.png)
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΩΝ
Ερμού 136, 10553 Αθήνα. Τηλ-Fax.: 2103252214, E-mail: archaeol @ otenet . gr , www.sea.org.gr
Ερμού 136, 10553 Αθήνα. Τηλ-Fax.: 2103252214, E-mail: archaeol @ otenet . gr , www.sea.org.gr
Αθήνα, 29/6/2022
Άμεση Απόσυρση της παραγράφου 9, Άρθρο 1 της επεξεργασίας του Υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας σχετικά με την παραχώρηση αρχαιολογικών χωρών για εγκατάσταση Α.Π.Ε.
Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων εκφράζει την πλήρη αντίθεσή του στην προτεινόμενη τροπολογία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (την οποία συνυπογράφει η Υπουργός Πολιτισμού) στο σχέδιο Νόμου « Εκσυγχρονισμός της Αδειοδοτικής Διαδικασίας Πιλοτικών Θαλάσσιων Πλωτών Φωτοβολταϊκών Σταθμών και Ειδικών Διατάξεων για την Ενέργεια και την Προστασία του Περιβάλλοντος » και συγκεκριμένα στην παράγραφο 9 του άρθρου 1, όπου προβλέπεται ότι η παραχώρηση με αντίτιμο των ακινήτων του Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για εγκατάσταση μεγάλης κλίμακας επενδύσεων Α.Π.Ε. «εγκαταστάσεις και επί ακινήτων… τα οποία αποτελούν αρχαιολογικούς χώρους, αρχαιολογικές ζώνες προστασίας, ιστορικούς τόπους, τόπους πλησίον μνημείων και εν γένει σε ακίνητα περιοχών που εμπίπτουν στους ν. 4858/2021. Τα ακίνητα αυτά παραχωρούνται κατόπιν σύμφωνης γνώμης των κατά τόπο και καθ' ύλην αρμόδιων Υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ, σύμφωνα με το ν. 4858/2021, υπό τους όρους που τίθενται κάθε φορά από αυτές. »
Επισημαίνουμε ότι η παραχώρηση εκτάσεων αφορά σε επενδύσεις Α.Π.Ε. μεγάλης κλίμακας (άνω των 3.000.000 ευρώ), με διάρκεια παραχώρησης έως 40 χρόνια! Η παρούσα τροπολογία καταπατά κατάφωρα τους όρους προστασίας των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων, σύμφωνα με το Ν. 4858/2021 εφόσον επιτρέπει την εγκατάσταση μεγάλης κλίμακας έργων Α.Π.Ε. (φωτοβολταϊκά, αιολικά πάρκα, σταθμούς αποθήκευσης ενέργειας, συνοδά έργα κ.ο.κ.) εντός των θεσμικών ορίων προστασίας τους, στο άμεσο περιβάλλον μνημείων και μάλιστα χωρίς κανένα όριο (διάκριση μεταξύ ζώνης Α ή Β, ακόμη και μνημείων UNESCO), με μόνο κριτήριο την κρίση της εκάστοτε Εφορείας Αρχαιοτήτων, χωρίς καν τη γνωμοδότηση συλλογικού οργάνου.
Η προτεινόμενη πρόβλεψη αποτελεί μια απολύτως αντισυνταγματική ρύθμιση, καθώς έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με το άρθρο 4 του Συντάγματος περί υποχρέωσης του κράτους για την προστασία του φυσικού και του πολιτιστικού περιβάλλοντος και τον κανονιστικό νόμο περί προστασίας των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς (ιδίως το άρθρο 10).
Είναι προφανές ότι επιχειρείται η με ταχύτατους όρους αδειοδότηση μεγάλων έργων Α.Π.Ε. χωρίς κανένα κριτήριο μέριμνας για το φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον, ενώ μεταφέρεται πρωτοφανής πίεση για αδειοδότηση στις περιφερειακές Υπηρεσιακές Μονάδες του ΥΠ.ΠΟ.Α., χωρίς καμία δικλείδα ασφαλείας.
Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων εκφράζει την έντονη ανησυχία του ότι η ακύρωση των όρων προστασίας των μνημείων και αρχαιολογικών χώρων, σύντομα δεν θα αφορά μόνο στην εγκατάσταση Α.Π.Ε. μεγάλης κλίμακας σε ακίνητα του Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης αλλά και άλλες δημόσιες και μη εκτάσεις οι οποίες θα προσφέρονται χωρίς όρους σε κάθε είδους «επενδυτικά» σχέδια.
Σε κάθε περίπτωση, όπως αναφέρεται και στη νομολογία, οι Υπηρεσίες του ΥΠ.ΠΟ.Α. έχουν την συνταγματική εξουσιοδότηση να επιβάλλουν περιοριστικούς όρους για λόγους προστασίας των αρχαιοτήτων εις το διηνεκές, συμπεριλαμβανομένου και του περιβάλλοντος χώρου τους, χωρίς να μπορεί να νοηθεί υποβάθμιση της προστασίας του φυσικού και του πολιτιστικού περιβάλλοντος με παράκαμψη των όρων προστασίας, έστω και για 40 έτη.
Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων εκφράζει την αγωνία του για την εν γένει άναρχη και χωρίς κεντρικό σχεδιασμό τμηματική αδειοδότηση αιολικών πάρκων μεγάλης κλίμακας, χωρίς μελέτες αναγκαιότητας και βιωσιμότητας, που θέτουν σε άμεσο ή έμμεσο κίνδυνο τις αρχαιότητες και εν γένει την πολιτιστική κληρονομιά, το περιβάλλον μνημείων αλλά και το φυσικό περιβάλλον. Οι πρόσφατες γνωμοδοτήσεις του ΚΑΣ για το θέμα των ανεμογεννητριών στην Κοιλάδα των Μουσών στη Βοιωτία, στα αρχαία λατομεία του Νημποριού της Εύβοιας, αλλά και στις ακατοίκητες νησίδες του Αιγαίου, οι οποίες ξεσήκωσαν αντιδράσεις τόσο στην επιστημονική κοινότητα όσο και στις τοπικές κοινωνίες, θα πρέπει να αποτελούν παράδειγμα προς αποφυγήν!
Οι επενδύσεις Α.Π.Ε. δεν παύουν να αποτελούν μεγάλης κλίμακας παρεμβάσεις με αμφίβολο μακροχρόνιο αποτέλεσμα στο ανθρωπογενές και φυσικό περιβάλλον και οφείλουν να αντιμετωπίζονται θεσμικά με αυστηρούς όρους. Καλούμε συνεπώς στην άμεση απόσυρση και την μη ψήφιση της συγκεκριμένης τροπολογίας. Αποτελεί ψευδοδίλλημα η επιλογή μεταξύ ανάπτυξης Α.Π.Ε. και προστασίας φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος.
Η μετάβαση σε ενέργεια φιλική προς το περιβάλλον πρέπει να τεθεί σε προτεραιότητα. Σε καμία περίπτωση, όμως, αυτή η μετάβαση δεν μπορεί να στρέφεται κατά της προστασίας του φυσικού και του πολιτιστικού περιβάλλοντος. Καλούμε το Υπουργείο Πολιτισμού & Αθλητισμού, το Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος, τη ΡΑΕ και όλους τους αρμόδιους φορείς να προχωρήσουν σε ένα κεντρικό κεντρικό σχεδιασμό χωροθέτησης αιολικών πάρκων, φωτοβολταϊκών σταθμών και συνολικά ΑΠΕ σε όλη την επικράτεια, με τις πραγματικές ανάγκες της χώρας σε ενέργεια, με αυστηρά κριτήρια, και όχι με όρους που θέτουν στο επίκεντρο του ευκαιριακού και ιδιωτικού σχεδιασμού τον περιορισμό της νομοθεσίας, αρχαιολογικής, περιβαλλοντικής και κάθε προστατευόμενου δημόσιου αγαθού.