.png)
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΩΝ
Ερμού 136, 10553 Αθήνα. Τηλ-Fax.: 2103252214, E-mail:archaeol@otenet.gr, www.sea.org.gr
Ερμού 136, 10553 Αθήνα. Τηλ-Fax.: 2103252214, E-mail:archaeol@otenet.gr, www.sea.org.gr
Αθήνα, 30/1/2023
Σχόλια του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων στη δημόσια διαβούλευση επί του σχεδίου νόμου με τίτλο «Εκσυγχρονισμός της μουσειακής πολιτικής και ζητημάτων διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς: ίδρυση μουσείων-ν.π.δ.δ., κρατική ασφάλιση της κινητικότητας των πολιτιστικών αγαθών, δράσεις του Ο.Δ.Α.Π. και του Μουσείου Ακρόπολης, ρυθμίσεις ποινικής προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς, Συμβούλια του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, Μητρώο Προσωπικού Αρχαιολογικών Εργασιών και λοιπές διατάξεις σχετικά με το προσωπικό του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας στον πολιτισμό»
Άρθρο 1-2-3
Η κυβέρνηση κώφευσε τελικά στις διαμαρτυρίες των σωματείων, των εργαζομένων στα δημόσια Μουσεία, της επιστημονικής κοινότητας από την Ελλάδα και το εξωτερικό, στη διατυπωμένη αντίθεση ερευνητών, συλλόγων, σωματείων, αλλά και συναδέλφων που είχαν υπηρετήσει κατά το παρελθόν στα δημόσια μουσεία καθιστώντας τα σημεία αναφοράς για τον πολιτισμό και την προσφορά στην κοινωνία και παρουσιάζει ως «εκσυγχρονισμό της μουσειακής πολιτικής» την αποκοπή των πέντε μεγάλων δημόσιων αρχαιολογικών Μουσείων από τον κορμό της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.
Η επιλογή αυτή:
– Υπονομεύει τον ενιαίο χαρακτήρα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και οδηγεί στη διάλυσή της, αποκόπτοντας τα πέντε μεγαλύτερα αρχαιολογικά Μουσεία από την ΓΔΑΠΚ και την Διεύθυνση Μουσείων.
– Μετατρέπει τα δημόσια αρχαιολογικά Μουσεία σε κυβερνητικά υποχείρια: η Υπουργός θα επιλέξει και θα διορίσει τα Διοικητικά Συμβούλια και τους Γενικούς Διευθυντές. Χαρακτηριστικό είναι ότι δεν τίθενται ούτε οι ελάχιστες προϋποθέσεις για να διοριστεί κάποιος/α μέλος στο Δ.Σ. μεγάλου αρχαιολογικού Μουσείου της χώρας. Τα διορισμένα μέλη του Δ.Σ. θα διαχειρίζονται το μουσειακό απόθεμα της χώρας, την εθνική κληρονομιά, πρακτικά ανέλεγκτοι, και ακολουθώντας τις «οδηγίες» της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας.
– Υπονομεύει τον δημόσιο χαρακτήρα των Μουσείων, ανοίγοντας το δρόμο για την άμεση και έμμεση ιδιωτικοποίηση των λειτουργιών τους: για την ανάθεση κρίσιμων τομέων λειτουργίας τους, που σήμερα εκτελούνται από το προσωπικό των Μουσείων, σε ιδιωτικές εταιρείες, με άμεσα αποτελέσματα τόσο στην ασφάλεια των αρχαιοτήτων όσο και στους εργαζόμενους (λ.χ. τη φύλαξη, την καθαριότητα, την οργάνωση εκθέσεων, την επικοινωνία).
- Εγκλωβίζει τους ήδη εργαζόμενους στα νομικά πρόσωπα, χωρίς δυνατότητα μετακίνησης και με όλα τα εργασιακά και επιστημονικά τους δικαιώματα, αλλά και τον πειθαρχικό έλεγχο να περνάνε στην αρμοδιότητα των διορισμένων Διοικητικών Συμβουλίων. Χαρακτηριστικά όσον αφορά τον πειθαρχικό έλεγχο, αυτός σε α΄ βαθμό θα ασκείται από τον Γενικό Διευθυντή ενώ σε β΄ βαθμό από το Δ.Σ. Την ίδια ώρα εγκυμονεί κινδύνους για τις σχέσεις εργασίας για τους μελλοντικούς εργαζόμενους που θα προσλαμβάνονται με απόφαση του διορισμένου ΔΣ, με «μπλοκάκι» ή μέσω εργολαβικών εταιρειών.
- Όχι μόνο δεν συστήνει νέες θέσεις εργασίας, με βάση τις πραγματικές ανάγκες των Μουσείων, αλλά καταργεί 735 θέσεις μονίμων και ΙΔΑΧ από τον Οργανισμό του ΥΠΠΟΑ με τελική ημερομηνία την 1-11-2023. Αντί να καλύψει τις ανάγκες σε προσωπικό, θεσμοθετεί την «εθελοντική εργασία», διαιωνίζοντας την ανεργία για τους πτυχιούχους αρχαιολόγους, μουσειολόγους, μηχανικούς, συντηρητές, γενικά των επαγγελμάτων της πολιτιστικής διαχείρισης και άλλες ειδικότητες.
– Αποδυναμώνει τον επιστημονικό και παιδευτικό ρόλο των Μουσείων και ανοίγει τον δρόμο για την αύξηση της τιμής των εισιτηρίων και την κατάργηση των δωρεάν παροχών (ξεναγήσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα, δωρεάν ημέρες, εκδηλώσεις), για να αναγκάσει τους πολίτες να πληρώσουν οι ίδιοι τις δήθεν «μεταρρυθμίσεις» της κυβέρνησης.
– Η υπαγωγή των δημόσιων Μουσείων στην απαράδεκτη διάταξη που επιτρέπει την εξαγωγή αρχαιοτήτων στο εξωτερικό για 25+25 χρόνια, καθώς και η ίδρυση παραρτημάτων στο εξωτερικό, ανοίγει τον δρόμο για νέες επαίσχυντες συμφωνίες τύπου Συλλογής Στερν και ανταλλαγές «ένα προς ένα» εκθεμάτων από τα ελληνικά Μουσεία με αρχαιοκαπηλικά ευρήματα Μουσείων του εξωτερικού.
– Μειώνει τα έσοδα του ΟΔΑΠ, υπονομεύοντας τον αναδιανεμητικό χαρακτήρα του συστήματος καθώς τα έσοδα των Μουσείων θα τα διαχειρίζεται αποκλειστικά το διορισμένο Δ.Σ. (μέχρι την έκδοση σχετικών ΚΥΑ για την απόδοση ποσοστού υπέρ του ΟΔΑΠ). Η αποκοπή των εσόδων αυτών, που σήμερα στηρίζουν όλους τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία της χώρας, απειλεί με οριστικό λουκέτο τα μικρότερα μουσεία ανά την επικράτεια.
- Τακτοποιεί «ημέτερους» και πάντως μη σχετικούς με το αντικείμενο σε καλά αμειβόμενες θέσεις με δημόσιο χρήμα. Επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό με αχρείαστα έξοδα (αποζημιώσεις, έξοδα κίνησης, υπηρεσιακά αυτοκίνητα, γραφεία κλπ) των Διοικητικών Συμβουλίων και μισθούς του Γενικού Διευθυντή εκτός ενιαίου μισθολογίου.
Άρθρο 4
Όλοι οι σκοποί των Μουσείων-ΝΠΔΔ, καθώς και τα μέσα επίτευξης των σκοπών, όπως περιγράφονται, έχουν επιτευχθεί από τα πέντε Μουσεία-ειδικές περιφερειακές υπηρεσίες της ΓΔΑΠΚ, εκτός από τον εθελοντισμό και τα παραρτήματα στο εξωτερικό, δύο στόχοι εξαιρετικά επικίνδυνοι!
Ως προς τις δράσεις των Μουσείων ως ειδικών περιφερειακών υπηρεσιών της ΓΔΑΠΚ, τη φύλαξη, την συντήρηση, την τεκμηρίωση, την οργάνωση μόνιμων και περιοδικών εκθέσεων, τις συνεργασίες με άλλους φορείς, τη συμμετοχή σε προγράμματα, τα εκπαιδευτικά προγράμματα, τις διαλέξεις, τις εκδηλώσεις σύγχρονου πολιτισμού, την ύπαρξη ιστοσελίδων, σελίδων στα ΜΚΔ, τον εμπλουτισμό των συλλογών, την πρακτική άσκηση φοιτητών, την ύπαρξη Συλλόγου Φίλων, την απορρόφηση κονδυλίων ΕΣΠΑ και τις βραβεύσεις, παραπέμπουμε στις επιστολές των εργαζόμενων των Μουσείων που τα αναφέρουν αναλυτικά:
Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού http://sea.org.gr/details.php?id=1138
Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου http://sea.org.gr/details.php?id=1135
Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης http://sea.org.gr/details.php?id=1132
Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου http://sea.org.gr/details.php?id=1130
Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου https://www.efsyn.gr/efkriti/politismos/376114_ayto-einai-moyseio-irakleioy-kyria-mendoni
Στην παρ. 2 ιβ προβλέπεται η ίδρυση παραρτημάτων των μουσείων στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Το σημείο αυτό είναι ιδιαιτέρως επικίνδυνο, καθώς συνδέεται άμεσα με τη μακροχρόνια εξαγωγή αρχαιοτήτων από ελληνικά Μουσεία στο εξωτερικό, την νομιμοποίηση της αρχαιοκαπηλικής Συλλογής Στερν και τις μυστικές διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης για την “ανταλλαγή” ή τον “δανεισμό” των αρχιτεκτονικών γλυπτών του Παρθενώνα, με πρωτοβουλία των κυβερνητικά διορισμένων ΔΣ και Γενικών Διευθυντών. Το σημείο θα σχολιαστεί εκτενέστερα στο άρθρο 13.
Στην παράγραφο 2 ιστ εισάγεται η “εθελοντική εργασία” για την κάλυψη των αναγκών των Μουσείων σε προσωπικό, αντί για την κάλυψη των αναγκών με μόνιμο προσωπικό, ένας πραγματικός εμπαιγμός για χιλιάδες άνεργους και άνεργες πτυχιούχους με αυξημένα προσόντα.
Οι σκοποί των μουσείων είναι αλληλένδετοι με αυτούς των Εφορειών Αρχαιοτήτων ανά την Επικράτεια και πραγματώνονται από την Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Το νομοσχέδιο έχει ως ουσιαστικό αποτέλεσμα τη διάλυση της δόκιμης λειτουργίας της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, υπηρεσίας που είναι συνυφασμένη με το ίδιο το Ελληνικό Κράτος από την ίδρυσή του.
Άρθρο 5
-Τα έσοδα από “εκθέσεις, ξεναγήσεις, εκδηλώσεις” κλπ είναι σαφές ότι στόχος του σχεδίου νόμου είναι, στο όνομα της “αύξησης εσόδων”, τα Μουσεία να πάψουν να προσφέρουν τις δράσεις που σήμερα προσφέρουν δωρεάν στο κοινό. Αποδυναμώνεται ο παιδευτικός ρόλος των Μουσείων και το νομοσχέδιο ανοίγει τον δρόμο για την αύξηση της τιμής των εισιτηρίων και την κατάργηση των δωρεάν παροχών (ξεναγήσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα, δωρεάν ημέρες, εκδηλώσεις), για να αναγκάσει τους φορολογούμενους πολίτες να πληρώσουν οι ίδιοι τις δήθεν «μεταρρυθμίσεις» της κυβέρνησης.
-Μειώνει τα έσοδα του ΟΔΑΠ, υπονομεύοντας τον αναδιανεμητικό χαρακτήρα του συστήματος καθώς τα έσοδα των Μουσείων θα τα διαχειρίζεται αποκλειστικά το κυβερνητικά διορισμένο Δ.Σ. (μέχρι την έκδοση σχετικών ΚΥΑ για την απόδοση μικρού ποσοστού υπέρ του ΟΔΑΠ). Η αποκοπή των εσόδων αυτών, που σήμερα στηρίζουν όλους τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία της χώρας, απειλεί με οριστικό λουκέτο τα μικρότερα μουσεία ανά την επικράτεια, ενώ στερεί χρήματα και από τον κρατικό προϋπολογισμό, όπου κατευθύνονται σήμερα οι μισές εισπράξεις του ΟΔΑΠ.
-Τα Μουσεία δεν είναι κερδοσκοπικοί οργανισμοί, σύμφωνα και με τον ορισμό του ICOM και χρηματοδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό ώστε να προσφέρουν το κοινωνικό αγαθό του πολιτισμού στους πολίτες, ελεύθερα και δωρεάν. Συνεπώς, επαληθεύονται οι αντιρρήσεις μας για το νομοσχέδιο και επιβεβαιώνεται ότι μέσα στο ίδιο το κείμενο υπάρχουν κραυγαλέες αντιφάσεις: βλ. τη σχετική αναφορά στο άρθρο 3 του παρόντος για τον ορισμό του μουσείου ως μη κερδοσκοπικού οργανισμού.
-Οι εξαγγελίες περί «οικονομικής αυτοτέλειας» των Μουσείων και μείωσης του προϋπολογισμού τους είναι ψεύτικες, αφού κανένα Μουσείο στον κόσμο δεν αυτοχρηματοδοτείται. Η πολιτική ηγεσία που χρηματοδοτεί σήμερα τη λειτουργία πλειάδας ιδιωτικών Μουσείων και Ιδρυμάτων από το προϋπολογισμό του ΥΠΠΟΑ (1.900.000 ευρώ ήταν η χρηματοδότηση του Μουσείου Μπενάκη για το 2022!), ψεύδεται όταν ισχυρίζεται ότι τα Μουσεία-ΝΠΔΔ “θα κοστίζουν λιγότερο” στον κρατικό προϋπολογισμό.
-Όταν το ΥΠΠΟΑ μιλά μέσω του νομοσχεδίου για “αυτοτέλεια” εννοεί χρήση του μουσείου ως χώρου εστιάσεων, όπως έχει κάνει το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, δηλαδή το μουσείο στο οποίο το ίδιο το Υπουργείο του παραχώρησε τη Συλλογή Στερν; βλ. https://www.kathimerini.gr/culture/562235497/prosklisi-se-deipno-me-tetsi-partheni-kai-rorri/. Ερωτάται το Υπουργείο εάν σκοπεύει να μετατρέψει τα 5 εθνικά αρχαιολογικά μουσεία σε χώρους τέτοιων εκδηλώσεων, κοινώς σε πολιτιστικά εστιατόρια για όσους και όσες έχουν τη δυνατότητα να πληρώνουν αδρά ποσά.
Άρθρο 6
Τα Μουσεία ως ειδικές περιφερειακές Υπηρεσίες της ΓΔΑΠΚ διοικούνται σήμερα επιτυχημένα από έναν Διευθυντή, που αμείβεται με το ενιαίο μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων. Ο Διευθυντής αντικαθίσταται από 7μελές ΔΣ και Γενικό Διευθυντή, κυβερνητικά διορισμένους, με όλο το κόστος που προβλέπεται στο νομοσχέδιο (μισθοί, αποζημιώσεις συνεδριάσεων) και όσα δεν προβλέπονται ρητά αλλά συμβαίνουν στα ΝΠΔΔ (μετακινήσεις, έξοδα παραστάσεων, γραμματείας, αυτοκίνητα, γεύματα, κινητά τηλέφωνα). Επιβαρύνει δηλαδή τον κρατικό προϋπολογισμό με αχρείαστα έξοδα (αποζημιώσεις, έξοδα κίνησης, υπηρεσιακά αυτοκίνητα, γραφεία κλπ) των Διοικητικών Συμβουλίων και μισθούς του Γενικού Διευθυντή, εκτός ενιαίου μισθολογίου, ενώ στην έκθεση συνεπειών ρύθμισης αναγράφει ψευδώς ότι δεν επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό.
Άρθρο 7
Το άρθρο αυτό περιγράφει την μετατροπή των δημόσιων αρχαιολογικών Μουσείων της χώρας σε κυβερνητικά υποχείρια. Σε συνδυασμό με τις μεταβατικές διατάξεις, στις οποίες στην πρώτη θητεία το ΔΣ το ορίζει μόνος του ο Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, για 9 χρόνια τα Μουσεία θα διοικούνται από ΔΣ και Γενικό Διευθυντή που θα ορίσει, άνευ κριτηρίων, ο/η Υπουργός! Θυμίζουμε και το παράδειγμα του ΝΠΔΔ Μουσείου Ακρόπολης που η πρώτη κρίση για Γενικό Διευθυντή πραγματοποιήθηκε 11 χρόνια μετά την έναρξη λειτουργίας του! Θυμίζουμε επίσης τις κομματικές επιλογές των κυβερνήσεων διαχρονικά για διορισμούς σε Νοσοκομεία, φορείς σύγχρονου πολιτισμού και αλλού. Έτσι, μάλιστα όπως περιγράφονται τα κριτήρια των μελών του ΔΣ φαίνεται ότι η διοίκηση των μουσείων δεν θα υπακούει στους κανόνες της αρχαιολογικής επιστήμης.
Άρθρο 8
Χαρακτηριστικό είναι ότι δεν τίθενται ούτε οι ελάχιστες προϋποθέσεις για να διοριστεί κάποιος μέλος στο ΔΣ μεγάλου αρχαιολογικού Μουσείου της χώρας, ούτε καν να είναι σχετικός με τον πολιτισμό! Τα διορισμένα μέλη του Δ.Σ. θα διαχειρίζονται το μουσειακό απόθεμα της χώρας, πρακτικά ανέλεγκτοι, και ακολουθώντας τις «οδηγίες» της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας. Μάλιστα ο/η Υπουργός διορίζει ακόμη και τους υπαλλήλους του ΥΠΠΟΑ που μετέχουν στο ΔΣ, ενώ είναι πάγια πρακτική και στην Ελλάδα (Εθνικό Θέατρο, Λυρική Σκηνη, ΕΡΤ, ΔΕΗ κ.λπ) και στο εξωτερικό (πχ Λούβρο) τα πρόσωπα που εκπροσωπούν τους εργαζόμενους στα Διοικητικά Συμβούλια να εκλέγονται από τους εργαζόμενους!
Η πολιτική ηγεσία δεν μπορεί να επικαλείται ούτε το ευρωπαϊκό παράδειγμα, καθώς σε καμία περίπτωση από αυτές που επικαλείται (πχ Λούβρο) δεν υπάρχει ούτε πλειοψηφία κυβερνητικά διορισμένων στη διοίκηση των Μουσείων! Αντιθέτως, ορίζονται ex officio θέσεις, θέσεις εκλεγμένων κλπ.
Η Υπουργός ισχυρίζεται ότι τα Μουσεία με τη “μεταρρύθμιση” θα φύγουν από τον σφικτό εναγκαλισμό του κράτους (βλ. https://www.culture.gov.gr/el/Information/SitePages/view.aspx?nID=3656), αλλά δεν ομολογεί ότι έτσι θα έρθουν στον ασφυκτικό εναγκαλισμό από τον/ην εκάστοτε Υπουργό.
Οι εξαγγελίες περί «αξιοκρατίας» θα έπρεπε να πάψουν, από την πολιτική ηγεσία που μόλις πρόσφατα διόρισε τον –παραιτηθέντα λόγω ψεύτικου βιογραφικού πρώην υφυπουργό- Α. Διοματάρη στο Διοικητικό Συμβούλιο του Μουσείου Ακρόπολης.
Ως Σύλλογος δηλώνουμε την αντίθεσή μας και προειδοποιούμε ότι το επιστημονικό προσωπικό των Μουσείων (τα μέλη μας) δεν θα μπορούν να συνεργαστούν με ΔΣ τέτοιων χαρακτηριστικών. Οι αρχαιολόγοι των Μουσείων, στην πλειονότητά του διδάκτορες και με υψηλά επιστημονικά προσόντα, θα κληθούν να υπηρετήσουν όχι την επιστήμη, αλλά την αντίληψη ξένων προς την αρχαιολογία “προσωπικοτήτων” εκλεκτών της κυβέρνησης. Η σύγκρουση και το κακό εργασιακό κλίμα θα είναι αναπόφευκτη κατάσταση. Τα μουσεία έτσι οδηγούνται προς τη διάλυση.
Άρθρο 9
Στο σημείο αυτό δεν τηρούνται πλέον ούτε τα προσχήματα! Μπορούν να μετέχουν στα ΔΣ πρόσωπα ανεξαρτήτως ηλικίας (!). Εδώ δηλώνουμε ότι τα μουσεία πρέπει να ανανεώνονται και να μην καταλήγουν χώροι όπου άνθρωποι εθισμένοι στην εξουσία δεν μπορούν να αποχωριστούν την θέση εξουσίας ακόμη και μετά την αναγκαστική σύνταξή τους. Ο Σύλλογος απαιτεί ανανέωση και όχι αναπαλαίωση του προσωπικού!
Δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη ούτε καν για να μην δύνανται να διοριστούν στα ΔΣ Μουσείων ιδιώτες συλλέκτες ή/και αρχαιοπώλες, ενώ η πρόβλεψη για «αμετάκλητη καταδίκη» σημαίνει ότι όποιος έχει εκκρεμή δίκη ή έχει καταδικαστεί πρωτόδικα ή ακόμη και σε εφετείο για καταστροφή αρχαίου ή αρχαιοκαπηλία ή άλλο αδίκημα του Αρχαιολογικού Νόμου, μέχρι να καταδικαστεί και από τον Άρειο Πάγο, μπορεί να διοριστεί μέλος ΔΣ δημόσιου αρχαιολογικού Μουσείου!
Άρθρο 10
Ακόμη χειρότερα: για να εκπέσει κάποιος από μέλος ΔΣ μουσείου, δεν αρκεί να έχει εκκρεμή δίκη ή έχει καταδικαστεί πρωτόδικα ή ακόμη και σε εφετείο για καταστροφή αρχαίου ή αρχαιοκαπηλία ή άλλο αδίκημα του Αρχαιολογικού Νόμου, αλλά μόνο αν καταδικαστεί αμετάκλητα και από τον Άρειο Πάγο!
Άρθρο 11
Ο κυβερνητικά διορισμένος Πρόεδρος του ΔΣ, άνευ λοιπών προσόντων, θα εκπροσωπεί το δημόσιο αρχαιολογικό Μουσείο. Δεν χρειάζεται να είναι ούτε αρχαιολόγος, ούτε μουσειολόγος ούτε σχετικός με το αντικείμενο των Μουσείων. Χρειάζεται μόνο να είναι “εκλεκτός” της εκάστοτε κυβέρνησης και να κάνει πολιτική όχι για το Μουσείο, αλλά εξ ονόματος της κυβέρνησης αυτής. Άραγε είναι ελκυστικό παράδειγμα ο Τζ. Όσμπορν, πρόεδρος του Βρετανικού Μουσείου, πρώην υπουργός Οικονομικών της Βρετανίας, που χρησιμοποιεί το Βρετανικό Μουσείο για να επανέλθει στην πολιτική σκηνή; Μουσεία όχι δημόσια, αλλά μουσεία «ημετέρων», εκλεκτών. Η Ελλάδα δεν ξεφεύγει από τη μοίρα του νεποτισμού, του κομματικού εναγκαλισμού, των πελατειακών σχέσεων και των σκοπιμοτήτων.
Άρθρο 12
Είναι απορίας άξιον πώς οι συντάκτες του σχεδίου νόμου επικαλούνται την “ευελιξία” και την “μείωση της γραφειοκρατίας” όταν αποφάσεις που σήμερα τις παίρνει καθημερινά ένας Διευθυντής Μουσείου-δημόσιος υπάλληλος (με όλες τις δεσμεύσεις τήρησης των νόμων) μεταφέρονται σε ένα 7μελές ΔΣ που θα συνεδριάζει όπως προβλέπεται στο άρθρο αυτό. Το νομοσχέδιο φέρει στα μουσεία το σχήμα του Διοικητικού Συμβουλίου (των εκλεκτών του/της Υπουργού) όχι για να συνθέσει μία πολυφωνία, αλλά για να επιβάλει πολλαπλάσιες πελατειακές σχέσεις με κέντρο συντονισμού την Κυβέρνηση και ακτίνα δράσης των μουσείων τα ιδιωτικά συμφέροντα που θα εξυπηρετεί το κάθε μέλος.
Άρθρο 13
Είναι απορίας άξιον πώς οι συντάκτες του σχεδίου νόμου επικαλούνται την “ευελιξία” και την “μείωση της γραφειοκρατίας” όταν αποφάσεις που σήμερα τις παίρνει καθημερινά ένας Διευθυντής Μουσείου-δημόσιος υπάλληλος (με όλες τις δεσμεύσεις τήρησης των νόμων) μεταφέρονται σε ένα 7μελές ΔΣ.
Ταυτόχρονα είναι επικίνδυνο να χαράσσεται η πολιτική του Μουσείου από ανθρώπους άσχετους με το αντικείμενο που δίνουν λόγο μόνο στον/στην Υπουργό που τους διορίζει. Στο άρθρο αυτό (παρ. 13 α) εισάγεται η δυνατότητα των Μουσείων ΝΠΔΔ να παίρνουν δάνεια (!), δηλαδή να μετατραπούν κάποια μέρα σε προβληματικές ΔΕΚΟ. Μεταφέρεται η αρμοδιότητα για τον “δανεισμό, παρακαταθήκη, ανταλλαγή και εξαγωγή αντικειμένων” (παρ. 13 ζ) καθώς και η “πρόταση προς τον Υπουργό για την ίδρυση παραρτημάτων του Μουσείου στο εσωτερικό και στο εξωτερικό” (παρ, 13 ε) στο κυβερνητικά διορισμένο ΔΣ το οποίο αποτελείται από πρόσωπα μη σχετικά με την επιστήμη της αρχαιολογίας, που δεν δίνουν λόγο σε κανέναν παρά μόνο στον/στην Υπουργό που τους διόρισε. Η συμφωνία νομιμοποίησης της αρχαιοκαπηλίας στην περίπτωση της Συλλογής Στερν και οι μυστικές διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης για δανεισμό και ανταλλαγή των αρχιτεκτονικών Γλυπτών του Παρθενώνα αποδεικνύουν περίτρανα πού στοχεύει η διάταξη αυτή.
Στην παρ. 13 η ορίζεται η ανέλεγκτη διαχείριση των οικονομικών του Μουσείου από το εκάστοτε κυβερνητικά διορισμένο ΔΣ, ενώ στην παρ. 13 θ θεσμοθετείται η υπαγωγή του προσωπικού στο ανέλεγκτο ΔΣ του Μουσείου. Η πρακτική σε άλλα ΝΠΔΔ (Νοσοκομεία, Μουσείο Ακρόπολης) έχει αποδείξει τι σημαίνει αυτό. παραθέτουμε από ανακοίνωση του Σωματείου Εργαζομένων Μουσείου Ακρόπολης: “Το Μουσείο Ακρόπολης, ως εργασιακό-διοικητικό περιβάλλον, δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση πρότυπο και βάση ώστε να στηθούν και τα άλλα μεγάλα μουσεία σε αντίστοιχο πλαίσιο. Ένας πρότυπος οργανισμός είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο πως πρέπει να τοποθετεί εξίσου στη κορυφή των προτεραιοτήτων του την ικανοποίηση του έμψυχου δυναμικού του. Για την ώρα, λοιπόν, και μέχρι να υπάρξει αυτή η βούληση, μάλλον πρότυπο παραδείγματος προς αποφυγή αποτελεί παρά κάτι άλλο.”
Άρθρο 14
Το άρθρο αυτό, σε συνδυασμό με το άρθρο 7, περιγράφει την μετατροπή των δημόσιων αρχαιολογικών Μουσείων της χώρας σε κυβερνητικά υποχείρια. Σε συνδυασμό με τις μεταβατικές διατάξεις, στις οποίες στην πρώτη θητεία το ΔΣ το ορίζει μόνος του ο Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, για 9 χρόνια τα Μουσεία θα διοικούνται από ΔΣ και Γενικό Διευθυντή που θα ορίσει, άνευ κριτηρίων, ο/η Υπουργός! Θυμίζουμε και το παράδειγμα του ΝΠΔΔ Μουσείου Ακρόπολης που η πρώτη κρίση για Γενικό Διευθυντή πραγματοποιήθηκε 11 χρόνια μετά την έναρξη λειτουργίας του! Θυμίζουμε επίσης τις κομματικές επιλογές των κυβερνήσεων διαχρονικά για διορισμούς σε Νοσοκομεία, φορείς σύγχρονου πολιτισμού και αλλού.
Άρθρο 15
-Το επιστημονικό προσωπικό που εργάζεται σήμερα στα πέντε δημόσια αρχαιολογικά Μουσεία αριθμεί δεκάδες υπαλλήλους επιστήμονες που υπερκαλύπτουν τα προσόντα που τίθενται για τον Γενικό Διευθυντή. Επιπλέον, ο Γενικός Διευθυντής μπορεί να έχει οποιοδήποτε πτυχίο, αφού δεν μπαίνει ως προϋπόθεση το πτυχίο αρχαιολογίας. Εκτός δηλαδή από το ΔΣ το οποίο θα αποτελείται από πρόσωπα χωρίς επιστημονικά προσόντα και χωρίς σχέση με την αρχαιολογία ή τις μουσειακές σπουδές ως περαιτέρω ειδίκευση, επιπλέον εισάγεται στην παρ. 15β η δυνατότητα να επιλεγεί Γενικός Διευθυντής με διδακτορικό σε “άλλη επιστήμη συναφή προς τους σκοπούς, τον χαρακτήρα και τη λειτουργία του Μουσείου”, ανοίγοντας το δρόμο ώστε τα πέντε μεγάλα δημόσια αρχαιολογικά Μουσεία να διοικούνται εν συνόλω από πρόσωπα που δεν έχουν σχέση με την επιστήμη της αρχαιολογίας!
–Έχει προβλεφθεί η συνεργασία ανάμεσα στον γενικό Διευθυντή και το υφιστάμενο προσωπικό; Είναι σαφές ότι με το νομοσχέδιο αποσπάται από τη Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς μεγάλο ποσοστό των εργαζομένων με υψηλή ειδίκευση. Με ποιον τρόπο θα συνυπάρχουν στα μουσεία ΔΣ, Γενικός Διευθυντής και εργαζόμενοι σε μία σύνθεση, η οποία δεν θα έχει ως πυρήνα την επιστήμη;
Άρθρο 16
Η αντίστοιχη διαδικασία κρίσης για Γενικό Διευθυντή στο ΝΠΔΔ Μουσείο Ακρόπολης έγινε 11 χρόνια μετά την λειτουργία του. Στην πραγματικότητα τα πέντε μεγάλα δημόσια Μουσεία θα διοικούνται από Γενικούς Διευθυντές που θα έχουν επιλεγεί απευθείας από τον/την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού, πλήρως κυβερνητικά ελεγχόμενους. Χαρακτηριστικό του πόσο απεχθάνονται τις κρίσεις οι πολιτικές ηγεσίες είναι ότι, παρά τις προβλέψεις του Δημοσιοϋπαλληλικού Κώδικα, οι κρίσεις για επιλογή σε θέση ευθύνης στην ΓΔΑΠΚ του ΥΠΠΟΑ δεν έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία 13 χρόνια!
Άρθρο 17
Είναι απορίας άξιον πώς οι συντάκτες του σχεδίου νόμου επικαλούνται την “ευελιξία” και την “μείωση της γραφειοκρατίας” όταν αποφάσεις που σήμερα τις παίρνει καθημερινά ένας Διευθυντής Μουσείου-δημόσιος υπάλληλος (με όλες τις δεσμεύσεις τήρησης των νόμων) μεταφέρονται σε ένα 7μελές ΔΣ, στο οποίο θα εισηγείται μια φορά το μήνα ο Γενικός Διευθυντής.
Επιπλέον, ο ίδιος κυβερνητικά διορισμένος Γενικός Διευθυντής θα αποφασίζει την τύχη του προσωπικού του Μουσείου, θα το κατανέμει σε θέσεις και θα ασκεί τον πρωτοβάθμιο πειθαρχικό έλεγχο. Παραπέμπουμε στην ανακοίνωση του Σωματείου Εργαζομένων του ΝΠΔΔ Μουσείου Ακρόπολης: “Το Μουσείο Ακρόπολης, ως εργασιακό-διοικητικό περιβάλλον, δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση πρότυπο και βάση ώστε να στηθούν και τα άλλα μεγάλα μουσεία σε αντίστοιχο πλαίσιο. Ένας πρότυπος οργανισμός είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο πως πρέπει να τοποθετεί εξίσου στη κορυφή των προτεραιοτήτων του την ικανοποίηση του έμψυχου δυναμικού του. Για την ώρα, λοιπόν, και μέχρι να υπάρξει αυτή η βούληση, μάλλον πρότυπο παραδείγματος προς αποφυγή αποτελεί παρά κάτι άλλο.”
Άρθρο 18
Εκεί που σήμερα υπάρχουν 5 Διευθύνσεις της ΓΔΑΠΚ, τώρα δημιουργούνται 5 Γενικές Διευθύνσεις, με 4 Διευθύνσεις η καθεμία και 2 δικηγόρους με έμμισθη εντολή. Όλα αυτά σημαίνουν αντίστοιχη και αχρείαστη επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού, παρ’ όλα αυτά οι συντάκτες έχουν γράψει ψευδώς ότι δεν υπάρχει δημοσιονομική επιβάρυνση από τις διατάξεις του σχεδίου νόμου.
Από τις Διευθύνσεις λείπει παντελώς η συντήρηση, προφανώς οι εκδόσεις και οι ψηφιακές εφαρμογές θεωρούνται από τους συντάκτες του σχεδίου νόμου πιο σημαντικές από την συντήρηση των αντικειμένων των Μουσείων, που σήμερα επιτελούν σοβαρό επιστημονικό έργο. Απόδειξη ότι οι αρχαιότητες οι ίδιες και η προστασία τους δεν είναι στους πραγματικούς στόχους αυτής της “μεταρρύθμισης”
Επιπλέον η τεχνική υποστήριξη των Μουσείων, ζωτικής σημασίας λειτουργία. “ενσωματώνεται” στη Διοίκηση και το Λογιστήριο!
Πραγματικός εμπαιγμός για όλη την Αρχαιολογική Υπηρεσία αποτελεί η πρόβλεψη για 2 δικηγόρους με έμμισθη εντολή σε κάθε Μουσείο, όταν αντίστοιχη πρόβλεψη δεν υπάρχει σήμερα για την ΓΔΑΠΚ και τη ΓΔΑΜΤΕ, ούτε για τις Διευθύνσεις της κεντρικής υπηρεσίας του ΥΠΠΟΑ, που χειρίζονται καθημερινά χιλιάδες υποθέσεις ιδιωτών, αιτήσεις θεραπείας, δικαστικές διαμάχες, και χρειάζονται ουσιαστική νομική υποστήριξη.
Άρθρο 19
Οι συλλογές αρχαιοτήτων των Μουσείων, που ανήκουν κατά κυριότητα και κατοχή στο ελληνικό δημόσιο, παραχωρούνται σε ΝΠΔΔ και η διαχείρισή τους στο εξής θα αποφασίζεται από ένα κυβερνητικά διορισμένο ΔΣ προσώπων χωρίς καν στοιχειώδη επιστημονικά προσόντα. Πρόκειται για επικίνδυνη τροπή που εγείρει ζητήματα σύγκρουσης με το Σύνταγμα της χώρας.
Η διάταξη, επιπλέον, διασπά την ενότητα των ευρημάτων, αποκόπτει τα μουσεία από την Αρχαιολογική Υπηρεσία από τις ανασκαφές της οποίας προέρχεται η πλειονότητα των ευρημάτων. Υπάρχουν ανασκαφικά σύνολα που σήμερα βρίσκονται κατά το ήμισυ σε περιφερειακές υπηρεσίες και κατά το άλλο ήμισυ στα Μουσεία της ΓΔΑΠΚ. Υπάρχουν αντικείμενα που εκτίθενται στα πέντε Μουσεία ως μόνιμο δάνειο από Εφορείες Αρχαιοτήτων, ή ως παρακαταθήκη από άλλους φορείς (λχ η Συλλογή της ΧΑΕ στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο). Η πρόβλεψη για απογραφή των συλλογών εντός 3 μηνών, για όποιον γνωρίζει τον όγκο των ευρημάτων, είναι αστεία. Δεν κατοχυρώνονται τα επιστημονικά δικαιώματα των ανασκαφέων και των νόμιμα κατεχόντων άδειες δημοσίευσης.
Στο σύνολο του το άρθρο αυτό είναι ανεφάρμοστο, επικίνδυνο και αντισυνταγματικό.
Άρθρο 20
Τα ακίνητα και ο κινητός εξοπλισμός που περιέρχεται στα ΝΠΔΔ έχουν κατασκευαστεί, αγοραστεί και πληρωθεί με χρήματα του ελληνικού λαού και με πολλή εργασία των εργαζόμενων στις ειδικές περιφερειακές υπηρεσίες της ΓΔΑΠΚ που υπηρέτησαν τις επανεκθέσεις, τις αποκαταστάσεις των κτιρίων κ.ά. μέσα από την απορρόφηση κονδυλίων του ΕΣΠΑ. Σήμερα τα κτίρια αυτά χρησιμοποιούνται ποικιλοτρόπως και από άλλες Υπηρεσίες της ΓΔΑΠΚ του ΥΠΠΟΑ, οι οποίες εκδιώκονται άρον άρον με αυτή τη διάταξη. Μαζί με τις συλλογές και το προσωπικά αποτελούν τα “δώρα” της Κυβέρνησης στα νέα Μουσεία των ΔΣ.
Άρθρο 21-30
Η ένδεια των συντακτών του σχεδίου νόμου είναι φανερή στα άρθρα 21-30. Η πολιτική επιλογή που σήμερα έχει οδηγήσει τα Μουσεία σε δραματικη υποστελέχωση, που αναγκάζει τα μεγάλα Μουσεία να έχουν σήμερα κλειστές αίθουσες λόγω έλλειψης προσωπικού, που έχει αφήσει τα Μουσεία χωρίς όλο το εξειδικευμένο επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό που χρειάζονται για να λειτουργήσουν, μεταφέρεται αυτούσια στα ΝΠΔΔ. Στα άρθρα αυτά συστήνονται θέσεις όχι με βάση τις πραγματικές ανάγκες των Μουσείων, αλλά με βάση το πόσοι σήμερα υπηρετούν στα Μουσεία! Στο σημείο αυτό είναι εμφανής η απόλυτη προχειρότητα του σχεδίου νόμου και η διαιώνιση της έλλειψης προσωπικού προκειμένου οι ανάγκες να καλύπτονται με συμβασιούχους, με ανάθεση έργου σε εξωτερικούς συνεργάτες που θα επιλέγονται με απόφαση του κυβερνητικά διορισμένου ΔΣ, με εθελοντές (όπως θεσπίζεται στο ίδιο σχέδιο νόμου). Στόχος είναι η άμεση και έμμεση ιδιωτικοποίηση των λειτουργιών τους: για την ανάθεση κρίσιμων τομέων λειτουργίας τους, που σήμερα εκτελούνται από το προσωπικό των Μουσείων, σε ιδιωτικές εταιρείες, με άμεσα αποτελέσματα τόσο στην ασφάλεια των αρχαιοτήτων όσο και στους εργαζόμενους (λχ φύλαξη, καθαριότητα, οργάνωση εκθέσεων, επικοινωνία), με ό,τι συνεπάγεται αυτό για την ασφάλεια των ευρημάτων.
Αντί η κυβέρνηση να προχωρήσει σε τόνωση του δημόσιου χαρακτήρα των μουσείων, στην πραγματική ενίσχυσή τους με οικονομικούς πόρους, την ενίσχυσή τους με μόνιμο προσωπικό, καθώς είναι κοινό μυστικό η δραματική υποστελέχωση όλων των υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ, επιλέγει εδώ και καιρό να τα απαξιώσει χωρίς πόρους και προσωπικό, για να μπορέσει να προχωρήσει στην ιδιωτικοποίησή τους.
Άρθρο 31-32
Το σχέδιο νόμου είναι καταστροφικό όχι μόνο για τα πέντε Μουσεία που αποκόπτονται από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, αλλά για όλο το ΥΠΠΟΑ. Όχι μόνο δεν συστήνει νέες θέσεις εργασίας, με βάση τις πραγματικές ανάγκες των Μουσείων, αλλά καταργεί 735 θέσεις μονίμων και ΙΔΑΧ από τον Οργανισμό του ΥΠΠΟΑ με τελική ημερομηνία την 1-11-2023, μεταξύ αυτών 75 θέσεις αρχαιολόγων και 279 θέσεις φυλακτικού προσωπικού! Πρόκειται για περισσότερο από το 1/10 του υπηρετούντος προσωπικού του ΥΠΠΟΑ, που καταργούνται από όλες τις υπηρεσίες, με αποτέλεσμα να μη μπορούν να καλύψουν τα κενά τους σε προσωπικό. Εφορείες Αρχαιοτήτων που λειτουργούν με έναν υπάλληλο στο λογιστήριο, χωρίς μηχανικό, με ελλιπή στελέχωση σε αρχαιολόγους, που δεν έχουν εργατοτεχνίτες ή αρχαιοφύλακες για να κάνουν ανασκαφές ή να ανοίξουν αρχαιολογικούς χώρους, αντί να ενισχυθούν με προσωπικό, τώρα αντιμετωπίζουν επιπλέον την κατάργηση των κενών τους οργανικών θέσεων. Με τον τρόπο αυτό δεν θα μπορούν να ζητήσουν ούτε πρόσληψη προσωπικού ούτε κάλυψη των θέσεων μέσω κινητικότητας.
Η πρόθεση αυτή, σε συνδυασμό με τη συνολική αντιμετώπιση των υπηρεσιακών αναγκών και ειδικά της υποχρεωτικής παράδοσης υπαλλήλων σε μουσεία με νέο διοικητικό καθεστώς, περιγράφει την περαιτέρω συρρίκνωση του ανθρώπινου δυναμικού και την επιθετική στάση της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού απέναντι στους εργαζομένους και τις εργαζόμενες σε αυτό.
Αντί να καλύψει τις ανάγκες σε προσωπικό, η πολιτική ηγεσία θεσμοθετεί την «εθελοντική εργασία», διαιωνίζοντας την ανεργία για τους πτυχιούχους αρχαιολόγους, μουσειολόγους, μηχανικούς, συντηρητές, κατόχους μεταπτυχιακού πολιτιστικής διαχείρισης και άλλες ειδικότητες.
Άρθρο 33
Στις παραγράφους 6,7,8 ξεκαθαρίζεται ότι αμείβονται, εκτός ενιαίου μισθολογίου, με μηναία αποζημίωση ο Πρόεδρος του ΔΣ και ο Γενικός Διευθυντής, και με αποζημίωση άγνωστου ύψους ανά συνεδρίαση όλα τα μέλη του ΔΣ. Το σχέδιο νόμου τακτοποιεί «ημέτερους» και πάντως μη σχετικούς με το αντικείμενο σε καλά αμειβόμενες θέσεις με δημόσιο χρήμα. Επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό με αχρείαστα έξοδα (αποζημιώσεις, έξοδα κίνησης, υπηρεσιακά αυτοκίνητα, γραφεία κλπ) των Διοικητικών Συμβουλίων και μισθούς του Γενικού Διευθυντή εκτός ενιαίου μισθολογίου.
Με την παράγραφο 8 μειώνει τα έσοδα του ΟΔΑΠ, υπονομεύοντας τον αναδιανεμητικό χαρακτήρα του συστήματος καθώς τα έσοδα των Μουσείων θα τα διαχειρίζεται αποκλειστικά το κυβερνητικά διορισμένο Δ.Σ. Μέχρι την έκδοση σχετικών ΚΥΑ για την απόδοση ποσοστού υπέρ του ΟΔΑΠ (στην περίπτωση του Μουσείου Ακρόπολης η σχετική ΚΥΑ βγήκε 8 χρόνια μετά τη λειτουργία του Μουσείου), ο ΟΔΑΠ θα αποστερηθεί όλα τα έσοδα. Η αποκοπή των εσόδων αυτών, που σήμερα στηρίζουν όλους τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία της χώρας, απειλεί με οριστικό λουκέτο τα μικρότερα μουσεία ανά την επικράτεια.
Πόσα νέα μουσεία έχει εξαγγείλει η Υπουργός σε όλη την χώρα; Πόσα μουσεία σκοπεύουν να γίνουν π.χ. στην Αιτωλοακαρνανία; Πώς θα επιβιώσουν όλα αυτά τα μουσεία; Πώς θα καλυφθούν στο μέλλον αυτά τα λειτουργικά έξοδα; Καλούμε τους βουλευτές που εκπροσωπούν τις εκλογικές του περιφέρειες να ερωτήσουν την Υπουργό για το θέμα.
Επιπλέον, τα έσοδα του ΟΔΑΠ περίπου κατά το ήμισυ κατευθύνονται στον κρατικό προϋπολογισμό. Η απομείωση των εσόδων του ΟΔΑΠ σημαίνει ότι μειώνονται κονδύλια από τον κρατικό προϋπολογισμό, για να μείνουν στη διαχείριση του εκάστοτε κυβερνητικά διορισμένου ΔΣ.
Άρθρο 34
Στις παρ. 1 και 2 ορίζεται ότι στην πρώτη εφαρμογή του νόμου, το ΔΣ και ο Γενικός Διευθυντής διορίζονται με απλή απόφαση του/της Υπουργού. Στην πράξη, αυτό το ΔΣ και αυτός ο Γενικός Διευθυντής θα μείνουν για περίπου μια δεκαετία (όσο προβλέπεται με τις παρατάσεις των άρθρων 7-8). Άλλωστε και το ΝΠΔΔ Μουσείο Ακρόπολης απέκτησε τον πρώτο Γενικό Διευθυντή 11 χρόνια μετά την λειτουργία του!
Στις παρ. 4 έως 7, σε συνδυασμό με τις διατάξεις των άρθρων 21-30, 33-34 και 80, το σχέδιο νόμου παραδίδει ομήρους στα κυβερνητικά Διοικητικά Συμβούλια τους τωρινούς εργαζομένους στα Μουσεία, διαλύοντας την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Με τη δήθεν «προσωρινή απόσπαση» μέχρι την έκδοση Οργανισμού του κάθε ΝΠΔΔ, εγκλωβίζει στα ΝΠΔΔ τους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες, που θα αποστερηθούν βασικά υπηρεσιακά δικαιώματά τους, όπως το δικαίωμα απόσπασης, μετάθεσης, τοποθέτησης μετά από αίτησή τους, συμμετοχής σε διαδικασίες κρίσεων στη ΓΔΑΠΚ. Το χρονικό όριο των 8 μηνών που νομοθετείται για να εκπονηθεί Οργανισμός στα Μουσεία είναι πλασματικό, όπως έχει αποδειχτεί στην πράξη (με χειρότερο παράδειγμα το Μουσείο Ακρόπολης, που ο Οργανισμός του εκδόθηκε το 2013, 14 χρόνια μετά τη λειτουργία του!). Άλλωστε, τα διορισμένα Διοικητικά Συμβούλια δεν θα λογοδοτούν σε κανέναν για τις πράξεις ή παραλείψεις τους, παρεκτός στην Υπουργό Πολιτισμού που αυθαίρετα θα τα διορίσει.
Πουθενά δεν ορίζεται:
-Η δυνατότητα των ήδη εργαζομένων στα Μουσεία, στο βαθμό που δεν θέλουν να υπηρετούν στο ΝΠΔΔ, να μεταφερθούν άμεσα σε άλλη Υπηρεσία του ΥΠΠΟΑ, με αίτησή τους μέσω Υπηρεσιακού Συμβουλίου, όπως είναι απόλυτο δικαίωμά τους με βάση τον Κώδικα ΔΥ.
-Η δυνατότητα των ήδη κατεχόντων θέση ευθύνης στα Μουσεία, στο βαθμό που δεν θέλουν να υπηρετούν στο ΝΠΔΔ, να μεταφερθούν άμεσα σε αντίστοιχη κενή θέση ευθύνης σε άλλη Υπηρεσία του ΥΠΠΟΑ, με αίτησή τους μέσω Υπηρεσιακού Συμβουλίου, όπως είναι απόλυτο δικαίωμά τους με βάση τον Κώδικα ΔΥ.
-Η διατήρηση των υπαλληλικών και επιστημονικών δικαιωμάτων τους στην σημερινή κατάσταση, που αποφασίζονται από την ΓΔΑΠΚ, τα Υπηρεσιακά Συμβούλια και τις Επιστημονικές Επιτροπές της ΓΔΑΠΚ. Οι επιδημίες, η συμμετοχή σε ανασκαφές υπηρεσιών της ΓΔΑΠΚ, η Διεύθυνση συστηματικής ανασκαφής υπηρεσίας της ΓΔΑΠΚ, η επιστημονική άδεια, όλες οι άδειες του Κώδικα ΔΥ, θα έπρεπε ρητά να αναφέρεται ότι για όσους υπαλλήλους παραμένουν με οργανική θέση σε Υπηρεσίες της ΓΔΑΠΚ, τα θέματα αυτά θα ρυθμίζονται από τα συλλογικά όργανα της ΓΔΑΠΚ και τα αρμόδια Υπηρεσιακά Συμβούλια.
Αντιθέτως, όχι μόνο δεν ορίζεται κάτι τέτοιο, αλλά οι εργαζόμενοι και οι εργαζόμενες στα Μουσεία είναι ήδη εγκλωβισμένοι και στερούνται βασικά υπηρεσιακά τους δικαιώματα, με αυθαίρετες και παράνομες εντολές και αποφάσεις του Υπηρεσιακού Γραμματέα και της Γενικής Διευθύντριας ΔΥΗΔ, καθ’ υπόδειξη της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΠΟΑ, ήδη από τον Ιούλιο 2022, θέμα για το οποίο ο ΣΕΑ θα καταφύγει στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας.
Το επίμαχο σχέδιο νόμου ορίζει ως αποφασιστικό όργανο και πάλι για την υπηρεσιακή μας κατάσταση τον Υπηρεσιακό Γραμματέα, μετά από εισήγηση του «Γενικού Διευθυντή και Διευθυντή» (εντελώς αόριστα, άνευ προσδιορισμού!) ως εκτιμητές των υπηρεσιακών αναγκών. Παρακάμπτει δηλαδή εκ νέου τόσο την επιθυμία των εργαζόμενων όσο και τα αρμόδια Υπηρεσιακά Συμβούλια, και στρέφεται ευθέως ενάντια στα δικαιώματα των εργαζομένων, καθώς και στο άρθρο του Συντάγματος που καθορίζει την σύσταση και την αρμοδιότητα των Υπηρεσιακών Συμβουλίων.
Στο μόνο που είναι σαφές το σχέδιο νόμου είναι ότι όλο το προσωπικό που μεταφέρεται με “προσωρινή απόσπαση” στα ΝΠΔΔ θα πληρώνεται από το ΥΠΠΟΑ τον κρατικό προϋπολογισμό, ώστε να παρουσιαστεί μια πλασματική εικόνα “ευμάρειας” των Μουσείων ως “επιτυχία” των κυβερνητικά διορισμένων ΔΣ. Το αντίστοιχο γινόταν επί μια δεκαετία και με το ΝΠΔΔ Μουσείο Ακρόπολης, το προσωπικό του οποίου πληρωνόταν από τον ΝΠΙΔ ΟΑΝΜΑ ως το 2019.
O Σύλλογός μας δηλώνει ότι δεν δέχεται τη διάλυση της Υπηρεσίας και την εξυπηρέτηση των νέων Μουσείων από μέλη μας, τα οποία υποχρεώνονται να παράσχουν αγγαρεία και όχι εργασία σε αυτά!
Άρθρο 49-60
Όλο το μέρος Γ του σχεδίου νόμου (άρθρα 49-60) επιφέρει αλλαγές στο Νόμο 4761/2020. Πρόκειται για έναν νόμο που ψηφίστηκε στο τέλος του 2020, με τον οποίο η πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟΑ διακήρυττε ότι θα φέρει “εκσυγχρονισμό”, “ευελιξία” και “νέα έσοδα” στο πρώην ΤΑΠ νυν ΟΔΑΠ, που είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου. Και μόνο το γεγονός ότι η ίδια πολιτική ηγεσία φέρνει διατάξεις που αλλάζουν σχεδόν το μισό νόμο που τότε ψήφισε και διαφήμισε ως “πανάκεια” για τα έσοδα του ΟΔΑΠ, αποδεικνύει το πόσο ανυπόστατα είναι τα επιχειρήματα των συντακτών του τότε και του νυν σχεδίου νόμου.
Να επισημάνουμε ότι η ίδια πολιτική ηγεσία που με τον Ν. 4761/2020 διαφήμιζε ότι θα λυθεί το θέμα των πωλητηρίων και των αναψυκτηρίων μέσω του “νέου ΟΔΑΠ”, ενώ τώρα έρχεται εκ νέου να ρυθμίσει τα ίδια θέματα, αφού κανένα πρόβλημα δεν κατάφερε να λύσει, είναι η ίδια πολιτική ηγεσία που διαφημίζει τώρα την ανάγκη να γίνουν τα πέντε μεγάλα Μουσεία ΝΠΔΔ για να λυθούν τα ίδια ακριβώς προβλήματα!
Το ότι η πολιτική ηγεσία έρχεται με νέο νομοθέτημα να “διορθώσει” κάποια από τα λάθη αυτά (και μάλιστα επιλεκτικά, και όχι όλα) αποδεικνύουν την “νομοθετική αξιοπιστία” των συντακτών των προηγούμενων νομοθετημάτων και του παρόντος σχεδίου νόμου. H προχειρότητα δεν ντροπιάζει κανέναν;
Άρθρο 65
Στην παρ. 65 ιβ προβλέπεται η ίδρυση παραρτημάτων και του Μουσείου Ακρόπολης στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Το σημείο αυτό είναι ιδιαιτέρως επικίνδυνο, καθώς συνδέεται άμεσα με τη μακροχρόνια εξαγωγή αρχαιοτήτων από ελληνικά Μουσεία στο εξωτερικό, την νομιμοποίηση της αρχαιοκαπηλικής Συλλογής Στερν και τις μυστικές διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης για την “ανταλλαγή” ή τον “δανεισμό” των αρχιτεκτονικών γλυπτών του Παρθενώνα, με πρωτοβουλία και εισήγηση του κυβερνητικά διορισμένου ΔΣ.
Άρθρα 70-71
Το κεφάλαιο Γ εισάγει διορθώσεις και αλλαγές στον Ν. 4858/2021 “Κύρωση Κώδικα νομοθεσίας για την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς”. Θυμίζουμε ότι η κωδικοποίηση αυτή εισήχθη στη Βουλή χωρίς καμία προηγούμενη συζήτηση ή γνώμη των Υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ.
Όπως επισήμανε τότε ο ΣΕΑ, “εύλογα απορεί κανείς γιατί ένα τόσο σοβαρό νομοθέτημα, που αφορά την κωδικοποίηση διατάξεων της αρχαιολογικής νομοθεσίας οι οποίες εκπορεύονται από το άρθρο 24 του Συντάγματος, εισάγεται με κατεπείγοντα τρόπο στη Βουλή, σε μία και μόνη συνεδρίαση της αρμόδιας Επιτροπής στις 11/11/2021, ενώ το κείμενο του νομοθετήματος ήταν έτοιμο από τον Μάρτιο 2021. Σύμφωνα με τα αναφερόμενα από την Κεντρική Επιτροπή Κωδικοποίησης, το τελικό κείμενο του σχεδίου Κώδικα της νομοθεσίας που αφορά τις Αρχαιότητες και εν γένει την πολιτιστική κληρονομιά είχε παραδοθεί στην Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού στις 24/3/2021, αλλά δόθηκε στη δημοσιότητα μόλις 2 μέρες πριν, με τρόπο ώστε να μην μπορεί να γίνει επαρκής συζήτηση και επεξεργασία. Επισημαίνουμε ότι το νομοθέτημα δεν δόθηκε ούτε στις αρμόδιες Γενικές Διευθύνσεις και Διευθύνσεις του ΥΠΠΟΑ και στο προσωπικό τους, που είναι το πλέον αρμόδιο, για να επεξεργαστούν την κωδικοποίηση. Πρόκειται για μια καινοφανή διαδικασία, η οποία έχει οδηγήσει σε προφανή λάθη αλλά και παρεμβάσεις στον Ν. 3028/02 που εμφανίζονται ως απλή «κωδικοποίηση».” (βλ. https://www.sea.org.gr/details.php?id=1208 )
Το ότι η πολιτική ηγεσία έρχεται με νέο νομοθέτημα να “διορθώσει” κάποια από τα λάθη αυτά (και μάλιστα επιλεκτικά, και όχι όλα) αποδεικνύουν τα όσα αναφέραμε στην ως άνω επιστολή μας προς την Βουλή, καθώς και την “νομοθετική αξιοπιστία” των συντακτών των προηγούμενων νομοθετημάτων και του παρόντος σχεδίου νόμου.
Άρθρο 72
Η Αρχαιολογική Υπηρεσία εφαρμόζοντας το Σύνταγμα και τους νόμους δίνει καθημερινές μάχες για την προστασία αρχαιολογικών χώρων, μνημείων και πολλαπλώς προστατευόμενων ενεργών οικισμών. Εγείρει πολλά ερωτηματικά η κατ’ εξαίρεσιν σύνθεση των μελών του Τοπικού Συμβουλίου Μνημείων Νοτίου Αιγαίου, έναντι των άλλων συμβουλίων της χώρας, την στιγμή που στα συμβούλια αυτά δεν εξετάζονται θέματα οικοδομικών αδειών και πολεοδομικού ενδιαφέροντος αλλά ο βαθμός που η προτεινόμενη οικοδομική δραστηριότητα επηρεάζει τα μνημεία, τους αρχαιολογικούς χώρους και το περιβάλλον τους.
Το Συμβούλιο αυτό έχει αποκλειστική χωρική αρμοδιότητα τις Κυκλάδες, την περιοχή της χώρας μας που αποτελεί την πιο αναγνωρισμένη στο εξωτερικό εικόνα της, λόγω του πολιτισμού που καλλιεργήθηκε διαχρονικά σε αυτό το μοναδικό φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον των νησιών. Αυτή η μοναδικότητα κατέστησε τις Κυκλάδες εδώ και δεκαετίες δημοφιλή τουριστικό προορισμό και δυστυχώς ως εκ τούτου περιοχή όπου η αυξανόμενη οικοδομική δραστηριότητα αποδεδειγμένα αλλοιώνει τα τελευταία χρόνια το πολιτιστικό και φυσικό τοπίο, εγκυμονώντας κινδύνους για την αειφόρο ανάπτυξη, ακόμη και αυτήν του τουρισμού, καθώς πλέον είναι διεθνώς επιστημονικά αποδεκτό ότι η αλλοίωση του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος προς όφελος του πρόσκαιρου κέρδους έχουν επιπτώσεις επιβράδυνσης της τουριστικής δραστηριότητας μακροπρόθεσμα.
Στο άρθρο 72Α η προσθήκη μελών από το ΥΠΕΝ και την οικεία Περιφέρεια αποκλειστικά και μόνο στο Τοπικό Συμβούλιο Μνημείων Νοτίου Αιγαίου (από όλα τα Τοπικά Συμβούλια της χώρας!) είναι προφανές ότι συνδέεται με την πολύ μεγάλη οικοδομική πίεση (ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια κ.λπ.) στις ιδιαίτερα τουριστικές περιοχές των Κυκλάδων και αποκλειστικό στόχο έχει το ψαλίδισμα των αρμοδιοτήτων του ΥΠΠΟΑ στους εκτεταμένους αρχαιολογικούς χώρους των Κυκλάδων.
Η διατύπωση «Ζητήματα οικοδομικών αδειών και πολεοδομικού ενδιαφέροντος συζητούνται και αποφασίζονται απαραιτήτως με την παρουσία των δύο (2) μελών του πρώτου εδαφίου, σε ιδιαίτερη συνεδρίαση του Τοπικού Συμβουλίου Μνημείων Νοτίου Αιγαίου που συγκαλείται, επιπλέον των τακτικών συνεδριάσεών του, αποκλειστικά για τα ζητήματα αυτά από τον Πρόεδρο του Τοπικού Συμβουλίου Νοτίου Αιγαίου (Κυκλάδων) άπαξ μηνιαίως» είναι απολύτως προσχηματική, καθώς το 90% των θεμάτων που εξετάζει το Τοπικό Συμβούλιο Νοτίου Αιγαίου είναι ζητήματα οικοδομικών αδειών και πολεοδομικού ενδιαφέροντος. Επιπλέον, ο ορισμός των «θεμάτων οικοδομικών αδειών και πολεοδομικού ενδιαφέροντος» είναι ελλιπής διότι, όπως είναι γραμμένο στο σχέδιο νόμου, θα πρέπει να αποφασίζει ο/η πρόεδρος ΤΣΜΝΑ ποια θέματα θα εισάγονται στην ειδική μηνιαία συνεδρίαση. Στην πραγματικότητα δεν μπορεί να υπάρξει τέτοιος διαχωρισμός, καθώς η προστασία είναι ενιαία και η κάθε οικοδομική δραστηριότητα επηρεάζει το περιβάλλον των μνημείων και των πολλαπλώς προστατευόμενων οικισμών. Επισημαίνεται δε ότι εφόσον υπερψηφισθεί το άρθρο αυτό, ουσιαστικά θα επιφέρει μεγάλες καθυστερήσεις στην εξέταση των αιτήσεων των πολιτών, καθώς αυτή τη στιγμή το αρμόδιο Συμβούλιο συνεδριάζει τουλάχιστον κάθε 15 μέρες (και πιο συχνά), ενώ με το νέο νομοθέτημα θα μπορεί να συνεδριάζει μόνο μια φορά το μήνα.
Αν η πρόθεση των συντακτών του σχεδίου νόμου ήταν όντως η προστασία του ευαίσθητου περιβάλλοντος των Κυκλάδων, και όχι η εξυπηρέτηση ιδιωτικών συμφερόντων, τότε από τους “άλλους φορείς” εκτός ΥΠΠΟΑ δεν θα απουσίαζε η Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής του Υπ. Ναυτιλίας (πρώην υπουργείο Αιγαίου), που έχει πολύ περισσότερες αρμοδιότητες για την προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος των νησιών των Κυκλάδων.
Σε κάθε περίπτωση, θα όφειλε να προβλέπεται ότι όσοι ορίζονται μέλη του ΤΣΜΝΑ δεν αρκεί να είναι μηχανικοί που υπηρετούν σε άλλους φορείς, αλλά με αρχιτέκτονες ή πολιτικούς μηχανικούς αυξημένων προσόντων, που τεκμηριωμένα βάσει σπουδών θα είναι εξειδικευμένοι σε θέματα προστασίας μνημείων ώστε να υπάρχει κοινό γνωστικό υπόβαθρο στην διεπιστημονική εξέταση των θεμάτων.
Τέλος, επισημαίνεται ότι η αντισυνταγματικότητα της συγκεκριμένης διάταξης, καθώς, εάν ψηφιστεί, δεν θα έχουν όλοι οι πολίτες της χώρας που επιθυμούν να οικοδομήσουν εντός κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων την ίδια αντιμετώπιση από το Κράτος.
Άρθρο 80
Σε συνδυασμό με τις διατάξεις των άρθρων 21-30, 33-35, το σχέδιο νόμου παραδίδει ομήρους στα κυβερνητικά Διοικητικά Συμβούλια τους τωρινούς εργαζομένους στα Μουσεία, διαλύοντας την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Με τη δήθεν «προσωρινή απόσπαση» μέχρι την έκδοση Οργανισμού του κάθε ΝΠΔΔ, εγκλωβίζει στα ΝΠΔΔ τους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες, που θα αποστερηθούν βασικά υπηρεσιακά δικαιώματά τους, όπως το δικαίωμα απόσπασης, μετάθεσης, μετάθεσης ή μετακίνησης σε άλλη θέση ευθύνης της ΓΔΑΠΚ, τοποθέτησης μετά από αίτησή τους, συμμετοχής σε διαδικασίες κρίσεων στη ΓΔΑΠΚ. Το χρονικό όριο των 8 μηνών που νομοθετείται για να εκπονηθεί Οργανισμός στα Μουσεία είναι πλασματικό, όπως έχει αποδειχτεί στην πράξη (με χειρότερο παράδειγμα το Μουσείο Ακρόπολης, ο Οργανισμός του οποίου, ΠΔ 64/2013, εκδόθηκε 14 χρόνια μετά τη λειτουργία του ως ΝΠΔΔ). Άλλωστε, τα διορισμένα Διοικητικά Συμβούλια δεν θα λογοδοτούν σε κανέναν για τις πράξεις ή παραλείψεις τους, παρεκτός στην Υπουργό Πολιτισμού που αυθαίρετα θα τα διορίσει.
Με το ίδιο άρθρο καταργούνται 735 θέσεις μονίμων και ΙΔΑΧ από τον Οργανισμό του ΥΠΠΟΑ με τελική ημερομηνία την 1-11-2023, μεταξύ αυτών 75 θέσεις αρχαιολόγων και 279 θέσεις φυλακτικού προσωπικού! Πρόκειται για περισσότερο από το 1/10 του υπηρετούντος προσωπικού του ΥΠΠΟΑ, που καταργούνται από όλες τις υπηρεσίες, με αποτέλεσμα να μη μπορούν να καλύψουν τα κενά τους σε προσωπικό. Εφορείες Αρχαιοτήτων που λειτουργούν με έναν υπάλληλο στο λογιστήριο, χωρίς μηχανικό, με ελλιπή στελέχωση σε αρχαιολόγους, που δεν έχουν εργατοτεχνίτες ή αρχαιοφύλακες για να κάνουν ανασκαφές ή να ανοίξουν αρχαιολογικούς χώρους, αντί να ενισχυθούν με προσωπικό, τώρα αντιμετωπίζουν επιπλέον την κατάργηση των κενών τους οργανικών θέσεων. Με τον τρόπο αυτό δεν θα μπορούν να ζητήσουν ούτε πρόσληψη προσωπικού ούτε κάλυψη των θέσεων μέσω κινητικότητας.
Άρθρο 1-2-3
Η κυβέρνηση κώφευσε τελικά στις διαμαρτυρίες των σωματείων, των εργαζομένων στα δημόσια Μουσεία, της επιστημονικής κοινότητας από την Ελλάδα και το εξωτερικό, στη διατυπωμένη αντίθεση ερευνητών, συλλόγων, σωματείων, αλλά και συναδέλφων που είχαν υπηρετήσει κατά το παρελθόν στα δημόσια μουσεία καθιστώντας τα σημεία αναφοράς για τον πολιτισμό και την προσφορά στην κοινωνία και παρουσιάζει ως «εκσυγχρονισμό της μουσειακής πολιτικής» την αποκοπή των πέντε μεγάλων δημόσιων αρχαιολογικών Μουσείων από τον κορμό της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.
Η επιλογή αυτή:
– Υπονομεύει τον ενιαίο χαρακτήρα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και οδηγεί στη διάλυσή της, αποκόπτοντας τα πέντε μεγαλύτερα αρχαιολογικά Μουσεία από την ΓΔΑΠΚ και την Διεύθυνση Μουσείων.
– Μετατρέπει τα δημόσια αρχαιολογικά Μουσεία σε κυβερνητικά υποχείρια: η Υπουργός θα επιλέξει και θα διορίσει τα Διοικητικά Συμβούλια και τους Γενικούς Διευθυντές. Χαρακτηριστικό είναι ότι δεν τίθενται ούτε οι ελάχιστες προϋποθέσεις για να διοριστεί κάποιος/α μέλος στο Δ.Σ. μεγάλου αρχαιολογικού Μουσείου της χώρας. Τα διορισμένα μέλη του Δ.Σ. θα διαχειρίζονται το μουσειακό απόθεμα της χώρας, την εθνική κληρονομιά, πρακτικά ανέλεγκτοι, και ακολουθώντας τις «οδηγίες» της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας.
– Υπονομεύει τον δημόσιο χαρακτήρα των Μουσείων, ανοίγοντας το δρόμο για την άμεση και έμμεση ιδιωτικοποίηση των λειτουργιών τους: για την ανάθεση κρίσιμων τομέων λειτουργίας τους, που σήμερα εκτελούνται από το προσωπικό των Μουσείων, σε ιδιωτικές εταιρείες, με άμεσα αποτελέσματα τόσο στην ασφάλεια των αρχαιοτήτων όσο και στους εργαζόμενους (λ.χ. τη φύλαξη, την καθαριότητα, την οργάνωση εκθέσεων, την επικοινωνία).
- Εγκλωβίζει τους ήδη εργαζόμενους στα νομικά πρόσωπα, χωρίς δυνατότητα μετακίνησης και με όλα τα εργασιακά και επιστημονικά τους δικαιώματα, αλλά και τον πειθαρχικό έλεγχο να περνάνε στην αρμοδιότητα των διορισμένων Διοικητικών Συμβουλίων. Χαρακτηριστικά όσον αφορά τον πειθαρχικό έλεγχο, αυτός σε α΄ βαθμό θα ασκείται από τον Γενικό Διευθυντή ενώ σε β΄ βαθμό από το Δ.Σ. Την ίδια ώρα εγκυμονεί κινδύνους για τις σχέσεις εργασίας για τους μελλοντικούς εργαζόμενους που θα προσλαμβάνονται με απόφαση του διορισμένου ΔΣ, με «μπλοκάκι» ή μέσω εργολαβικών εταιρειών.
- Όχι μόνο δεν συστήνει νέες θέσεις εργασίας, με βάση τις πραγματικές ανάγκες των Μουσείων, αλλά καταργεί 735 θέσεις μονίμων και ΙΔΑΧ από τον Οργανισμό του ΥΠΠΟΑ με τελική ημερομηνία την 1-11-2023. Αντί να καλύψει τις ανάγκες σε προσωπικό, θεσμοθετεί την «εθελοντική εργασία», διαιωνίζοντας την ανεργία για τους πτυχιούχους αρχαιολόγους, μουσειολόγους, μηχανικούς, συντηρητές, γενικά των επαγγελμάτων της πολιτιστικής διαχείρισης και άλλες ειδικότητες.
– Αποδυναμώνει τον επιστημονικό και παιδευτικό ρόλο των Μουσείων και ανοίγει τον δρόμο για την αύξηση της τιμής των εισιτηρίων και την κατάργηση των δωρεάν παροχών (ξεναγήσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα, δωρεάν ημέρες, εκδηλώσεις), για να αναγκάσει τους πολίτες να πληρώσουν οι ίδιοι τις δήθεν «μεταρρυθμίσεις» της κυβέρνησης.
– Η υπαγωγή των δημόσιων Μουσείων στην απαράδεκτη διάταξη που επιτρέπει την εξαγωγή αρχαιοτήτων στο εξωτερικό για 25+25 χρόνια, καθώς και η ίδρυση παραρτημάτων στο εξωτερικό, ανοίγει τον δρόμο για νέες επαίσχυντες συμφωνίες τύπου Συλλογής Στερν και ανταλλαγές «ένα προς ένα» εκθεμάτων από τα ελληνικά Μουσεία με αρχαιοκαπηλικά ευρήματα Μουσείων του εξωτερικού.
– Μειώνει τα έσοδα του ΟΔΑΠ, υπονομεύοντας τον αναδιανεμητικό χαρακτήρα του συστήματος καθώς τα έσοδα των Μουσείων θα τα διαχειρίζεται αποκλειστικά το διορισμένο Δ.Σ. (μέχρι την έκδοση σχετικών ΚΥΑ για την απόδοση ποσοστού υπέρ του ΟΔΑΠ). Η αποκοπή των εσόδων αυτών, που σήμερα στηρίζουν όλους τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία της χώρας, απειλεί με οριστικό λουκέτο τα μικρότερα μουσεία ανά την επικράτεια.
- Τακτοποιεί «ημέτερους» και πάντως μη σχετικούς με το αντικείμενο σε καλά αμειβόμενες θέσεις με δημόσιο χρήμα. Επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό με αχρείαστα έξοδα (αποζημιώσεις, έξοδα κίνησης, υπηρεσιακά αυτοκίνητα, γραφεία κλπ) των Διοικητικών Συμβουλίων και μισθούς του Γενικού Διευθυντή εκτός ενιαίου μισθολογίου.
Άρθρο 4
Όλοι οι σκοποί των Μουσείων-ΝΠΔΔ, καθώς και τα μέσα επίτευξης των σκοπών, όπως περιγράφονται, έχουν επιτευχθεί από τα πέντε Μουσεία-ειδικές περιφερειακές υπηρεσίες της ΓΔΑΠΚ, εκτός από τον εθελοντισμό και τα παραρτήματα στο εξωτερικό, δύο στόχοι εξαιρετικά επικίνδυνοι!
Ως προς τις δράσεις των Μουσείων ως ειδικών περιφερειακών υπηρεσιών της ΓΔΑΠΚ, τη φύλαξη, την συντήρηση, την τεκμηρίωση, την οργάνωση μόνιμων και περιοδικών εκθέσεων, τις συνεργασίες με άλλους φορείς, τη συμμετοχή σε προγράμματα, τα εκπαιδευτικά προγράμματα, τις διαλέξεις, τις εκδηλώσεις σύγχρονου πολιτισμού, την ύπαρξη ιστοσελίδων, σελίδων στα ΜΚΔ, τον εμπλουτισμό των συλλογών, την πρακτική άσκηση φοιτητών, την ύπαρξη Συλλόγου Φίλων, την απορρόφηση κονδυλίων ΕΣΠΑ και τις βραβεύσεις, παραπέμπουμε στις επιστολές των εργαζόμενων των Μουσείων που τα αναφέρουν αναλυτικά:
Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού http://sea.org.gr/details.php?id=1138
Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου http://sea.org.gr/details.php?id=1135
Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης http://sea.org.gr/details.php?id=1132
Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου http://sea.org.gr/details.php?id=1130
Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου https://www.efsyn.gr/efkriti/politismos/376114_ayto-einai-moyseio-irakleioy-kyria-mendoni
Στην παρ. 2 ιβ προβλέπεται η ίδρυση παραρτημάτων των μουσείων στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Το σημείο αυτό είναι ιδιαιτέρως επικίνδυνο, καθώς συνδέεται άμεσα με τη μακροχρόνια εξαγωγή αρχαιοτήτων από ελληνικά Μουσεία στο εξωτερικό, την νομιμοποίηση της αρχαιοκαπηλικής Συλλογής Στερν και τις μυστικές διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης για την “ανταλλαγή” ή τον “δανεισμό” των αρχιτεκτονικών γλυπτών του Παρθενώνα, με πρωτοβουλία των κυβερνητικά διορισμένων ΔΣ και Γενικών Διευθυντών. Το σημείο θα σχολιαστεί εκτενέστερα στο άρθρο 13.
Στην παράγραφο 2 ιστ εισάγεται η “εθελοντική εργασία” για την κάλυψη των αναγκών των Μουσείων σε προσωπικό, αντί για την κάλυψη των αναγκών με μόνιμο προσωπικό, ένας πραγματικός εμπαιγμός για χιλιάδες άνεργους και άνεργες πτυχιούχους με αυξημένα προσόντα.
Οι σκοποί των μουσείων είναι αλληλένδετοι με αυτούς των Εφορειών Αρχαιοτήτων ανά την Επικράτεια και πραγματώνονται από την Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Το νομοσχέδιο έχει ως ουσιαστικό αποτέλεσμα τη διάλυση της δόκιμης λειτουργίας της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, υπηρεσίας που είναι συνυφασμένη με το ίδιο το Ελληνικό Κράτος από την ίδρυσή του.
Άρθρο 5
-Τα έσοδα από “εκθέσεις, ξεναγήσεις, εκδηλώσεις” κλπ είναι σαφές ότι στόχος του σχεδίου νόμου είναι, στο όνομα της “αύξησης εσόδων”, τα Μουσεία να πάψουν να προσφέρουν τις δράσεις που σήμερα προσφέρουν δωρεάν στο κοινό. Αποδυναμώνεται ο παιδευτικός ρόλος των Μουσείων και το νομοσχέδιο ανοίγει τον δρόμο για την αύξηση της τιμής των εισιτηρίων και την κατάργηση των δωρεάν παροχών (ξεναγήσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα, δωρεάν ημέρες, εκδηλώσεις), για να αναγκάσει τους φορολογούμενους πολίτες να πληρώσουν οι ίδιοι τις δήθεν «μεταρρυθμίσεις» της κυβέρνησης.
-Μειώνει τα έσοδα του ΟΔΑΠ, υπονομεύοντας τον αναδιανεμητικό χαρακτήρα του συστήματος καθώς τα έσοδα των Μουσείων θα τα διαχειρίζεται αποκλειστικά το κυβερνητικά διορισμένο Δ.Σ. (μέχρι την έκδοση σχετικών ΚΥΑ για την απόδοση μικρού ποσοστού υπέρ του ΟΔΑΠ). Η αποκοπή των εσόδων αυτών, που σήμερα στηρίζουν όλους τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία της χώρας, απειλεί με οριστικό λουκέτο τα μικρότερα μουσεία ανά την επικράτεια, ενώ στερεί χρήματα και από τον κρατικό προϋπολογισμό, όπου κατευθύνονται σήμερα οι μισές εισπράξεις του ΟΔΑΠ.
-Τα Μουσεία δεν είναι κερδοσκοπικοί οργανισμοί, σύμφωνα και με τον ορισμό του ICOM και χρηματοδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό ώστε να προσφέρουν το κοινωνικό αγαθό του πολιτισμού στους πολίτες, ελεύθερα και δωρεάν. Συνεπώς, επαληθεύονται οι αντιρρήσεις μας για το νομοσχέδιο και επιβεβαιώνεται ότι μέσα στο ίδιο το κείμενο υπάρχουν κραυγαλέες αντιφάσεις: βλ. τη σχετική αναφορά στο άρθρο 3 του παρόντος για τον ορισμό του μουσείου ως μη κερδοσκοπικού οργανισμού.
-Οι εξαγγελίες περί «οικονομικής αυτοτέλειας» των Μουσείων και μείωσης του προϋπολογισμού τους είναι ψεύτικες, αφού κανένα Μουσείο στον κόσμο δεν αυτοχρηματοδοτείται. Η πολιτική ηγεσία που χρηματοδοτεί σήμερα τη λειτουργία πλειάδας ιδιωτικών Μουσείων και Ιδρυμάτων από το προϋπολογισμό του ΥΠΠΟΑ (1.900.000 ευρώ ήταν η χρηματοδότηση του Μουσείου Μπενάκη για το 2022!), ψεύδεται όταν ισχυρίζεται ότι τα Μουσεία-ΝΠΔΔ “θα κοστίζουν λιγότερο” στον κρατικό προϋπολογισμό.
-Όταν το ΥΠΠΟΑ μιλά μέσω του νομοσχεδίου για “αυτοτέλεια” εννοεί χρήση του μουσείου ως χώρου εστιάσεων, όπως έχει κάνει το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, δηλαδή το μουσείο στο οποίο το ίδιο το Υπουργείο του παραχώρησε τη Συλλογή Στερν; βλ. https://www.kathimerini.gr/culture/562235497/prosklisi-se-deipno-me-tetsi-partheni-kai-rorri/. Ερωτάται το Υπουργείο εάν σκοπεύει να μετατρέψει τα 5 εθνικά αρχαιολογικά μουσεία σε χώρους τέτοιων εκδηλώσεων, κοινώς σε πολιτιστικά εστιατόρια για όσους και όσες έχουν τη δυνατότητα να πληρώνουν αδρά ποσά.
Άρθρο 6
Τα Μουσεία ως ειδικές περιφερειακές Υπηρεσίες της ΓΔΑΠΚ διοικούνται σήμερα επιτυχημένα από έναν Διευθυντή, που αμείβεται με το ενιαίο μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων. Ο Διευθυντής αντικαθίσταται από 7μελές ΔΣ και Γενικό Διευθυντή, κυβερνητικά διορισμένους, με όλο το κόστος που προβλέπεται στο νομοσχέδιο (μισθοί, αποζημιώσεις συνεδριάσεων) και όσα δεν προβλέπονται ρητά αλλά συμβαίνουν στα ΝΠΔΔ (μετακινήσεις, έξοδα παραστάσεων, γραμματείας, αυτοκίνητα, γεύματα, κινητά τηλέφωνα). Επιβαρύνει δηλαδή τον κρατικό προϋπολογισμό με αχρείαστα έξοδα (αποζημιώσεις, έξοδα κίνησης, υπηρεσιακά αυτοκίνητα, γραφεία κλπ) των Διοικητικών Συμβουλίων και μισθούς του Γενικού Διευθυντή, εκτός ενιαίου μισθολογίου, ενώ στην έκθεση συνεπειών ρύθμισης αναγράφει ψευδώς ότι δεν επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό.
Άρθρο 7
Το άρθρο αυτό περιγράφει την μετατροπή των δημόσιων αρχαιολογικών Μουσείων της χώρας σε κυβερνητικά υποχείρια. Σε συνδυασμό με τις μεταβατικές διατάξεις, στις οποίες στην πρώτη θητεία το ΔΣ το ορίζει μόνος του ο Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, για 9 χρόνια τα Μουσεία θα διοικούνται από ΔΣ και Γενικό Διευθυντή που θα ορίσει, άνευ κριτηρίων, ο/η Υπουργός! Θυμίζουμε και το παράδειγμα του ΝΠΔΔ Μουσείου Ακρόπολης που η πρώτη κρίση για Γενικό Διευθυντή πραγματοποιήθηκε 11 χρόνια μετά την έναρξη λειτουργίας του! Θυμίζουμε επίσης τις κομματικές επιλογές των κυβερνήσεων διαχρονικά για διορισμούς σε Νοσοκομεία, φορείς σύγχρονου πολιτισμού και αλλού. Έτσι, μάλιστα όπως περιγράφονται τα κριτήρια των μελών του ΔΣ φαίνεται ότι η διοίκηση των μουσείων δεν θα υπακούει στους κανόνες της αρχαιολογικής επιστήμης.
Άρθρο 8
Χαρακτηριστικό είναι ότι δεν τίθενται ούτε οι ελάχιστες προϋποθέσεις για να διοριστεί κάποιος μέλος στο ΔΣ μεγάλου αρχαιολογικού Μουσείου της χώρας, ούτε καν να είναι σχετικός με τον πολιτισμό! Τα διορισμένα μέλη του Δ.Σ. θα διαχειρίζονται το μουσειακό απόθεμα της χώρας, πρακτικά ανέλεγκτοι, και ακολουθώντας τις «οδηγίες» της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας. Μάλιστα ο/η Υπουργός διορίζει ακόμη και τους υπαλλήλους του ΥΠΠΟΑ που μετέχουν στο ΔΣ, ενώ είναι πάγια πρακτική και στην Ελλάδα (Εθνικό Θέατρο, Λυρική Σκηνη, ΕΡΤ, ΔΕΗ κ.λπ) και στο εξωτερικό (πχ Λούβρο) τα πρόσωπα που εκπροσωπούν τους εργαζόμενους στα Διοικητικά Συμβούλια να εκλέγονται από τους εργαζόμενους!
Η πολιτική ηγεσία δεν μπορεί να επικαλείται ούτε το ευρωπαϊκό παράδειγμα, καθώς σε καμία περίπτωση από αυτές που επικαλείται (πχ Λούβρο) δεν υπάρχει ούτε πλειοψηφία κυβερνητικά διορισμένων στη διοίκηση των Μουσείων! Αντιθέτως, ορίζονται ex officio θέσεις, θέσεις εκλεγμένων κλπ.
Η Υπουργός ισχυρίζεται ότι τα Μουσεία με τη “μεταρρύθμιση” θα φύγουν από τον σφικτό εναγκαλισμό του κράτους (βλ. https://www.culture.gov.gr/el/Information/SitePages/view.aspx?nID=3656), αλλά δεν ομολογεί ότι έτσι θα έρθουν στον ασφυκτικό εναγκαλισμό από τον/ην εκάστοτε Υπουργό.
Οι εξαγγελίες περί «αξιοκρατίας» θα έπρεπε να πάψουν, από την πολιτική ηγεσία που μόλις πρόσφατα διόρισε τον –παραιτηθέντα λόγω ψεύτικου βιογραφικού πρώην υφυπουργό- Α. Διοματάρη στο Διοικητικό Συμβούλιο του Μουσείου Ακρόπολης.
Ως Σύλλογος δηλώνουμε την αντίθεσή μας και προειδοποιούμε ότι το επιστημονικό προσωπικό των Μουσείων (τα μέλη μας) δεν θα μπορούν να συνεργαστούν με ΔΣ τέτοιων χαρακτηριστικών. Οι αρχαιολόγοι των Μουσείων, στην πλειονότητά του διδάκτορες και με υψηλά επιστημονικά προσόντα, θα κληθούν να υπηρετήσουν όχι την επιστήμη, αλλά την αντίληψη ξένων προς την αρχαιολογία “προσωπικοτήτων” εκλεκτών της κυβέρνησης. Η σύγκρουση και το κακό εργασιακό κλίμα θα είναι αναπόφευκτη κατάσταση. Τα μουσεία έτσι οδηγούνται προς τη διάλυση.
Άρθρο 9
Στο σημείο αυτό δεν τηρούνται πλέον ούτε τα προσχήματα! Μπορούν να μετέχουν στα ΔΣ πρόσωπα ανεξαρτήτως ηλικίας (!). Εδώ δηλώνουμε ότι τα μουσεία πρέπει να ανανεώνονται και να μην καταλήγουν χώροι όπου άνθρωποι εθισμένοι στην εξουσία δεν μπορούν να αποχωριστούν την θέση εξουσίας ακόμη και μετά την αναγκαστική σύνταξή τους. Ο Σύλλογος απαιτεί ανανέωση και όχι αναπαλαίωση του προσωπικού!
Δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη ούτε καν για να μην δύνανται να διοριστούν στα ΔΣ Μουσείων ιδιώτες συλλέκτες ή/και αρχαιοπώλες, ενώ η πρόβλεψη για «αμετάκλητη καταδίκη» σημαίνει ότι όποιος έχει εκκρεμή δίκη ή έχει καταδικαστεί πρωτόδικα ή ακόμη και σε εφετείο για καταστροφή αρχαίου ή αρχαιοκαπηλία ή άλλο αδίκημα του Αρχαιολογικού Νόμου, μέχρι να καταδικαστεί και από τον Άρειο Πάγο, μπορεί να διοριστεί μέλος ΔΣ δημόσιου αρχαιολογικού Μουσείου!
Άρθρο 10
Ακόμη χειρότερα: για να εκπέσει κάποιος από μέλος ΔΣ μουσείου, δεν αρκεί να έχει εκκρεμή δίκη ή έχει καταδικαστεί πρωτόδικα ή ακόμη και σε εφετείο για καταστροφή αρχαίου ή αρχαιοκαπηλία ή άλλο αδίκημα του Αρχαιολογικού Νόμου, αλλά μόνο αν καταδικαστεί αμετάκλητα και από τον Άρειο Πάγο!
Άρθρο 11
Ο κυβερνητικά διορισμένος Πρόεδρος του ΔΣ, άνευ λοιπών προσόντων, θα εκπροσωπεί το δημόσιο αρχαιολογικό Μουσείο. Δεν χρειάζεται να είναι ούτε αρχαιολόγος, ούτε μουσειολόγος ούτε σχετικός με το αντικείμενο των Μουσείων. Χρειάζεται μόνο να είναι “εκλεκτός” της εκάστοτε κυβέρνησης και να κάνει πολιτική όχι για το Μουσείο, αλλά εξ ονόματος της κυβέρνησης αυτής. Άραγε είναι ελκυστικό παράδειγμα ο Τζ. Όσμπορν, πρόεδρος του Βρετανικού Μουσείου, πρώην υπουργός Οικονομικών της Βρετανίας, που χρησιμοποιεί το Βρετανικό Μουσείο για να επανέλθει στην πολιτική σκηνή; Μουσεία όχι δημόσια, αλλά μουσεία «ημετέρων», εκλεκτών. Η Ελλάδα δεν ξεφεύγει από τη μοίρα του νεποτισμού, του κομματικού εναγκαλισμού, των πελατειακών σχέσεων και των σκοπιμοτήτων.
Άρθρο 12
Είναι απορίας άξιον πώς οι συντάκτες του σχεδίου νόμου επικαλούνται την “ευελιξία” και την “μείωση της γραφειοκρατίας” όταν αποφάσεις που σήμερα τις παίρνει καθημερινά ένας Διευθυντής Μουσείου-δημόσιος υπάλληλος (με όλες τις δεσμεύσεις τήρησης των νόμων) μεταφέρονται σε ένα 7μελές ΔΣ που θα συνεδριάζει όπως προβλέπεται στο άρθρο αυτό. Το νομοσχέδιο φέρει στα μουσεία το σχήμα του Διοικητικού Συμβουλίου (των εκλεκτών του/της Υπουργού) όχι για να συνθέσει μία πολυφωνία, αλλά για να επιβάλει πολλαπλάσιες πελατειακές σχέσεις με κέντρο συντονισμού την Κυβέρνηση και ακτίνα δράσης των μουσείων τα ιδιωτικά συμφέροντα που θα εξυπηρετεί το κάθε μέλος.
Άρθρο 13
Είναι απορίας άξιον πώς οι συντάκτες του σχεδίου νόμου επικαλούνται την “ευελιξία” και την “μείωση της γραφειοκρατίας” όταν αποφάσεις που σήμερα τις παίρνει καθημερινά ένας Διευθυντής Μουσείου-δημόσιος υπάλληλος (με όλες τις δεσμεύσεις τήρησης των νόμων) μεταφέρονται σε ένα 7μελές ΔΣ.
Ταυτόχρονα είναι επικίνδυνο να χαράσσεται η πολιτική του Μουσείου από ανθρώπους άσχετους με το αντικείμενο που δίνουν λόγο μόνο στον/στην Υπουργό που τους διορίζει. Στο άρθρο αυτό (παρ. 13 α) εισάγεται η δυνατότητα των Μουσείων ΝΠΔΔ να παίρνουν δάνεια (!), δηλαδή να μετατραπούν κάποια μέρα σε προβληματικές ΔΕΚΟ. Μεταφέρεται η αρμοδιότητα για τον “δανεισμό, παρακαταθήκη, ανταλλαγή και εξαγωγή αντικειμένων” (παρ. 13 ζ) καθώς και η “πρόταση προς τον Υπουργό για την ίδρυση παραρτημάτων του Μουσείου στο εσωτερικό και στο εξωτερικό” (παρ, 13 ε) στο κυβερνητικά διορισμένο ΔΣ το οποίο αποτελείται από πρόσωπα μη σχετικά με την επιστήμη της αρχαιολογίας, που δεν δίνουν λόγο σε κανέναν παρά μόνο στον/στην Υπουργό που τους διόρισε. Η συμφωνία νομιμοποίησης της αρχαιοκαπηλίας στην περίπτωση της Συλλογής Στερν και οι μυστικές διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης για δανεισμό και ανταλλαγή των αρχιτεκτονικών Γλυπτών του Παρθενώνα αποδεικνύουν περίτρανα πού στοχεύει η διάταξη αυτή.
Στην παρ. 13 η ορίζεται η ανέλεγκτη διαχείριση των οικονομικών του Μουσείου από το εκάστοτε κυβερνητικά διορισμένο ΔΣ, ενώ στην παρ. 13 θ θεσμοθετείται η υπαγωγή του προσωπικού στο ανέλεγκτο ΔΣ του Μουσείου. Η πρακτική σε άλλα ΝΠΔΔ (Νοσοκομεία, Μουσείο Ακρόπολης) έχει αποδείξει τι σημαίνει αυτό. παραθέτουμε από ανακοίνωση του Σωματείου Εργαζομένων Μουσείου Ακρόπολης: “Το Μουσείο Ακρόπολης, ως εργασιακό-διοικητικό περιβάλλον, δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση πρότυπο και βάση ώστε να στηθούν και τα άλλα μεγάλα μουσεία σε αντίστοιχο πλαίσιο. Ένας πρότυπος οργανισμός είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο πως πρέπει να τοποθετεί εξίσου στη κορυφή των προτεραιοτήτων του την ικανοποίηση του έμψυχου δυναμικού του. Για την ώρα, λοιπόν, και μέχρι να υπάρξει αυτή η βούληση, μάλλον πρότυπο παραδείγματος προς αποφυγή αποτελεί παρά κάτι άλλο.”
Άρθρο 14
Το άρθρο αυτό, σε συνδυασμό με το άρθρο 7, περιγράφει την μετατροπή των δημόσιων αρχαιολογικών Μουσείων της χώρας σε κυβερνητικά υποχείρια. Σε συνδυασμό με τις μεταβατικές διατάξεις, στις οποίες στην πρώτη θητεία το ΔΣ το ορίζει μόνος του ο Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, για 9 χρόνια τα Μουσεία θα διοικούνται από ΔΣ και Γενικό Διευθυντή που θα ορίσει, άνευ κριτηρίων, ο/η Υπουργός! Θυμίζουμε και το παράδειγμα του ΝΠΔΔ Μουσείου Ακρόπολης που η πρώτη κρίση για Γενικό Διευθυντή πραγματοποιήθηκε 11 χρόνια μετά την έναρξη λειτουργίας του! Θυμίζουμε επίσης τις κομματικές επιλογές των κυβερνήσεων διαχρονικά για διορισμούς σε Νοσοκομεία, φορείς σύγχρονου πολιτισμού και αλλού.
Άρθρο 15
-Το επιστημονικό προσωπικό που εργάζεται σήμερα στα πέντε δημόσια αρχαιολογικά Μουσεία αριθμεί δεκάδες υπαλλήλους επιστήμονες που υπερκαλύπτουν τα προσόντα που τίθενται για τον Γενικό Διευθυντή. Επιπλέον, ο Γενικός Διευθυντής μπορεί να έχει οποιοδήποτε πτυχίο, αφού δεν μπαίνει ως προϋπόθεση το πτυχίο αρχαιολογίας. Εκτός δηλαδή από το ΔΣ το οποίο θα αποτελείται από πρόσωπα χωρίς επιστημονικά προσόντα και χωρίς σχέση με την αρχαιολογία ή τις μουσειακές σπουδές ως περαιτέρω ειδίκευση, επιπλέον εισάγεται στην παρ. 15β η δυνατότητα να επιλεγεί Γενικός Διευθυντής με διδακτορικό σε “άλλη επιστήμη συναφή προς τους σκοπούς, τον χαρακτήρα και τη λειτουργία του Μουσείου”, ανοίγοντας το δρόμο ώστε τα πέντε μεγάλα δημόσια αρχαιολογικά Μουσεία να διοικούνται εν συνόλω από πρόσωπα που δεν έχουν σχέση με την επιστήμη της αρχαιολογίας!
–Έχει προβλεφθεί η συνεργασία ανάμεσα στον γενικό Διευθυντή και το υφιστάμενο προσωπικό; Είναι σαφές ότι με το νομοσχέδιο αποσπάται από τη Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς μεγάλο ποσοστό των εργαζομένων με υψηλή ειδίκευση. Με ποιον τρόπο θα συνυπάρχουν στα μουσεία ΔΣ, Γενικός Διευθυντής και εργαζόμενοι σε μία σύνθεση, η οποία δεν θα έχει ως πυρήνα την επιστήμη;
Άρθρο 16
Η αντίστοιχη διαδικασία κρίσης για Γενικό Διευθυντή στο ΝΠΔΔ Μουσείο Ακρόπολης έγινε 11 χρόνια μετά την λειτουργία του. Στην πραγματικότητα τα πέντε μεγάλα δημόσια Μουσεία θα διοικούνται από Γενικούς Διευθυντές που θα έχουν επιλεγεί απευθείας από τον/την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού, πλήρως κυβερνητικά ελεγχόμενους. Χαρακτηριστικό του πόσο απεχθάνονται τις κρίσεις οι πολιτικές ηγεσίες είναι ότι, παρά τις προβλέψεις του Δημοσιοϋπαλληλικού Κώδικα, οι κρίσεις για επιλογή σε θέση ευθύνης στην ΓΔΑΠΚ του ΥΠΠΟΑ δεν έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία 13 χρόνια!
Άρθρο 17
Είναι απορίας άξιον πώς οι συντάκτες του σχεδίου νόμου επικαλούνται την “ευελιξία” και την “μείωση της γραφειοκρατίας” όταν αποφάσεις που σήμερα τις παίρνει καθημερινά ένας Διευθυντής Μουσείου-δημόσιος υπάλληλος (με όλες τις δεσμεύσεις τήρησης των νόμων) μεταφέρονται σε ένα 7μελές ΔΣ, στο οποίο θα εισηγείται μια φορά το μήνα ο Γενικός Διευθυντής.
Επιπλέον, ο ίδιος κυβερνητικά διορισμένος Γενικός Διευθυντής θα αποφασίζει την τύχη του προσωπικού του Μουσείου, θα το κατανέμει σε θέσεις και θα ασκεί τον πρωτοβάθμιο πειθαρχικό έλεγχο. Παραπέμπουμε στην ανακοίνωση του Σωματείου Εργαζομένων του ΝΠΔΔ Μουσείου Ακρόπολης: “Το Μουσείο Ακρόπολης, ως εργασιακό-διοικητικό περιβάλλον, δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση πρότυπο και βάση ώστε να στηθούν και τα άλλα μεγάλα μουσεία σε αντίστοιχο πλαίσιο. Ένας πρότυπος οργανισμός είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο πως πρέπει να τοποθετεί εξίσου στη κορυφή των προτεραιοτήτων του την ικανοποίηση του έμψυχου δυναμικού του. Για την ώρα, λοιπόν, και μέχρι να υπάρξει αυτή η βούληση, μάλλον πρότυπο παραδείγματος προς αποφυγή αποτελεί παρά κάτι άλλο.”
Άρθρο 18
Εκεί που σήμερα υπάρχουν 5 Διευθύνσεις της ΓΔΑΠΚ, τώρα δημιουργούνται 5 Γενικές Διευθύνσεις, με 4 Διευθύνσεις η καθεμία και 2 δικηγόρους με έμμισθη εντολή. Όλα αυτά σημαίνουν αντίστοιχη και αχρείαστη επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού, παρ’ όλα αυτά οι συντάκτες έχουν γράψει ψευδώς ότι δεν υπάρχει δημοσιονομική επιβάρυνση από τις διατάξεις του σχεδίου νόμου.
Από τις Διευθύνσεις λείπει παντελώς η συντήρηση, προφανώς οι εκδόσεις και οι ψηφιακές εφαρμογές θεωρούνται από τους συντάκτες του σχεδίου νόμου πιο σημαντικές από την συντήρηση των αντικειμένων των Μουσείων, που σήμερα επιτελούν σοβαρό επιστημονικό έργο. Απόδειξη ότι οι αρχαιότητες οι ίδιες και η προστασία τους δεν είναι στους πραγματικούς στόχους αυτής της “μεταρρύθμισης”
Επιπλέον η τεχνική υποστήριξη των Μουσείων, ζωτικής σημασίας λειτουργία. “ενσωματώνεται” στη Διοίκηση και το Λογιστήριο!
Πραγματικός εμπαιγμός για όλη την Αρχαιολογική Υπηρεσία αποτελεί η πρόβλεψη για 2 δικηγόρους με έμμισθη εντολή σε κάθε Μουσείο, όταν αντίστοιχη πρόβλεψη δεν υπάρχει σήμερα για την ΓΔΑΠΚ και τη ΓΔΑΜΤΕ, ούτε για τις Διευθύνσεις της κεντρικής υπηρεσίας του ΥΠΠΟΑ, που χειρίζονται καθημερινά χιλιάδες υποθέσεις ιδιωτών, αιτήσεις θεραπείας, δικαστικές διαμάχες, και χρειάζονται ουσιαστική νομική υποστήριξη.
Άρθρο 19
Οι συλλογές αρχαιοτήτων των Μουσείων, που ανήκουν κατά κυριότητα και κατοχή στο ελληνικό δημόσιο, παραχωρούνται σε ΝΠΔΔ και η διαχείρισή τους στο εξής θα αποφασίζεται από ένα κυβερνητικά διορισμένο ΔΣ προσώπων χωρίς καν στοιχειώδη επιστημονικά προσόντα. Πρόκειται για επικίνδυνη τροπή που εγείρει ζητήματα σύγκρουσης με το Σύνταγμα της χώρας.
Η διάταξη, επιπλέον, διασπά την ενότητα των ευρημάτων, αποκόπτει τα μουσεία από την Αρχαιολογική Υπηρεσία από τις ανασκαφές της οποίας προέρχεται η πλειονότητα των ευρημάτων. Υπάρχουν ανασκαφικά σύνολα που σήμερα βρίσκονται κατά το ήμισυ σε περιφερειακές υπηρεσίες και κατά το άλλο ήμισυ στα Μουσεία της ΓΔΑΠΚ. Υπάρχουν αντικείμενα που εκτίθενται στα πέντε Μουσεία ως μόνιμο δάνειο από Εφορείες Αρχαιοτήτων, ή ως παρακαταθήκη από άλλους φορείς (λχ η Συλλογή της ΧΑΕ στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο). Η πρόβλεψη για απογραφή των συλλογών εντός 3 μηνών, για όποιον γνωρίζει τον όγκο των ευρημάτων, είναι αστεία. Δεν κατοχυρώνονται τα επιστημονικά δικαιώματα των ανασκαφέων και των νόμιμα κατεχόντων άδειες δημοσίευσης.
Στο σύνολο του το άρθρο αυτό είναι ανεφάρμοστο, επικίνδυνο και αντισυνταγματικό.
Άρθρο 20
Τα ακίνητα και ο κινητός εξοπλισμός που περιέρχεται στα ΝΠΔΔ έχουν κατασκευαστεί, αγοραστεί και πληρωθεί με χρήματα του ελληνικού λαού και με πολλή εργασία των εργαζόμενων στις ειδικές περιφερειακές υπηρεσίες της ΓΔΑΠΚ που υπηρέτησαν τις επανεκθέσεις, τις αποκαταστάσεις των κτιρίων κ.ά. μέσα από την απορρόφηση κονδυλίων του ΕΣΠΑ. Σήμερα τα κτίρια αυτά χρησιμοποιούνται ποικιλοτρόπως και από άλλες Υπηρεσίες της ΓΔΑΠΚ του ΥΠΠΟΑ, οι οποίες εκδιώκονται άρον άρον με αυτή τη διάταξη. Μαζί με τις συλλογές και το προσωπικά αποτελούν τα “δώρα” της Κυβέρνησης στα νέα Μουσεία των ΔΣ.
Άρθρο 21-30
Η ένδεια των συντακτών του σχεδίου νόμου είναι φανερή στα άρθρα 21-30. Η πολιτική επιλογή που σήμερα έχει οδηγήσει τα Μουσεία σε δραματικη υποστελέχωση, που αναγκάζει τα μεγάλα Μουσεία να έχουν σήμερα κλειστές αίθουσες λόγω έλλειψης προσωπικού, που έχει αφήσει τα Μουσεία χωρίς όλο το εξειδικευμένο επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό που χρειάζονται για να λειτουργήσουν, μεταφέρεται αυτούσια στα ΝΠΔΔ. Στα άρθρα αυτά συστήνονται θέσεις όχι με βάση τις πραγματικές ανάγκες των Μουσείων, αλλά με βάση το πόσοι σήμερα υπηρετούν στα Μουσεία! Στο σημείο αυτό είναι εμφανής η απόλυτη προχειρότητα του σχεδίου νόμου και η διαιώνιση της έλλειψης προσωπικού προκειμένου οι ανάγκες να καλύπτονται με συμβασιούχους, με ανάθεση έργου σε εξωτερικούς συνεργάτες που θα επιλέγονται με απόφαση του κυβερνητικά διορισμένου ΔΣ, με εθελοντές (όπως θεσπίζεται στο ίδιο σχέδιο νόμου). Στόχος είναι η άμεση και έμμεση ιδιωτικοποίηση των λειτουργιών τους: για την ανάθεση κρίσιμων τομέων λειτουργίας τους, που σήμερα εκτελούνται από το προσωπικό των Μουσείων, σε ιδιωτικές εταιρείες, με άμεσα αποτελέσματα τόσο στην ασφάλεια των αρχαιοτήτων όσο και στους εργαζόμενους (λχ φύλαξη, καθαριότητα, οργάνωση εκθέσεων, επικοινωνία), με ό,τι συνεπάγεται αυτό για την ασφάλεια των ευρημάτων.
Αντί η κυβέρνηση να προχωρήσει σε τόνωση του δημόσιου χαρακτήρα των μουσείων, στην πραγματική ενίσχυσή τους με οικονομικούς πόρους, την ενίσχυσή τους με μόνιμο προσωπικό, καθώς είναι κοινό μυστικό η δραματική υποστελέχωση όλων των υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ, επιλέγει εδώ και καιρό να τα απαξιώσει χωρίς πόρους και προσωπικό, για να μπορέσει να προχωρήσει στην ιδιωτικοποίησή τους.
Άρθρο 31-32
Το σχέδιο νόμου είναι καταστροφικό όχι μόνο για τα πέντε Μουσεία που αποκόπτονται από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, αλλά για όλο το ΥΠΠΟΑ. Όχι μόνο δεν συστήνει νέες θέσεις εργασίας, με βάση τις πραγματικές ανάγκες των Μουσείων, αλλά καταργεί 735 θέσεις μονίμων και ΙΔΑΧ από τον Οργανισμό του ΥΠΠΟΑ με τελική ημερομηνία την 1-11-2023, μεταξύ αυτών 75 θέσεις αρχαιολόγων και 279 θέσεις φυλακτικού προσωπικού! Πρόκειται για περισσότερο από το 1/10 του υπηρετούντος προσωπικού του ΥΠΠΟΑ, που καταργούνται από όλες τις υπηρεσίες, με αποτέλεσμα να μη μπορούν να καλύψουν τα κενά τους σε προσωπικό. Εφορείες Αρχαιοτήτων που λειτουργούν με έναν υπάλληλο στο λογιστήριο, χωρίς μηχανικό, με ελλιπή στελέχωση σε αρχαιολόγους, που δεν έχουν εργατοτεχνίτες ή αρχαιοφύλακες για να κάνουν ανασκαφές ή να ανοίξουν αρχαιολογικούς χώρους, αντί να ενισχυθούν με προσωπικό, τώρα αντιμετωπίζουν επιπλέον την κατάργηση των κενών τους οργανικών θέσεων. Με τον τρόπο αυτό δεν θα μπορούν να ζητήσουν ούτε πρόσληψη προσωπικού ούτε κάλυψη των θέσεων μέσω κινητικότητας.
Η πρόθεση αυτή, σε συνδυασμό με τη συνολική αντιμετώπιση των υπηρεσιακών αναγκών και ειδικά της υποχρεωτικής παράδοσης υπαλλήλων σε μουσεία με νέο διοικητικό καθεστώς, περιγράφει την περαιτέρω συρρίκνωση του ανθρώπινου δυναμικού και την επιθετική στάση της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού απέναντι στους εργαζομένους και τις εργαζόμενες σε αυτό.
Αντί να καλύψει τις ανάγκες σε προσωπικό, η πολιτική ηγεσία θεσμοθετεί την «εθελοντική εργασία», διαιωνίζοντας την ανεργία για τους πτυχιούχους αρχαιολόγους, μουσειολόγους, μηχανικούς, συντηρητές, κατόχους μεταπτυχιακού πολιτιστικής διαχείρισης και άλλες ειδικότητες.
Άρθρο 33
Στις παραγράφους 6,7,8 ξεκαθαρίζεται ότι αμείβονται, εκτός ενιαίου μισθολογίου, με μηναία αποζημίωση ο Πρόεδρος του ΔΣ και ο Γενικός Διευθυντής, και με αποζημίωση άγνωστου ύψους ανά συνεδρίαση όλα τα μέλη του ΔΣ. Το σχέδιο νόμου τακτοποιεί «ημέτερους» και πάντως μη σχετικούς με το αντικείμενο σε καλά αμειβόμενες θέσεις με δημόσιο χρήμα. Επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό με αχρείαστα έξοδα (αποζημιώσεις, έξοδα κίνησης, υπηρεσιακά αυτοκίνητα, γραφεία κλπ) των Διοικητικών Συμβουλίων και μισθούς του Γενικού Διευθυντή εκτός ενιαίου μισθολογίου.
Με την παράγραφο 8 μειώνει τα έσοδα του ΟΔΑΠ, υπονομεύοντας τον αναδιανεμητικό χαρακτήρα του συστήματος καθώς τα έσοδα των Μουσείων θα τα διαχειρίζεται αποκλειστικά το κυβερνητικά διορισμένο Δ.Σ. Μέχρι την έκδοση σχετικών ΚΥΑ για την απόδοση ποσοστού υπέρ του ΟΔΑΠ (στην περίπτωση του Μουσείου Ακρόπολης η σχετική ΚΥΑ βγήκε 8 χρόνια μετά τη λειτουργία του Μουσείου), ο ΟΔΑΠ θα αποστερηθεί όλα τα έσοδα. Η αποκοπή των εσόδων αυτών, που σήμερα στηρίζουν όλους τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία της χώρας, απειλεί με οριστικό λουκέτο τα μικρότερα μουσεία ανά την επικράτεια.
Πόσα νέα μουσεία έχει εξαγγείλει η Υπουργός σε όλη την χώρα; Πόσα μουσεία σκοπεύουν να γίνουν π.χ. στην Αιτωλοακαρνανία; Πώς θα επιβιώσουν όλα αυτά τα μουσεία; Πώς θα καλυφθούν στο μέλλον αυτά τα λειτουργικά έξοδα; Καλούμε τους βουλευτές που εκπροσωπούν τις εκλογικές του περιφέρειες να ερωτήσουν την Υπουργό για το θέμα.
Επιπλέον, τα έσοδα του ΟΔΑΠ περίπου κατά το ήμισυ κατευθύνονται στον κρατικό προϋπολογισμό. Η απομείωση των εσόδων του ΟΔΑΠ σημαίνει ότι μειώνονται κονδύλια από τον κρατικό προϋπολογισμό, για να μείνουν στη διαχείριση του εκάστοτε κυβερνητικά διορισμένου ΔΣ.
Άρθρο 34
Στις παρ. 1 και 2 ορίζεται ότι στην πρώτη εφαρμογή του νόμου, το ΔΣ και ο Γενικός Διευθυντής διορίζονται με απλή απόφαση του/της Υπουργού. Στην πράξη, αυτό το ΔΣ και αυτός ο Γενικός Διευθυντής θα μείνουν για περίπου μια δεκαετία (όσο προβλέπεται με τις παρατάσεις των άρθρων 7-8). Άλλωστε και το ΝΠΔΔ Μουσείο Ακρόπολης απέκτησε τον πρώτο Γενικό Διευθυντή 11 χρόνια μετά την λειτουργία του!
Στις παρ. 4 έως 7, σε συνδυασμό με τις διατάξεις των άρθρων 21-30, 33-34 και 80, το σχέδιο νόμου παραδίδει ομήρους στα κυβερνητικά Διοικητικά Συμβούλια τους τωρινούς εργαζομένους στα Μουσεία, διαλύοντας την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Με τη δήθεν «προσωρινή απόσπαση» μέχρι την έκδοση Οργανισμού του κάθε ΝΠΔΔ, εγκλωβίζει στα ΝΠΔΔ τους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες, που θα αποστερηθούν βασικά υπηρεσιακά δικαιώματά τους, όπως το δικαίωμα απόσπασης, μετάθεσης, τοποθέτησης μετά από αίτησή τους, συμμετοχής σε διαδικασίες κρίσεων στη ΓΔΑΠΚ. Το χρονικό όριο των 8 μηνών που νομοθετείται για να εκπονηθεί Οργανισμός στα Μουσεία είναι πλασματικό, όπως έχει αποδειχτεί στην πράξη (με χειρότερο παράδειγμα το Μουσείο Ακρόπολης, που ο Οργανισμός του εκδόθηκε το 2013, 14 χρόνια μετά τη λειτουργία του!). Άλλωστε, τα διορισμένα Διοικητικά Συμβούλια δεν θα λογοδοτούν σε κανέναν για τις πράξεις ή παραλείψεις τους, παρεκτός στην Υπουργό Πολιτισμού που αυθαίρετα θα τα διορίσει.
Πουθενά δεν ορίζεται:
-Η δυνατότητα των ήδη εργαζομένων στα Μουσεία, στο βαθμό που δεν θέλουν να υπηρετούν στο ΝΠΔΔ, να μεταφερθούν άμεσα σε άλλη Υπηρεσία του ΥΠΠΟΑ, με αίτησή τους μέσω Υπηρεσιακού Συμβουλίου, όπως είναι απόλυτο δικαίωμά τους με βάση τον Κώδικα ΔΥ.
-Η δυνατότητα των ήδη κατεχόντων θέση ευθύνης στα Μουσεία, στο βαθμό που δεν θέλουν να υπηρετούν στο ΝΠΔΔ, να μεταφερθούν άμεσα σε αντίστοιχη κενή θέση ευθύνης σε άλλη Υπηρεσία του ΥΠΠΟΑ, με αίτησή τους μέσω Υπηρεσιακού Συμβουλίου, όπως είναι απόλυτο δικαίωμά τους με βάση τον Κώδικα ΔΥ.
-Η διατήρηση των υπαλληλικών και επιστημονικών δικαιωμάτων τους στην σημερινή κατάσταση, που αποφασίζονται από την ΓΔΑΠΚ, τα Υπηρεσιακά Συμβούλια και τις Επιστημονικές Επιτροπές της ΓΔΑΠΚ. Οι επιδημίες, η συμμετοχή σε ανασκαφές υπηρεσιών της ΓΔΑΠΚ, η Διεύθυνση συστηματικής ανασκαφής υπηρεσίας της ΓΔΑΠΚ, η επιστημονική άδεια, όλες οι άδειες του Κώδικα ΔΥ, θα έπρεπε ρητά να αναφέρεται ότι για όσους υπαλλήλους παραμένουν με οργανική θέση σε Υπηρεσίες της ΓΔΑΠΚ, τα θέματα αυτά θα ρυθμίζονται από τα συλλογικά όργανα της ΓΔΑΠΚ και τα αρμόδια Υπηρεσιακά Συμβούλια.
Αντιθέτως, όχι μόνο δεν ορίζεται κάτι τέτοιο, αλλά οι εργαζόμενοι και οι εργαζόμενες στα Μουσεία είναι ήδη εγκλωβισμένοι και στερούνται βασικά υπηρεσιακά τους δικαιώματα, με αυθαίρετες και παράνομες εντολές και αποφάσεις του Υπηρεσιακού Γραμματέα και της Γενικής Διευθύντριας ΔΥΗΔ, καθ’ υπόδειξη της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΠΟΑ, ήδη από τον Ιούλιο 2022, θέμα για το οποίο ο ΣΕΑ θα καταφύγει στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας.
Το επίμαχο σχέδιο νόμου ορίζει ως αποφασιστικό όργανο και πάλι για την υπηρεσιακή μας κατάσταση τον Υπηρεσιακό Γραμματέα, μετά από εισήγηση του «Γενικού Διευθυντή και Διευθυντή» (εντελώς αόριστα, άνευ προσδιορισμού!) ως εκτιμητές των υπηρεσιακών αναγκών. Παρακάμπτει δηλαδή εκ νέου τόσο την επιθυμία των εργαζόμενων όσο και τα αρμόδια Υπηρεσιακά Συμβούλια, και στρέφεται ευθέως ενάντια στα δικαιώματα των εργαζομένων, καθώς και στο άρθρο του Συντάγματος που καθορίζει την σύσταση και την αρμοδιότητα των Υπηρεσιακών Συμβουλίων.
Στο μόνο που είναι σαφές το σχέδιο νόμου είναι ότι όλο το προσωπικό που μεταφέρεται με “προσωρινή απόσπαση” στα ΝΠΔΔ θα πληρώνεται από το ΥΠΠΟΑ τον κρατικό προϋπολογισμό, ώστε να παρουσιαστεί μια πλασματική εικόνα “ευμάρειας” των Μουσείων ως “επιτυχία” των κυβερνητικά διορισμένων ΔΣ. Το αντίστοιχο γινόταν επί μια δεκαετία και με το ΝΠΔΔ Μουσείο Ακρόπολης, το προσωπικό του οποίου πληρωνόταν από τον ΝΠΙΔ ΟΑΝΜΑ ως το 2019.
O Σύλλογός μας δηλώνει ότι δεν δέχεται τη διάλυση της Υπηρεσίας και την εξυπηρέτηση των νέων Μουσείων από μέλη μας, τα οποία υποχρεώνονται να παράσχουν αγγαρεία και όχι εργασία σε αυτά!
Άρθρο 49-60
Όλο το μέρος Γ του σχεδίου νόμου (άρθρα 49-60) επιφέρει αλλαγές στο Νόμο 4761/2020. Πρόκειται για έναν νόμο που ψηφίστηκε στο τέλος του 2020, με τον οποίο η πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟΑ διακήρυττε ότι θα φέρει “εκσυγχρονισμό”, “ευελιξία” και “νέα έσοδα” στο πρώην ΤΑΠ νυν ΟΔΑΠ, που είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου. Και μόνο το γεγονός ότι η ίδια πολιτική ηγεσία φέρνει διατάξεις που αλλάζουν σχεδόν το μισό νόμο που τότε ψήφισε και διαφήμισε ως “πανάκεια” για τα έσοδα του ΟΔΑΠ, αποδεικνύει το πόσο ανυπόστατα είναι τα επιχειρήματα των συντακτών του τότε και του νυν σχεδίου νόμου.
Να επισημάνουμε ότι η ίδια πολιτική ηγεσία που με τον Ν. 4761/2020 διαφήμιζε ότι θα λυθεί το θέμα των πωλητηρίων και των αναψυκτηρίων μέσω του “νέου ΟΔΑΠ”, ενώ τώρα έρχεται εκ νέου να ρυθμίσει τα ίδια θέματα, αφού κανένα πρόβλημα δεν κατάφερε να λύσει, είναι η ίδια πολιτική ηγεσία που διαφημίζει τώρα την ανάγκη να γίνουν τα πέντε μεγάλα Μουσεία ΝΠΔΔ για να λυθούν τα ίδια ακριβώς προβλήματα!
Το ότι η πολιτική ηγεσία έρχεται με νέο νομοθέτημα να “διορθώσει” κάποια από τα λάθη αυτά (και μάλιστα επιλεκτικά, και όχι όλα) αποδεικνύουν την “νομοθετική αξιοπιστία” των συντακτών των προηγούμενων νομοθετημάτων και του παρόντος σχεδίου νόμου. H προχειρότητα δεν ντροπιάζει κανέναν;
Άρθρο 65
Στην παρ. 65 ιβ προβλέπεται η ίδρυση παραρτημάτων και του Μουσείου Ακρόπολης στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Το σημείο αυτό είναι ιδιαιτέρως επικίνδυνο, καθώς συνδέεται άμεσα με τη μακροχρόνια εξαγωγή αρχαιοτήτων από ελληνικά Μουσεία στο εξωτερικό, την νομιμοποίηση της αρχαιοκαπηλικής Συλλογής Στερν και τις μυστικές διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης για την “ανταλλαγή” ή τον “δανεισμό” των αρχιτεκτονικών γλυπτών του Παρθενώνα, με πρωτοβουλία και εισήγηση του κυβερνητικά διορισμένου ΔΣ.
Άρθρα 70-71
Το κεφάλαιο Γ εισάγει διορθώσεις και αλλαγές στον Ν. 4858/2021 “Κύρωση Κώδικα νομοθεσίας για την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς”. Θυμίζουμε ότι η κωδικοποίηση αυτή εισήχθη στη Βουλή χωρίς καμία προηγούμενη συζήτηση ή γνώμη των Υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ.
Όπως επισήμανε τότε ο ΣΕΑ, “εύλογα απορεί κανείς γιατί ένα τόσο σοβαρό νομοθέτημα, που αφορά την κωδικοποίηση διατάξεων της αρχαιολογικής νομοθεσίας οι οποίες εκπορεύονται από το άρθρο 24 του Συντάγματος, εισάγεται με κατεπείγοντα τρόπο στη Βουλή, σε μία και μόνη συνεδρίαση της αρμόδιας Επιτροπής στις 11/11/2021, ενώ το κείμενο του νομοθετήματος ήταν έτοιμο από τον Μάρτιο 2021. Σύμφωνα με τα αναφερόμενα από την Κεντρική Επιτροπή Κωδικοποίησης, το τελικό κείμενο του σχεδίου Κώδικα της νομοθεσίας που αφορά τις Αρχαιότητες και εν γένει την πολιτιστική κληρονομιά είχε παραδοθεί στην Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού στις 24/3/2021, αλλά δόθηκε στη δημοσιότητα μόλις 2 μέρες πριν, με τρόπο ώστε να μην μπορεί να γίνει επαρκής συζήτηση και επεξεργασία. Επισημαίνουμε ότι το νομοθέτημα δεν δόθηκε ούτε στις αρμόδιες Γενικές Διευθύνσεις και Διευθύνσεις του ΥΠΠΟΑ και στο προσωπικό τους, που είναι το πλέον αρμόδιο, για να επεξεργαστούν την κωδικοποίηση. Πρόκειται για μια καινοφανή διαδικασία, η οποία έχει οδηγήσει σε προφανή λάθη αλλά και παρεμβάσεις στον Ν. 3028/02 που εμφανίζονται ως απλή «κωδικοποίηση».” (βλ. https://www.sea.org.gr/details.php?id=1208 )
Το ότι η πολιτική ηγεσία έρχεται με νέο νομοθέτημα να “διορθώσει” κάποια από τα λάθη αυτά (και μάλιστα επιλεκτικά, και όχι όλα) αποδεικνύουν τα όσα αναφέραμε στην ως άνω επιστολή μας προς την Βουλή, καθώς και την “νομοθετική αξιοπιστία” των συντακτών των προηγούμενων νομοθετημάτων και του παρόντος σχεδίου νόμου.
Άρθρο 72
Η Αρχαιολογική Υπηρεσία εφαρμόζοντας το Σύνταγμα και τους νόμους δίνει καθημερινές μάχες για την προστασία αρχαιολογικών χώρων, μνημείων και πολλαπλώς προστατευόμενων ενεργών οικισμών. Εγείρει πολλά ερωτηματικά η κατ’ εξαίρεσιν σύνθεση των μελών του Τοπικού Συμβουλίου Μνημείων Νοτίου Αιγαίου, έναντι των άλλων συμβουλίων της χώρας, την στιγμή που στα συμβούλια αυτά δεν εξετάζονται θέματα οικοδομικών αδειών και πολεοδομικού ενδιαφέροντος αλλά ο βαθμός που η προτεινόμενη οικοδομική δραστηριότητα επηρεάζει τα μνημεία, τους αρχαιολογικούς χώρους και το περιβάλλον τους.
Το Συμβούλιο αυτό έχει αποκλειστική χωρική αρμοδιότητα τις Κυκλάδες, την περιοχή της χώρας μας που αποτελεί την πιο αναγνωρισμένη στο εξωτερικό εικόνα της, λόγω του πολιτισμού που καλλιεργήθηκε διαχρονικά σε αυτό το μοναδικό φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον των νησιών. Αυτή η μοναδικότητα κατέστησε τις Κυκλάδες εδώ και δεκαετίες δημοφιλή τουριστικό προορισμό και δυστυχώς ως εκ τούτου περιοχή όπου η αυξανόμενη οικοδομική δραστηριότητα αποδεδειγμένα αλλοιώνει τα τελευταία χρόνια το πολιτιστικό και φυσικό τοπίο, εγκυμονώντας κινδύνους για την αειφόρο ανάπτυξη, ακόμη και αυτήν του τουρισμού, καθώς πλέον είναι διεθνώς επιστημονικά αποδεκτό ότι η αλλοίωση του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος προς όφελος του πρόσκαιρου κέρδους έχουν επιπτώσεις επιβράδυνσης της τουριστικής δραστηριότητας μακροπρόθεσμα.
Στο άρθρο 72Α η προσθήκη μελών από το ΥΠΕΝ και την οικεία Περιφέρεια αποκλειστικά και μόνο στο Τοπικό Συμβούλιο Μνημείων Νοτίου Αιγαίου (από όλα τα Τοπικά Συμβούλια της χώρας!) είναι προφανές ότι συνδέεται με την πολύ μεγάλη οικοδομική πίεση (ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια κ.λπ.) στις ιδιαίτερα τουριστικές περιοχές των Κυκλάδων και αποκλειστικό στόχο έχει το ψαλίδισμα των αρμοδιοτήτων του ΥΠΠΟΑ στους εκτεταμένους αρχαιολογικούς χώρους των Κυκλάδων.
Η διατύπωση «Ζητήματα οικοδομικών αδειών και πολεοδομικού ενδιαφέροντος συζητούνται και αποφασίζονται απαραιτήτως με την παρουσία των δύο (2) μελών του πρώτου εδαφίου, σε ιδιαίτερη συνεδρίαση του Τοπικού Συμβουλίου Μνημείων Νοτίου Αιγαίου που συγκαλείται, επιπλέον των τακτικών συνεδριάσεών του, αποκλειστικά για τα ζητήματα αυτά από τον Πρόεδρο του Τοπικού Συμβουλίου Νοτίου Αιγαίου (Κυκλάδων) άπαξ μηνιαίως» είναι απολύτως προσχηματική, καθώς το 90% των θεμάτων που εξετάζει το Τοπικό Συμβούλιο Νοτίου Αιγαίου είναι ζητήματα οικοδομικών αδειών και πολεοδομικού ενδιαφέροντος. Επιπλέον, ο ορισμός των «θεμάτων οικοδομικών αδειών και πολεοδομικού ενδιαφέροντος» είναι ελλιπής διότι, όπως είναι γραμμένο στο σχέδιο νόμου, θα πρέπει να αποφασίζει ο/η πρόεδρος ΤΣΜΝΑ ποια θέματα θα εισάγονται στην ειδική μηνιαία συνεδρίαση. Στην πραγματικότητα δεν μπορεί να υπάρξει τέτοιος διαχωρισμός, καθώς η προστασία είναι ενιαία και η κάθε οικοδομική δραστηριότητα επηρεάζει το περιβάλλον των μνημείων και των πολλαπλώς προστατευόμενων οικισμών. Επισημαίνεται δε ότι εφόσον υπερψηφισθεί το άρθρο αυτό, ουσιαστικά θα επιφέρει μεγάλες καθυστερήσεις στην εξέταση των αιτήσεων των πολιτών, καθώς αυτή τη στιγμή το αρμόδιο Συμβούλιο συνεδριάζει τουλάχιστον κάθε 15 μέρες (και πιο συχνά), ενώ με το νέο νομοθέτημα θα μπορεί να συνεδριάζει μόνο μια φορά το μήνα.
Αν η πρόθεση των συντακτών του σχεδίου νόμου ήταν όντως η προστασία του ευαίσθητου περιβάλλοντος των Κυκλάδων, και όχι η εξυπηρέτηση ιδιωτικών συμφερόντων, τότε από τους “άλλους φορείς” εκτός ΥΠΠΟΑ δεν θα απουσίαζε η Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής του Υπ. Ναυτιλίας (πρώην υπουργείο Αιγαίου), που έχει πολύ περισσότερες αρμοδιότητες για την προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος των νησιών των Κυκλάδων.
Σε κάθε περίπτωση, θα όφειλε να προβλέπεται ότι όσοι ορίζονται μέλη του ΤΣΜΝΑ δεν αρκεί να είναι μηχανικοί που υπηρετούν σε άλλους φορείς, αλλά με αρχιτέκτονες ή πολιτικούς μηχανικούς αυξημένων προσόντων, που τεκμηριωμένα βάσει σπουδών θα είναι εξειδικευμένοι σε θέματα προστασίας μνημείων ώστε να υπάρχει κοινό γνωστικό υπόβαθρο στην διεπιστημονική εξέταση των θεμάτων.
Τέλος, επισημαίνεται ότι η αντισυνταγματικότητα της συγκεκριμένης διάταξης, καθώς, εάν ψηφιστεί, δεν θα έχουν όλοι οι πολίτες της χώρας που επιθυμούν να οικοδομήσουν εντός κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων την ίδια αντιμετώπιση από το Κράτος.
Άρθρο 80
Σε συνδυασμό με τις διατάξεις των άρθρων 21-30, 33-35, το σχέδιο νόμου παραδίδει ομήρους στα κυβερνητικά Διοικητικά Συμβούλια τους τωρινούς εργαζομένους στα Μουσεία, διαλύοντας την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Με τη δήθεν «προσωρινή απόσπαση» μέχρι την έκδοση Οργανισμού του κάθε ΝΠΔΔ, εγκλωβίζει στα ΝΠΔΔ τους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες, που θα αποστερηθούν βασικά υπηρεσιακά δικαιώματά τους, όπως το δικαίωμα απόσπασης, μετάθεσης, μετάθεσης ή μετακίνησης σε άλλη θέση ευθύνης της ΓΔΑΠΚ, τοποθέτησης μετά από αίτησή τους, συμμετοχής σε διαδικασίες κρίσεων στη ΓΔΑΠΚ. Το χρονικό όριο των 8 μηνών που νομοθετείται για να εκπονηθεί Οργανισμός στα Μουσεία είναι πλασματικό, όπως έχει αποδειχτεί στην πράξη (με χειρότερο παράδειγμα το Μουσείο Ακρόπολης, ο Οργανισμός του οποίου, ΠΔ 64/2013, εκδόθηκε 14 χρόνια μετά τη λειτουργία του ως ΝΠΔΔ). Άλλωστε, τα διορισμένα Διοικητικά Συμβούλια δεν θα λογοδοτούν σε κανέναν για τις πράξεις ή παραλείψεις τους, παρεκτός στην Υπουργό Πολιτισμού που αυθαίρετα θα τα διορίσει.
Με το ίδιο άρθρο καταργούνται 735 θέσεις μονίμων και ΙΔΑΧ από τον Οργανισμό του ΥΠΠΟΑ με τελική ημερομηνία την 1-11-2023, μεταξύ αυτών 75 θέσεις αρχαιολόγων και 279 θέσεις φυλακτικού προσωπικού! Πρόκειται για περισσότερο από το 1/10 του υπηρετούντος προσωπικού του ΥΠΠΟΑ, που καταργούνται από όλες τις υπηρεσίες, με αποτέλεσμα να μη μπορούν να καλύψουν τα κενά τους σε προσωπικό. Εφορείες Αρχαιοτήτων που λειτουργούν με έναν υπάλληλο στο λογιστήριο, χωρίς μηχανικό, με ελλιπή στελέχωση σε αρχαιολόγους, που δεν έχουν εργατοτεχνίτες ή αρχαιοφύλακες για να κάνουν ανασκαφές ή να ανοίξουν αρχαιολογικούς χώρους, αντί να ενισχυθούν με προσωπικό, τώρα αντιμετωπίζουν επιπλέον την κατάργηση των κενών τους οργανικών θέσεων. Με τον τρόπο αυτό δεν θα μπορούν να ζητήσουν ούτε πρόσληψη προσωπικού ούτε κάλυψη των θέσεων μέσω κινητικότητας.