμάτων όλων των μελών μας, με ιδιαίτερη έμφαση στα μέλη μας που βρίσκονται στα Μουσεία ΝΠΔΔ, ώστε να μην απωλέσουν κανένα από τα επιστημονικά και εργασιακά δικαιώματά τους.
-Για τις μισθολογικές διεκδικήσεις του κλάδου, όπως αποτυπώνονται στις αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσης του 2023, καταθέτοντας επεξεργασμένες προτάσεις στο ΥΠΠΟ και σε όποιον άλλο αρμόδιο φορέα
-Για την αποτροπή της διάλυσης της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, με την ενοποίηση της ΓΔΑΠΚ και της ΓΔΑΜΤΕ, την έμμεση κατάργηση της αυτεπιστασίας και την προσπάθεια ανάθεσης του ανασκαφικού έργου και του έργου των Υπηρεσιών σε ιδιώτες και εργολαβικές εταιρείες.
-Για την αποτροπή άμεσων ή έμμεσων υποχρεωτικών μετακινήσεων και για την πρόσληψη νέου μόνιμου προσωπικού για τις ανάγκες της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας
-Για την προστασία των αρχαιοτήτων και της πολιτιστικής κληρονομιάς
- Για την υπεράσπιση του επιστημονικού έργου και των αξιοπρεπών εργασιακών συνθηκών των μελών μας
-Για την προάσπιση του έργου των Υπηρεσιών της ΓΔΑΠΚ, και ιδίως των Υπηρεσιών της περιφέρειας που καλούνται να επιτελέσουν το δύσκολο έργο τους για την τεκμηρίωση, προστασία και ανάδειξη των αρχαιοτήτων, χωρίς υποστήριξη και χωρίς το αναγκαίο προσωπικό.
Για την εξειδίκευση των παραπάνω θα ακολουθήσουν νέες ανακοινώσεις και ενέργειες του Διοικητικού Συμβουλίου.
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΩΝ
Ερμού 136, 10553 Αθήνα. Τηλ-Fax.: 2103252214, E-mail:archaeol@otenet.gr, www.sea.org.gr
Ερμού 136, 10553 Αθήνα. Τηλ-Fax.: 2103252214, E-mail:archaeol@otenet.gr, www.sea.org.gr
Αθήνα, 1/11/2023
Αρ. Πρωτ.: 198
Αξιότιμη κυρία Υπουργέ,
Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, επιστημονικός σύλλογος και συγχρόνως συνδικαλιστικό όργανο των αρχαιολόγων και συναφών επιστημόνων που εργάζονται στο ΥΠΠΟ ως μόνιμοι υπάλληλοι και ως υπάλληλοι με σύμβαση αορίστου χρόνου, εκπροσωπεί την ραχοκοκαλιά της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, του κρατικού φορέα που είναι υπεύθυνος για την προστασία, την συντήρηση, την διαχείριση, την ανάδειξη και την προβολή της μνημειακής και εν γένει πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας. 1.000 επιστήμονες, αρχαιολόγοι, μουσειολόγοι, εθνολόγοι λαογράφοι και συναφείς κλάδοι συγκροτούν τον μεγαλύτερο και αρχαιότερο επιστημονικό σωματείο του ΥΠΠΟ.
Τα πρωτοφανή σε έκταση, ποσότητα, ποικιλία, αλλά και πολυπλοκότητα, έργα συντήρησης, αναστήλωσης, ανάπλασης και ανάδειξης, και οι συνυφασμένες με αυτά αρχαιολογικές έρευνες, ανασκαφικές και άλλες, οι μουσειακές εκθέσεις, τα εκπαιδευτικά προγράμματα, το πολυποίκιλο εποπτικό και εκπαιδευτικό υλικό, μαζί με τις τεράστιες ανασκαφικές έρευνες στο πλαίσιο των μεγάλων έργων που βρίσκονται σε εξέλιξη τις τελευταίες δεκαετίες σε ολόκληρη την χώρα κάνουν την Αρχαιολογική Υπηρεσία, πέρα από όλα τα άλλα, έναν ερευνητικό γίγαντα που δικαιωματικά κατέχει την απόλυτη πρωτοκαθεδρία στην παραγωγή νέων αρχαιολογικών δεδομένων και γνώσης. Άλλωστε, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων είναι ο φορέας με το μεγαλύτερο ποσοστό μελών – κατόχων μεταπτυχιακών και διδακτορικών τίτλων από όλους τους κλάδους της Δημόσιας Διοίκησης.
Προσβλέπουμε σε μια τακτική επικοινωνία μαζί σας, ώστε να αντιμετωπίζονται ευχερέστερα τα ζητήματα του κλάδου και της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.
Με το παρόν υπόμνημα που ακολουθεί θέλουμε να σας παρουσιάσουμε τα βασικά ζητήματα και τις θέσεις μας στα θέματα για τα οποία ζητήσαμε αυτή τη συνάντηση.
-
Εργασιακή κατάσταση των μελών μας που υπηρετούν στα πέντε
Μουσεία τα οποία μετατράπηκαν σε ΝΠΔΔ, σύμφωνα με τον Ν. 5021/2023
Σε κάθε περίπτωση, και μέχρι την κρίση του ανώτατου δικαστηρίου, αναφορικά με τα ζητήματα που εγείρονται από την εφαρμογή του συγκεκριμένου νόμου ο Σύλλογός μας εστιάζει σε αυτά που αφορούν την υπηρεσιακή κατάσταση των εργαζομένων στα Μουσεία, αρχαιολόγων και υπαλλήλων συναφών ειδικοτήτων.
-Καταρχάς, ζητούμε την άμεση ολοκλήρωση της προβλεπόμενης από τον νόμο διαδικασίας κατανομής οργανικών θέσεων των υπαλλήλων που είναι αποσπασμένοι στα Μουσεία-ΝΠΔΔ. Ο Σύλλογός μας κρίνει ότι έχει παρέλθει πολύς χρόνος από την ακύρωση της απόφασης του Υπηρεσιακού Γραμματέα με την οποία είχαν κατανεμηθεί οι οργανικές θέσεις (28.07.2023), και θεωρεί ανεπίτρεπτο το ότι εκκρεμεί ακόμη η έκδοση της σχετικής απόφασης με την οποία θα διορθωνόταν η ακυρωθείσα (31.07.2023). Η διαδικασία αυτή έχει καθυστερήσει για άγνωστο λόγο και προκαλεί ανησυχία και προβληματισμό, εάν σκεφτεί κάποιος ότι ο νόμος ορίζει ως ιδανικό χρόνο για την επιλογή της παραμονής των υπαλλήλων στα Μουσεία το οκτάμηνο με την ολοκλήρωση της έκδοσης των οργανισμών.
-Ζητάμε επίσης την άμεση μετακίνηση όσων συναδέλφων και συναδελφισσών το επιθυμούν στην οργανική τους θέση σε Υπηρεσίες της ΓΔΑΠΚ. Βλέποντας ότι ο χρόνος των διοικητικών πράξεων σχετικά με την υπηρεσιακή κατάσταση των υπαλλήλων είναι μακρύς και δεν ακολουθεί τις ιδανικές καταστάσεις που προβλέπει ο νόμος, ο Σύλλογός μας, με απόφαση και της Γενικής του Συνέλευσης, ζητεί τη μετακίνηση από τα Μουσεία-ΝΠΔΔ όσων υπαλλήλων την επιθυμούν, με νομοθετική ρύθμιση, ανεξάρτητα από τον χρόνο έκδοσης των οργανισμών των Μουσείων. Άλλωστε, ήδη το 8μηνο που προέβλεπε ο νόμος εξαντλείται και η έκδοση των Οργανισμών των Μουσείων είναι μια χρονοβόρα διαδικασία. Ο ορθός διοικητικά τρόπος είναι η γνωμοδότηση του Υπηρεσιακού Συμβουλίου πριν την κατανομή της οργανικής θέσης. Στο αίτημα αυτό λαμβάνονται υπόψη τόσο οι επιτακτικές ανάγκες των Υπηρεσιών της ΓΔΑΠΚ (στις οποίες μάλιστα έχουν ανατεθεί επιπλέον αρμοδιότητες λόγω της ισχύος του Νόμου 5021) αλλά και ο τρόπος με τον οποίο γίνεται η διαχείριση του επιστημονικού προσωπικού στα Μουσεία-ΝΠΔΔ, όπου, σύμφωνα με αναφορές (βλ. την από 14.09.2023 αναφορά υπαλλήλων του ΒΧΜ) παρελκύεται και δυσχεραίνεται ο πυρήνας της άσκησης των υπηρεσιακών/επιστημονικών καθηκόντων των υπαλλήλων.
-Ζητάμε επίσης την κατανομή των κενών οργανικών θέσεων των πέντε Μουσείων στις περιφερειακές υπηρεσίες όλης της χώρας, από τις οποίες μάλιστα καταργήθηκαν κενές οργανικές θέσεις με τον Ν. 5021/2023.
-Σχετικά με τα ζητήματα της απογραφής, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων μαζί με άλλα σωματεία έχει συντάξει το από 18 Ιουλίου 2023 Υπόμνημα, με το οποίο επισημαίναμε σειρά ζητημάτων και ανάμεσα στα άλλα ζητούσαμε την έκδοση διευκρινιστικής – εφαρμοστικής των άρθρων 19 και 20 του ν. 5021/23 εγκυκλίου για την ορθή τήρηση της διαδικασίας απογραφής των συλλογών των Μουσείων.
2. Μισθολογικά αιτήματα
Η Γενική Συνέλευση των μελών του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, τόσο το 2022 όσο και το 2023, συγκρότησε ένα σαφές πλαίσιο αιτημάτων του κλάδου για τα μισθολογικά ζητήματα:
-Τη θεσμοθέτηση ειδικού μισθολογίου - βαθμολογίου για τον Κλάδο μας, που αναγνωρίστηκε ως επιστημονικός, ο οποίος απαιτεί ειδικές επιστημονικές γνώσεις, σε εφαρμογή του άρθρου 45 του Ν. 4674/2020 και με απόφαση του Υπουργείου Εσωτερικών. Το νέο μισθολόγιο πρέπει να προβλέπει αποδοχές που θα αντιστοιχούν στα αυξημένα επιστημονικά προσόντα που διαθέτουμε και την επιστημονική/ερευνητική εργασία που διεξάγουμε παράλληλα με τα διοικητικά μας καθήκοντα. Το νέο μισθολόγιο πρέπει να αντισταθμίσει τις εισοδηματικές απώλειες από την κατάργηση του επιστημονικού επιδόματος με τους μνημονιακούς νόμους και να προσφέρει αξιοπρεπή διαβίωση στα στελέχη της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, τα οποία καλούνται να υπηρετούν σε όλη την ελληνική επικράτεια, ενίοτε και μακριά από τη μόνιμη κατοικία τους.
Μέχρι την κατάρτιση και εφαρμογή του ειδικού μισθολογίου επιβάλλεται η άμεση αναβάθμιση των αποδοχών μας:
-Με την καταβολή
Α) επιδόματος δημιουργίας και ενημέρωσης βιβλιοθήκης και συμμετοχής σε συνέδρια (όπως χορηγείται σε γιατρούς του ΕΣΥ, σε μέλη ΔΕΠ/ ερευνητές, σε δικαστικούς λειτουργούς)
Β) ειδικού ερευνητικού επιδόματος που ήδη λαμβάνουν τα μέλη, κάθε βαθμίδας, του Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού των Πανεπιστημίων.
-Με τη μισθολογική αναγνώριση της συναφούς προϋπηρεσίας των συναδέλφων και συναδελφισσών, η οποία αναγνωρίστηκε βαθμολογικά ως συναφής με βάση τις διατάξεις του ΠΔ 69/16 και του Ν.4369. Ζητάμε νομοθετική ρύθμιση για να επιλυθεί άμεσα το θέμα αυτό, που έχει ως άμεση συνέπεια συνάδελφοι/ισσες να εργάζονται με μισθό που δεν αντιστοιχεί στην πολύχρονη προϋπηρεσία τους.
Αναλυτικά: Κατά τις τελευταίες δεκαετίες, ένας μεγάλος αριθμός αρχαιολόγων, συντηρητών αρχαιοτήτων, μηχανικών, εργατοτεχνιτών, κ.λ.π. υπηρέτησε το αρχαιολογικό έργο στο πλαίσιο δημόσιων ή ιδιωτικών έργων ανά την επικράτεια.
Οι συμβάσεις εργασίας που καταρτίστηκαν είχαν ποικίλες μορφές και πέραν των περιπτώσεων που οι προσλήψεις έγιναν από τις Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού συμβάσεις αρχαιολογικού προσωπικού συνήφθησαν τόσο με Νομικά Πρόσωπα του Δημοσίου και του Ευρύτερου Δημοσίου τομέα όσο και με τρίτα πρόσωπα (εργολάβους εκτελέσεως δημόσιων ή ιδιωτικών έργων, τρίτους φορείς και φυσικά πρόσωπα). Σημειωτέον ότι και στις δύο τελευταίες περιπτώσεις το προσωπικό εργαζόταν υπό την εποπτεία των αρμοδίων Υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού.
Το έκτακτο αυτό προσωπικό υπήχθη στις διατάξεις του ΠΔ 164/2004 είτε αυτοδικαίως είτε κατόπιν ρυθμίσεων (τροπολογία και γνωμοδότηση αρ. 27 της Ολομέλειας του Ανωτάτου Συμβουλίου Επιλογής Προσωπικού) που αναγνώρισαν ότι το χρονικό διάστημα εργασίας του αρχαιολογικού προσωπικού με συμβάσεις σε Νομικά Πρόσωπα του Δημοσίου και του ευρύτερου Δημοσίου Τομέα και με τρίτα πρόσωπα πρέπει να λογιστεί ως χρόνος απασχολήσεως στο ανωτέρω Υπουργείο με σχέση εξαρτημένης εργασίας στη βάση του Ν. 2557/1997, άρθρο 7, πργ. 7δ, σύμφωνα με τον οποίο «κατά τον υπολογισμό της προϋπηρεσίας ως προσόντος διορισμού Αρχαιολόγων στο Δημόσιο, λαμβάνεται υπόψη και η προϋπηρεσία σε έργα του Υπουργείου Πολιτισμού ή άλλων δημόσιων ή ιδιωτικών φορέων, εφόσον αυτά συνίστανται στη διενέργεια ανασκαφών ή άλλων συναφών εργασιών υπό την εποπτεία της οικείας Εφορείας Αρχαιοτήτων, η οποία και χορηγεί τη σχετική βεβαίωση».
Ωστόσο, ενώ η προϋπηρεσία θεωρήθηκε ως προσόν για το διορισμό στο Δημόσιο δεν αναγνωρίστηκε μισθολογικά και βαθμολογικά παρά μόνο σε δεύτερο χρόνο για το προσωπικό που υπηρέτησε στον Οργανισμό Ανέγερσης Νέου Μουσείου Ακρόπολης (ΟΑΝΜΑ) (Ν. 3562/2007, άρθρο 3, παρ. 4) και για το προσωπικό που υπηρέτησε στο Ταμείο Διαχείρισης Πιστώσεων για την Εκτέλεση Αρχαιολογικών Έργων (ΤΔΠΕΑΕ) (Ν. 3525/2007, άρθρο 17, παρ. 5).
Άλλωστε, το κράτος έχει αποφασίσει τη βαθμολογική και μισθολογική αναγνώριση προϋπηρεσίας στο Δημόσιο για τους υπάλληλους του κλάδου Διεκπεραίωσης Υποθέσεων Πολιτών των Κέντρων Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ) αναγνωρίστηκε βαθμολογικά και μισθολογικά προϋπηρεσία που διανύθηκε στα ΚΕΠ με σύμβαση μίσθωσης έργου και για έως επτά έτη (Ν. 4305/2014, άρθρο 24).
Σύμφωνα με το ΠΔ 69/2016, τα αναφερόμενα στην αρ. ΔΙΔΑΙ/Φ31.54/2365/οικ.21426/09-08-2016 εγκύκλιο του Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης και τον Ν. 4369/2016 αναγνωρίστηκαν μόνο βαθμολογικά 7 έτη προϋπηρεσίας που διανύθηκαν στον Ιδιωτικό τομέα, ενώ με τον Ν. 4354/2015, άρθρο 7, πργ. 1 με τον οποίο αναγνωρίστηκε μισθολογικά και κατά συνέπεια και βαθμολογικά η προϋπηρεσία που διανύθηκε σε Δημόσιο, ΟΤΑ, ΝΠΔΔ, ΝΠΙΔ και ΔΕΚΟ αφήνοντας σε εκκρεμότητα την προϋπηρεσία στον Ιδιωτικό Τομέα.
Τo αίτημα για αναγνώριση της εν λόγω προϋπηρεσίας και μισθολογικά προβάλλει ως δίκαιο περισσότερο από ποτέ, αφού στο Υπουργείο Πολιτισμού η προϋπηρεσία σε έργα τρίτων έχει ήδη αναγνωριστεί για τους Εργατοτεχνίτες ΔΕ και ΥΕ με την αποδοχή της Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας του κλάδου.
Με στόχο την άρση της άνισης μεταχείρισης που προκύπτει από τη μη αναγνώριση της προϋπηρεσίας του προσωπικού που υπηρέτησε στα τεχνικά έργα τρίτων και για όλους τους παραπάνω λόγους, παρακαλούμε να αναλάβετε πρωτοβουλία για την μισθολογική αναγνώριση της συναφούς προϋπηρεσίας των υπαλλήλων του ΥΠΠΟΑ, ΙΔΑΧ και μονίμων, η οποία αναγνωρίστηκε βαθμολογικά ως συναφής με βάση τις διατάξεις του ΠΔ 69/16 και του Ν.4369. Ζητάμε νομοθετική ρύθμιση για να επιλυθεί άμεσα το θέμα αυτό, που έχει ως άμεση συνέπεια συνάδελφοι/ισσες να εργάζονται με μισθό που δεν αντιστοιχεί στην πολύχρονη προϋπηρεσία τους.
-Με την καταβολή του ανθυγιεινού επιδόματος στον κλάδο, καθώς η εργασία μας σε ανασκαφές, αναστηλώσεις, αυτοψίες, ακόμη και σε σπήλαια ή σε ενάλιες αρχαιότητες, πραγματοποιείται σε αντίξοες συνθήκες. Παρατηρείται μάλιστα το παράδοξο να λαμβάνουν ανθυγιεινό επίδομα κλάδοι εργαζομένων, που εργάζονται στις ίδιες συνθήκες και στα ίδια κλιμάκια με τους αρχαιολόγους και τις συναφείς ειδικότητες, ενώ ο κλάδος μας δεν το δικαιούται, καθώς ουδέποτε εκδόθηκε η σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση.
-Με την καταβολή αμοιβής για την υπερεργασία όλων των συναδέλφων (υπερωρίες). Κατά το έτος 2021 και 2022 εκδόθηκαν αποφάσεις του Υπηρεσιακού Γραμματέα του ΥΠΠΟΑ για την καταβολή υπερωριακής εργασίας στους συναδέλφους/ισσες της Κεντρικής Υπηρεσίας, ενώ προβλέφθηκε και η αμοιβή από τον ΟΔΑΠ των συναδέλφων/ισσών που απασχολούνται εκτός ωραρίου εργασίας στα Κεντρικά Γνωμοδοτικά Συμβούλια. Εκδόθηκαν επίσης αποφάσεις του Υπηρεσιακού Γραμματέα που αφορούσαν την καταβολή υπερωριών μόνο σε εκείνους τους υπαλλήλους των περιφερειακών υπηρεσιών που μετέχουν στις επιτροπές μοριοδότησης και προσλήψεων ΙΔΟΧ προσωπικού. Για λόγους δίκαιης, ισόνομης και χωρίς διακρίσεις αντιμετώπισης των συναδέλφων/ισσών απαιτείται η πρόβλεψη δέσμευσης ποσού για το 2024 για την καταβολή υπερωριακής απασχόλησης σε όσους υπαλλήλους εργάζονται πέραν του νομίμου ωραρίου τους στις Περιφερειακές και Ειδικές Περιφερειακές Υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ, όπου προκειμένου να ανταποκριθούν στις αυξημένες υπηρεσιακές υποχρεώσεις και την έλλειψη προσωπικού, αναγκάζονται να εργάζονται υπερωριακά ακόμη και τα Σαββατοκύριακα.
-Με συμπερίληψη του κλάδου στο σύστημα κινήτρων και ανταμοιβής υπαλλήλων που εμπλέκονται σε έργα του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» και στην υλοποίηση έργων συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων» του νόμου 4940. Με αφορμή την ψήφιση του σχετικού νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών ο Σύλλογος είχε αποστείλει επιστολή στον Υπουργό Εσωτερικών και στην Υπουργό Πολιτισμού, με την οποία ζητήσαμε να συμπεριληφθούν ρητά στο άρθρο που προβλέπει το σχετικό επίδομα (για τα συγχρηματοδοτούμενα και ΕΣΠΑ) οι υπάλληλοι των ΓΔΑΠΚ και ΓΔΑΜΤΕ του ΥΠΠΟΑ που υλοποιούν και εποπτεύουν έργα μέσω αρχαιολογικής αυτεπιστασίας. Ο Υπουργός Εσωτερικών μας απάντησε ότι το θέμα θα εξεταστεί σε επόμενη φάση. Αναμένουμε και τις ενέργειες του Υπουργείου Πολιτισμού για την συμπερίληψη του κλάδου στη σχετική αμοιβή που ήδη έχει καταβληθεί σε άλλους κλάδους του δημοσίου.
-Με την αύξηση της αποζημίωσης των οδοιπορικών των υπαλλήλων του δημοσίου και την προμήθεια υπηρεσιακών οχημάτων για όλες τις μετακινήσεις.
3. Τη διεξαγωγή κρίσεων για τις θέσεις ευθύνης στη ΓΔΑΠΚ
Σχεδόν ένα χρόνο μετά την τελευταία παρέμβαση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων σχετικά με τη μη διενέργεια κρίσεων για τις θέσεις επιπέδου Διεύθυνσης και Τμήματος στην Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, διαπιστώνουμε ότι δεν έχει υπάρχει καμία απολύτως εξέλιξη στο θέμα.
Σε αντίθεση με τις υπόλοιπες Γενικές Διευθύνσεις του ΥΠΠΟΑ, στη ΓΔΑΠΚ έχουν πραγματοποιηθεί κρίσεις μόνο σε επίπεδο Γενικής Διεύθυνσης το 2018, ενώ για την 254691/2-6-2021 προκήρυξη θέσεων Γεν. Διεύθυνσης ΓΔΑΠΚ δεν έχουν καν δημοσιευτεί οι προσωρινοί πίνακες μοριοδότησης.
Η καθυστέρηση αυτή δεν μπορεί πλέον να αποτελεί αιτιολογία για τη μη διενέργεια κρίσεων σε επίπεδο Διευθύνσεων και Τμημάτων, καθώς αυτές έχουν να προκηρυχθούν από το 2009 και το 2011 αντίστοιχα, με τις θέσεις ευθύνης διαδοχικά να καλύπτονται από μια αλληλουχία αποφάσεων τοποθέτησης (Οργανισμοί 2014, 2018), αναπλήρωσης και μετακίνησης Διευθυντών και Τμηματαρχών, χωρίς να προηγηθεί η διαδικασία της κρίσης. Μάλιστα, ακόμη και αιτήματα συναδέλφων για μετακίνηση ώστε να καλυφθούν κενές θέσεις ευθύνης σε περιφερειακές υπηρεσίες, που είχαν μεγάλη ανάγκη σε προσωπικό, δεν προωθήθηκαν στα Υπηρεσιακά Συμβούλια ή δεν υπογράφηκαν ποτέ από τον αρμόδιο Υπηρεσιακό Γραμματέα.
Η κατάσταση αυτή βλάπτει τόσο την αξιοκρατία και την χρηστή διοίκηση στο Υπουργείο Πολιτισμού, φαλκιδεύει το μέλλον των Υπηρεσιών της ΓΔΑΠΚ, πλήττει τα συμφέροντα των μελών μας, ενώ ταυτόχρονα είναι αντίθετη με τις νομοθετημένες αρχές λειτουργίας του δημόσιου τομέα. Για το θέμα αυτό αναμένουμε να υπάρξουν άμεσες ενέργειες.
4. Για την υποστελέχωση των Υπηρεσιών της ΓΔΑΠΚ και τον προγραμματισμό
προσλήψεων στο ΥΠ.ΠΟ., ιδίως για τον κλάδο μας:
Αυτή τη στιγμή υπηρετούν στο ΥΠΠΟ 573 μόνιμοι και 522 ΙΔΑΧ αρχαιολόγοι και συναφείς ειδικότητες. Βάσει του ορίου συνταξιοδότησης και του μέσου όρου ηλικίας του κλάδου είναι σαφές ότι τα προσεχή έτη θα αφυπηρετήσει από το Υπουργείο ένα σημαντικό ποσοστό αυτών χωρίς να υπάρχει προγραμματισμός κάλυψης αυτών των κενών. Προτείνουμε να γίνει μακροπρόθεσμος προγραμματισμός προσλήψεων αντίστοιχων με τον ρυθμό συνταξιοδοτήσεων και στοχευμένη κάλυψη κενών στις υποστελεχωμένες Υπηρεσίες και σε όσες έχουν ιδιαίτερα μεγάλο φόρτο εργασίας.
Ήδη τα οργανικά κενά αρχαιολόγων και συναφών ειδικοτήτων που έχουν προκύψει μετά την τελευταία αλλαγή Οργανισμού ανέρχονται σε 175 θέσεις, οι οποίες δεν μπορούν να καλυφθούν από τις μόλις 18 προσλήψεις που έχουν εξαγγελθεί από το 2023 και δεν γνωρίζουμε πότε θα ολοκληρωθούν. Οι ρυθμοί πρόσληψης μόνιμου προσωπικού την τελευταία 10ετία είναι πολύ χαμηλοί, ενώ εξαιρετικά χαμηλοί είναι οι αριθμοί μετάταξης από άλλες υπηρεσίες του Δημοσίου για τον κλάδο των αρχαιολόγων.
Η κατάργηση των κενών οργανικών θέσεων στο ΥΠΠΟ από τους προηγούμενους οργανισμούς, αλλά και η πρόσφατη κατάργηση κενών οργανικών θέσεων με τον Ν. 5021/2023 έχει ως αποτέλεσμα οι υπηρεσίες ιδίως της Περιφέρειας να εμφανίζουν πολύ μικρό αριθμό οργανικών θέσεων, αρκετές από τις οποίες παραμένουν κενές. Υπάρχει επιτακτική ανάγκη για άμεση κάλυψη των τωρινών κενών και για επανασύσταση οργανικών θέσεων αρχαιολόγων και συναφών ειδικοτήτων, καθώς και θέσεων επιστημονικού και άλλου προσωπικού για την επαρκή στελέχωση των Υπηρεσιών, όπως συνέβη πρόσφατα με την ανακατανομή κενών οργανικών θέσεων υπέρ του κλάδου των ΠΕ Διοικητικών.
Πάγια θέση του ΣΕΑ είναι η θέσπιση αδιάβλητου τακτικού συστήματος πρόσληψης μόνιμων αρχαιολόγων και συναφών ειδικοτήτων με επιστημονικά κριτήρια, το οποίο να λαμβάνει υπόψη τόσο την προϋπηρεσία όσο και τα επιστημονικά προσόντα των υποψηφίων. Εκφράζουμε την αντίρρησή μας ως προς τον πρόσφατο διαγωνισμό μοριοδότησης υποψηφίων καθώς δεν ανταποκρίνεται στο γνωστικό αντικείμενο του κλάδου.
Η κάλυψη των κενών οργανικών θέσεων πρέπει να γίνει μέσω νέων προσλήψεων, οι οποίες θα ανανεώσουν μακροπρόθεσμα το στελεχιακό δυναμικό του ΥΠΠΟ. Αναμένουμε ενημέρωση για τον προγραμματισμό που έχει κάνει το ΥΠΠΟ για τα έτη 2024 και εξής.
Οι μεταθέσεις προσωπικού μεταξύ Υπηρεσιών του ΥΠΠΟ και για τον κλάδο των αρχαιολόγων, όπως και τους υπόλοιπους κλάδους, οφείλουν να γίνονται οργανωμένα και σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία κατόπιν δημοσιοποίησης των κενών θέσεων και κρίσης των αιτημάτων μετάθεσης πρωτίστως από το Υπηρεσιακό Συμβούλιο, του οποίου οι γνωμοδοτήσεις οφείλουν να γίνονται αποδεκτές από την Διοίκηση. Προτείνεται η θέσπιση ειδικού επιδόματος για όσους επιθυμούν την μετάθεση σε νησιωτικές ή ακριτικές περιοχές.
Λόγω της ιδιαίτερης υποστελέχωσης πολλών Υπηρεσιών αλλά και τις πιέσεις για αρχαιολογικές εργασίες όπως η εκτέλεση σωστικών ανασκαφών, οι καταγραφές κινητών ευρημάτων, η ψηφιοποίηση αρχείου, οι περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις κ.ο.κ. προτείνουμε την δυνατότητα πρόσληψης ΙΔΟΧ προσωπικού εγκαίρως, από τους πρώτους μήνες κάθε έτους, από τον τακτικό προϋπολογισμό μέσω έκδοσης αντίστοιχων ΠΥΣ.
5. Οργανισμός ΥΠΠΟ και αυτεπιστασία
Στην από 13 Σεπτεμβρίου συνάντηση με τους προϊσταμένους των Εφορειών Αρχαιοτήτων ανακοινώθηκε ο σχεδιασμός για την αλλαγή του οργανισμού του Υπουργείου με την κατάργηση-συγχώνευση της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς με τη Γενική Διεύθυνση Αναστήλωσης, Μουσείων και Τεχνικών Έργων, την κατάργηση των Τοπικών Συμβουλίων Μνημείων, τη δημιουργία 9 Περιφερειακών Γενικών Διευθυντών (και ισάριθμων περιφερειακών συμβουλίων μνημείων) που θα προΐστανται σε «ενιαίες Υπηρεσίες».
Η δομή των οργανικών μονάδων του Υπουργείου αντικατοπτρίζει την αντίληψη για την ταυτότητα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Οι όποιες αλλαγές οφείλουν να προωθούνται στη βάση αξιολόγησης και αποτίμησης της υφιστάμενης δομής, προκειμένου να προβλεφθούν βέλτιστες παρεμβάσεις που θα εξυπηρετούν τον διττό χαρακτήρα της αρχαιολογικής Υπηρεσίας, ως Κρατικής Υπηρεσίας, που υπηρετεί την προστασία και ανάδειξη των μνημείων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς προς όφελος της κοινωνίας με όρους επιστημονικής δεοντολογίας, χωρίς να παραγνωρίζεται η εξυπηρέτηση του πολίτη.
Κύριος μοχλός της επιτυχημένης πολιτικής στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς υπήρξε ανέκαθεν ο ενιαίος χαρακτήρας της προστασίας των αρχαιοτήτων και όχι ο κατακερματισμός καθ΄ ύλην και κατά τόπο, που έχει και παλαιότερα επιχειρηθεί. Η κεντρική, με ενιαία κριτήρια, προστασία των μνημείων είναι το κύριο, κατά το Σύνταγμα, πρόταγμα του ΥΠΠΟ και ο ενδεχόμενος κατακερματισμός τίποτα καλό δεν προοιωνίζεται για την πολιτιστική κληρονομιά.
To οργανόγραμμα του Υπουργείου αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την επίτευξη των στόχων και των στρατηγικών σκοπών της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας στην κατεύθυνση της προαγωγής της επιστημονικής έρευνας, της ανεύρεσης, διάσωσης, προστασίας, ανάδειξης και προβολής της πολιτιστικής κληρονομιάς, και της εφαρμογής της αρχαιολογικής νομοθεσίας. Οι αλλαγές στη δομή των οργανικών μονάδων δεν μπορεί να σχεδιάζονται ερήμην των εργαζομένων και να ανακοινώνονται εν μια νυχτί. Η προσαρμογή του οργανισμού στα δεδομένα της σύγχρονης εποχής δεν είναι απαγορευτική αρκεί οι αλλαγές:
- Να μην υπονομεύουν τον ενιαίο χαρακτήρα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και να μην αποδυναμώνουν τον επιστημονικό και παιδευτικό ρόλο της.
- Να υπηρετούν τον ρόλο της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας ως παραγωγικής Υπηρεσίας της Κεντρικής Διοίκησης με παράλληλη θεσμική στήριξη της αρχαιολογικής αυτεπιστασίας, μέσω κατάλληλων προσαρμογών που δεν θα αλλοιώνουν τον χαρακτήρα της, αλλά θα την εναρμονίζουν στα νέα δεδομένα.
- Να συνδεθούν με την κατάλληλη στελέχωση των Υπηρεσιών με μόνιμο προσωπικό όλων των ειδικοτήτων στην κατεύθυνση κάλυψης των κενών οργανικών θέσεων, ώστε να εξασφαλίζεται η ομαλή υλοποίηση του αρχαιολογικού έργου.
- Να συνοδεύονται από προκήρυξη για την κάλυψη των θέσεων ευθύνης με διαφάνεια και αντικειμενικά κριτήρια επιλογής που θα ανταποκρίνονται στο ειδικό έργο της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.
Για τις αλλαγές απαιτείται ουσιαστικός και συμμετοχικός διάλογος. Ο κλάδος των αρχαιολόγων έχει αποδείξει ότι αποτελεί ένα κλάδο δημόσιων λειτουργών που καθημερινά ασκεί το λειτούργημά του με αφοσίωση και υψηλό αίσθημα ευθύνης και η συμμετοχή του στον διάλογο για τον οργανισμό του Υπουργείου είναι εκ των ουκ άνευ. Οι αρχαιολόγοι του Υπουργείου, όπως αποδεικνύει το πολυσχιδές έργο μας, οραματιζόμαστε μια αρχαιολογική Υπηρεσία που δεν θα περιορίζει τον ρόλο της σε εκτελεστικό βραχίονα ενός γραφειοκρατικού δημόσιου τομέα, αλλά θα συνεχίσει να αποτελεί Υπηρεσία της κεντρικής διοίκησης που θέτει την προστασία και ανάδειξη των μνημείων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς στην πρωτοπορία των κοινωνικών πολιτικών.
Στην ίδια συνάντηση ανακοινώθηκε η αντικατάσταση της υλοποίησης έργων αρχαιολογικής αυτεπιστασίας από εργολάβους, που θα αναλαμβάνουν ακόμα και την ίδια την ανασκαφή. Η εξαγγελία αυτή έρχεται σε αντίθεση με μια σειρά πραγματικών δεδομένων, όπως τα εξής:
- Οι μεγαλύτερες καθυστερήσεις σε τεχνικά έργα οφείλονται στις απαλλοτριώσεις, τις μετατοπίσεις ΟΚΩ και κατόπιν στις αρχαιολογικές έρευνες. Μάλιστα, ο συνολικός χρόνος μιας αρχαιολογικής αυτεπιστασίας μπορεί κάλλιστα να συντμηθεί έτι περαιτέρω, εάν, επιτέλους, τεθεί σε εφαρμογή το Μητρώο ΙΔΟΧ.
- Μέσω της αυτεπιστασίας εξασφαλίζεται η «δυσχερής προμέτρηση» κάτι αναγκαίο στα αρχαιολογικά έργα, που λόγω των εκπλήξεων που επιφυλάσσουν, μπορούν να γίνουν πιο ευέλικτα, να τροποποιήσουν μελέτες, χρονοδιαγράμματα και προϋπολογισμούς.
- Η αυτεπιστασία εξασφαλίζει τη χρηστή και ορθή διαχείριση των πόρων και ούτως η άλλως αποτελεί αδιαμφισβήτητα τη συμφερότερη οικονομικά για το δημόσιο μέθοδο υλοποίησης, καθώς δεν προβλέπει εργολαβικά οφέλη.
- Η αυτεπιστασία αποτελεί μοχλό ανάπτυξης των τοπικών οικονομιών, αφού εξασφαλίζει απασχόληση επί τόπου των έργων, πολύ συχνά σε απομακρυσμένες, δυσπρόσιτες περιοχές προσφέροντας αμοιβή και τεχνογνωσία σε εκατοντάδες νέους επιστήμονες και τεχνικό προσωπικό που δεν μετακινείται από εδώ και από εκεί από έναν εργολάβο. Το σημαντικό αυτό στοιχείο έχει πολλάκις τονισθεί και επισημανθεί και από τοπικούς άρχοντες (περιφερειάρχες, δημάρχους, τοπικούς βουλευτές), οι οποίοι αναγνωρίζουν τη συμβολή των έργων πολιτισμού δια αυτεπιστασίας στην παραμονή των νέων ανθρώπων στο τόπο τους.
- Τέλος, η αυτεπιστασία σε συνδυασμό με τη ζητούμενη από τον Σύλλογό μας στελέχωση των Υπηρεσιών του ΥΠΠΟ εξασφαλίζουν τη συνταγματική επιταγή της προστασίας των αρχαίων και τον ουσιαστικό δημόσιο έλεγχο στα έργα επί μνημείων και στις ανασκαφές. Ειδάλλως, διαφαίνεται η επικράτηση άλλων κριτηρίων στα έργα επί αρχαίων, όπως η μεγιστοποίηση του κέρδους των εργολάβων, οι φθηνότερες και ταχύτερες επεμβάσεις χωρίς ποιοτικά εχέγγυα, ακόμα και η αποσιώπηση της ύπαρξης αρχαίων όταν υπάρχουν αντίθετα ισχυρά συμφέροντα.
6. Ζητήματα συναρμοδιότητας με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και θεσμικές
ρυθμίσεις για τη θωράκιση της προστασίας μνημείων και αρχαιολογικών
χώρων
Η αυξανόμενη τουριστική δραστηριότητα σε όλη τη χώρα έχει μεταξύ άλλων οδηγήσει στη μεγάλη ένταση της οικοδομικής δραστηριότητας, με αποτέλεσμα να γίνεται όλο και πιο αναγκαία η ενδυνάμωση της θεσμικής θωράκισης των αρχαιολογικών χώρων και των μνημείων αλλά και η κανονικοποίηση των διαδικασιών για την καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη. Άλλωστε, οι αλλεπάλληλες τελευταίες αποφάσεις του ΣτΕ αναδεικνύουν τον ρόλο της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας στην προστασία μνημείων και του περιβάλλοντος χώρου αυτών.
Μια σειρά θεσμικών πρωτοβουλίων που θα μπορούσαν να συμβάλλουν σε αυτήν την κατεύθυνση είναι:
- Η κατάργηση της δυνατότητας τακτοποίησης/νομιμοποίησης αυθαιρέτων σε μνημεία ή εντός αρχαιολογικών χώρων ή που προβλέπει ο ν. 4495/2017. Η για πρώτη φορά νομοθέτηση μιας τέτοιας δυνατότητας οδηγεί αναπόφευκτα στην αύξηση των αυθαίρετων παρεβάσεων εντός αρχαιολογικών χώρων ή επί μνημείων, θέτοντάς τα επί της ουσίας σε κίνδυνο.
- Η θεσμοθέτηση των Ζωνών Β’ Προστασίας με καθορισμό όρων δόμησης, χρήσεων γης και επιτρεπομένων δραστηριοτήτων εντός των ορίων τους, που αποτελούν περιοχές επαυξημένης προστασίας για αρχαιολογικούς λόγους, όπως έχει αποφανθεί η νομολογία, θα πρέπει να τεθεί σε απόλυτη προτεραιότητα για το ΥΠΠΟ. Η θεσμοθέτηση των Ζωνών αρχαιολογικής προστασίας αφενός θα συμβάλει τα μέγιστα στην προστασία των αρχαιολογικών χώρων και του περιβάλλοντός τους, ενώ ταυτόχρονα ικανοποιεί την αρχή της ισονομίας και της ίσης μεταχείριση των πολιτών και συμβάλει ουσιαστικά στην μείωση των γραφειοκρατικών διαδικασιών με οφέλη και για την ίδια την Υπηρεσία.
- Η έκδοση επικαιροποιημένων ΠΔ στις περιοχές που προστατεύονται ταυτόχρονα από το ΥΠΕΝ και το ΥΠΠΟ (λ.χ. παραδοσιακοί οικισμοί, ΖΟΕ αυξημένης προστασίας κλπ), που θα συμπεριλαμβάνουν τις απόψεις των Υπηρεσιών του ΥΠΠΟ, προκειμένου να επιτευχθεί η αποτελεσματικότερη προστασία τόσο της πολιτιστικής κληρονομιάς όσο και του περιβάλλοντος –δομημένου και μη- αλλά και η μείωση της γραφειοκρατίας.
- Η συνεργασία με το ΥΠΕΝ, τη ΓΔΑΜΤΕ και τους ΟΤΑ, ώστε να προστατευτεί επαρκώς το ιστορικό και πολιτιστικό τοπίο σε περιοχές που υφίστανται πιέσεις από την τουριστική ανάπτυξη, όπως το πρόσφατο παράδειγμα των οικισμών της Μεσσηνιακής Μάνης.
Ελπίζουμε και ευχόμαστε μια εποικοδομητική συνάντηση,
Με εκτίμηση,
Το ΔΣ του ΣΕΑ
Το ΔΣ του ΣΕΑ