ΠΡΟΣ: την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού
κ. Λ. Μενδώνη
ΑΙΤΗΣΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ
1. Του Σωματείου με την επωνυμία «ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΟΥΧΩΝ ΑΝΩΤΑΤΩΝ ΣΧΟΛΩΝ – ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ» (Σ.Α.Δ.Α.Σ. – Π.Ε.Α.) που εδρεύει στην Αθήνα, επί των οδών Βρυσακίου αρ. 15 και Κλάδου, με ΑΦΜ 090050780, email: sadas-pea@tee.gr, νομίμως εκπροσωπουμένου.
2. Του Σωματείου με την επωνυμία «ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΩΝ», νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου, που εδρεύει στην Αθήνα, επί της οδού Ερμού αρ. 134, archaeol@otenet.gr, νομίμως εκπροσωπουμένου.
ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΛΗΣΗ
1. Της υπ’ αριθ. 133895/29-3-2022 Απόφασης «Συγκρότηση της Επιτροπής Αξιολόγησης του άρθρου 3 της υπ’ αρ. 558074/17-11-2021 (Β’ 5352) της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού» (ΦΕΚ 1545/Β/1-4-2022)
2. Της υπ’ αριθ. 558074/17-11-2021 Απόφασης «Έγκριση εκπόνησης μελέτης αρχιτεκτονικού προσχεδίου με τίτλο «Αναβάθμιση, υπόγεια επέκταση και διασύνδεση με το «Ακροπόλ Ακρος» του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου με δαπάνη της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας με τον διακριτικό τίτλο «ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΝΣΛ ΑΜΚΕ», προς το σκοπό δωρεάς της μελέτης προς το Ελληνικό Δημόσιο» (ΦΕΚ 5352/Β/18-11-2021)
καθώς και κάθε συναφούς πράξης της διοίκησης
………………………………………………………………………………………………………..
Με την παρούσα ζητούμε, ως έχοντες έννομο συμφέρον, την ακύρωση των ως άνω Υπουργικών Αποφάσεων, που έχουν εκδοθεί κατά παράβαση του θεσμικού πλαισίου που διέπει την ανάθεση δημόσιων έργων και τη διενέργεια αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, για τους παρακάτω νόμιμους και βάσιμους λόγους:
2. Του Σωματείου με την επωνυμία «ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΩΝ», νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου, που εδρεύει στην Αθήνα, επί της οδού Ερμού αρ. 134, archaeol@otenet.gr, νομίμως εκπροσωπουμένου.
ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΛΗΣΗ
1. Της υπ’ αριθ. 133895/29-3-2022 Απόφασης «Συγκρότηση της Επιτροπής Αξιολόγησης του άρθρου 3 της υπ’ αρ. 558074/17-11-2021 (Β’ 5352) της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού» (ΦΕΚ 1545/Β/1-4-2022)
2. Της υπ’ αριθ. 558074/17-11-2021 Απόφασης «Έγκριση εκπόνησης μελέτης αρχιτεκτονικού προσχεδίου με τίτλο «Αναβάθμιση, υπόγεια επέκταση και διασύνδεση με το «Ακροπόλ Ακρος» του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου με δαπάνη της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας με τον διακριτικό τίτλο «ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΝΣΛ ΑΜΚΕ», προς το σκοπό δωρεάς της μελέτης προς το Ελληνικό Δημόσιο» (ΦΕΚ 5352/Β/18-11-2021)
καθώς και κάθε συναφούς πράξης της διοίκησης
………………………………………………………………………………………………………..
Με την παρούσα ζητούμε, ως έχοντες έννομο συμφέρον, την ακύρωση των ως άνω Υπουργικών Αποφάσεων, που έχουν εκδοθεί κατά παράβαση του θεσμικού πλαισίου που διέπει την ανάθεση δημόσιων έργων και τη διενέργεια αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, για τους παρακάτω νόμιμους και βάσιμους λόγους:
- ΠΑΡΑΒΑΣΗ ΝΟΜΟΥ: Αμφότερες οι προσβαλλόμενες ΥΑ ΥΠΠΟΑ παραβιάζουν τις διατάξεις της Υπουργικής Απόφασης ΥΠΕΝ/ΔΜΕΑΑΠ/48505/387/2021 «Νέο πλαίσιο διενέργειας των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών και γενικά των διαγωνισμών μελετών με απονομή βραβείων» (ΦΕΚ 2239/Β/31-5-2021), που έχει εκδοθεί κατ’ εξουσιοδότηση του Ν. 4412 και ρυθμίζει αποκλειστικά τα θέματα των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, ως προς τη σύνθεση της Επιτροπής Αξιολόγησης.
Η ΥΑ που ρυθμίζει το πλαίσιο των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών ορίζει ρητά (άρθρο 12) τη σύνθεση της κριτικής επιτροπής οποιουδήποτε δημόσιου αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, ως εξής: «β. Για 7μελή επιτροπή: Δυο (2) κριτές οριζόμενοι από την διοργανώτρια αρχή, διακεκριμένα μέλη του αντίστοιχου κλαδικού φορέα, Ένας (1) κριτής εκπρόσωπος της διοργανώτριας αρχής, Τέσσερις (4) κριτές από τον κατάλογο κριτών του ΥΠΕΝ της παρ. 3 του παρόντος άρθρου.» Επίσης ορίζει: «Η πλειοψηφία των μελών της κριτικής επιτροπής, καθώς και ο πρόεδρός της, θα πρέπει απαραιτήτως να είναι αρχιτέκτονες ή πολεοδόμοι - χωροτάκτες, αναλόγως του αντικειμένου του διαγωνισμού». Σε περίπτωση δωρεάς, προβλέπει ρητά: «δ. Σε περίπτωση χορηγίας προς τη διοργανώτρια αρχή για τη διοργάνωση διαγωνισμού μελετών, οι κριτές των ανωτέρω περιπτώσεων (α) και (β) της παρούσας παραγράφου, δύνανται να ορίζονται από τον χορηγό εφόσον πληρούν τις οριζόμενες προϋποθέσεις», που σημαίνει ότι για 7μελή Επιτροπή Αξιολόγησης, ο χορηγός μπορεί να ορίσει έως 2 μέλη της Επιτροπής.
Αντιθέτως, οι ως άνω Αποφάσεις της Υπουργού Πολιτισμού ορίζουν Επιτροπή Αξιολόγησης Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού με 7 μέλη, με την οικτρή μειοψηφία μόλις 2 μελών Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, με μέλη που δεν έχουν οριστεί από τον κατάλογο του ΥΠΕΝ και ο χορηγός έχει ορίσει τα 3 από τα 7 μέλη της Επιτροπής Αξιολόγησης. Τα μέλη της Επιτροπής οφείλουν να διαθέτουν δημοσιευμένο αρχιτεκτονικό έργο και διακρίσεις σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς. Επιπλέον, δεν έχει οριστεί ως μέλος της Επιτροπής αρχαιολόγος ή αρχαιολόγος-μουσειολόγος που να διαθέτει εργασιακή εμπειρία στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ή συναφή, ώστε να γνωρίζει τις συλλογές και τις ανάγκες του Μουσείου.
Επομένως, η επιλογή και η σύνθεση της Επιτροπής Αξιολόγησης της 133895/29-3-2022 Απόφασης της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού είναι μη σύννομη καθώς παραβιάζει ευθέως τις ανωτέρω διατάξεις, οι οποίες μάλιστα ήταν σε ισχύ κατά τον χρόνο έκδοσης αμφοτέρων των αποφάσεων.
Αντιθέτως, οι ως άνω Αποφάσεις της Υπουργού Πολιτισμού ορίζουν Επιτροπή Αξιολόγησης Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού με 7 μέλη, με την οικτρή μειοψηφία μόλις 2 μελών Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, με μέλη που δεν έχουν οριστεί από τον κατάλογο του ΥΠΕΝ και ο χορηγός έχει ορίσει τα 3 από τα 7 μέλη της Επιτροπής Αξιολόγησης. Τα μέλη της Επιτροπής οφείλουν να διαθέτουν δημοσιευμένο αρχιτεκτονικό έργο και διακρίσεις σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς. Επιπλέον, δεν έχει οριστεί ως μέλος της Επιτροπής αρχαιολόγος ή αρχαιολόγος-μουσειολόγος που να διαθέτει εργασιακή εμπειρία στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ή συναφή, ώστε να γνωρίζει τις συλλογές και τις ανάγκες του Μουσείου.
Επομένως, η επιλογή και η σύνθεση της Επιτροπής Αξιολόγησης της 133895/29-3-2022 Απόφασης της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού είναι μη σύννομη καθώς παραβιάζει ευθέως τις ανωτέρω διατάξεις, οι οποίες μάλιστα ήταν σε ισχύ κατά τον χρόνο έκδοσης αμφοτέρων των αποφάσεων.
- ΠΑΡΑΒΑΣΗ ΝΟΜΟΥ: Αμφότερες οι προσβαλλόμενες ΥΑ ΥΠΠΟΑ παραβιάζουν την Υπουργική Απόφαση ΥΠΕΝ/ΔΜΕΑΑΠ/48505/387/2021 «Νέο πλαίσιο διενέργειας των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών και γενικά των διαγωνισμών μελετών με απονομή βραβείων» (ΦΕΚ 2239/Β/31-5-2021), που έχει εκδοθεί κατ’ εξουσιοδότηση του Ν. 4412 και ρυθμίζει αποκλειστικά τα θέματα των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, ως προς τη μορφή του διαγωνισμού.
Το έργο της Επιτροπής Αξιολόγησης που συστήνεται με την πρώτη προσβαλλόμενη Απόφαση του ΥΠΠΟΑ, περιγράφεται στο πλαίσιο της δεύτερης προσβαλλόμενης, ειδικότερα στην παρ. 3 της υπ’ αρ. 558074/17-11-2021 (Β’ 5352) απόφασης, όπου ορίζεται: «2. Στο έργο της Επιτροπής Αξιολόγησης ανήκει: α) η επιλογή τουλάχιστον δέκα (10) αρχιτεκτονικών γραφείων του εξωτερικού με αποδεδειγμένη εμπειρία στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό μουσειακών χώρων, που θα προσκληθούν να υποβάλλουν αρχιτεκτονικό προσχέδιο έναντι οικονομικής αμοιβής». Η Επιτροπή Αξιολόγησης είναι, δηλαδή, το όργανο που θα υλοποιήσει τους όρους ενός «κλειστού διαγωνισμού», κατά παράβαση των οριζόμενων στην Υπουργική Απόφαση ΥΠΕΝ/ΔΜΕΑΑΠ/48505/387/2021 «Νέο πλαίσιο διενέργειας των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών και γενικά των διαγωνισμών μελετών με απονομή βραβείων» (ΦΕΚ 2239/Β/31-5-2021), που έχει εκδοθεί κατ’ εξουσιοδότηση του Ν. 4412 και ρυθμίζει αποκλειστικά τα θέματα των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, σύμφωνα με το άρθρο 111 του Ν. 4412, το οποίο μάλιστα εναρμονίζει την ελληνική νομοθεσία με το άρθρο 78 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ (ενωσιακό δίκαιο).
Στο σχετικό θεσμικό πλαίσιο περιγράφονται αναλυτικά τα δημόσια έργα που έχουν υποχρέωση να υπόκεινται σε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό (άρθρο 2), οι συμμετέχοντες (άρθρο 3) οι όροι και οι προϋποθέσεις διεξαγωγής των διαγωνισμών, οι υποχρεώσεις δημοσιοποίησης της διακήρυξης, η σύνθεση των Επιτροπών Αξιολόγησης, και τα διαφορετικά είδη δημόσιων διαγωνισμών, είτε εθνικών είτε διεθνών (άρθρο 1). Μάλιστα ορίζεται ότι ο διεθνής διαγωνισμός α. Διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός μελετών «διεξάγεται σε συνεργασία με τη Διεθνή Ένωση Αρχιτεκτόνων (U.I.A.) σύμφωνα με τον ν. 2092/1992».
Οι δύο προσβαλλόμενες Υπουργικές Αποφάσεις του ΥΠΠΟΑ που έχουν εκδοθεί για το δημόσιο έργο «Αναβάθμιση, υπόγεια επέκταση και διασύνδεση με το «Ακροπόλ Ακρος» του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου», παραβιάζουν εν συνόλω τα άρθρα του θεσμικού πλαισίου διεξαγωγής αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, καθώς και τον Ν. 4412/16, τον Ν. 2092/1992 και την Οδηγία 2014/24/ΕΕ.
Στο σχετικό θεσμικό πλαίσιο περιγράφονται αναλυτικά τα δημόσια έργα που έχουν υποχρέωση να υπόκεινται σε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό (άρθρο 2), οι συμμετέχοντες (άρθρο 3) οι όροι και οι προϋποθέσεις διεξαγωγής των διαγωνισμών, οι υποχρεώσεις δημοσιοποίησης της διακήρυξης, η σύνθεση των Επιτροπών Αξιολόγησης, και τα διαφορετικά είδη δημόσιων διαγωνισμών, είτε εθνικών είτε διεθνών (άρθρο 1). Μάλιστα ορίζεται ότι ο διεθνής διαγωνισμός α. Διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός μελετών «διεξάγεται σε συνεργασία με τη Διεθνή Ένωση Αρχιτεκτόνων (U.I.A.) σύμφωνα με τον ν. 2092/1992».
Οι δύο προσβαλλόμενες Υπουργικές Αποφάσεις του ΥΠΠΟΑ που έχουν εκδοθεί για το δημόσιο έργο «Αναβάθμιση, υπόγεια επέκταση και διασύνδεση με το «Ακροπόλ Ακρος» του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου», παραβιάζουν εν συνόλω τα άρθρα του θεσμικού πλαισίου διεξαγωγής αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, καθώς και τον Ν. 4412/16, τον Ν. 2092/1992 και την Οδηγία 2014/24/ΕΕ.
- ΠΑΡΑΒΑΣΗ ΝΟΜΟΥ: Μη έκδοση νόμιμης εξαίρεσης του έργου από την Υπουργική Απόφαση «Νέο πλαίσιο διενέργειας των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών και γενικά των διαγωνισμών μελετών με απονομή βραβείων» (ΦΕΚ 2239/Β/31-5-2021).
Η μοναδική περίπτωση για την εξαίρεση αξιόλογου τεχνικού έργου από τη διενέργεια σχετικού διαγωνισμού προβλέπεται ρητώς στην παρ. 3 του άρ. 2 της ανωτέρω ΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΜΕΑΑΠ/48505/387/2021, περιγραφόμενης της σχετικής διαδικασίας: «3. Η εξαίρεση από την υποχρέωση διενέργειας διαγωνισμού μελετών για αξιόλογο τεχνικό έργο της προηγουμένης παραγράφου (2), είναι δυνατή με απόφαση του κυρίου του έργου, υπό την προϋπόθεση ότι προηγουμένως έχει γνωμοδοτήσει θετικά το οικείο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής ύστερα από σχετική αίτηση». Εν προκειμένω όμως το ΥΠΠΟΑ δεν προχώρησε στις ενέργειες που προβλέπονται στην παρ. 3 για αίτηση εξαίρεσης του έργου στο οικείο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής ή το ΚΕΣΑ. Ως εκ τούτου, ουδέποτε εξεδόθη σχετική απόφαση εξαίρεσης από τη διενέργεια διαγωνισμού της μελέτης (σε κάθε περίπτωση, δεν εκδόθηκε σε χρόνο προγενέστερο της έκδοσης των προσβαλλόμενων ΥΑ του ΥΠΠΟΑ.).
Εξάλλου, το έργο «Αναβάθμιση, υπόγεια επέκταση και διασύνδεση με το «Ακροπόλ Ακρος» του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου» δεν εμπίπτει στις εξαιρέσεις που ορίζονται στις παραγράφους 3 και 4 του άρθρου 2, καθώς δεν πληρούνται οι οριζόμενες προϋποθέσεις. Δεν έχει εκδοθεί δηλαδή μέχρι και σήμερα καμία απόφαση ή άλλη διοικητική πράξη που να εντάσσει το έργο για χρηματοδότηση σε ΕΣΠΑ ή στο Ταμείο Ανάκαμψης, επιπλέον αυτό δεν συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ούτε υλοποιείται μέσω ΣΔΙΤ (παρ. 4).
Επομένως, εφόσον δεν έχει εκδοθεί καμία νόμιμη εξαίρεση από την τήρηση του θεσμικού πλαισίου, ούτε υπάρχουν άλλοι λόγοι για να εξαιρείται το έργο αυτό από το θεσμικό πλαίσιο διενέργειας αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, οι δύο προσβαλλόμενες Υπουργικές Αποφάσεις που παραβιάζουν ευθέως το θεσμικό πλαίσιο διενέργειας αρχιτεκτονικών διαγωνισμών είναι ανακλητέες.
4. Έκδοση της υπουργικής απόφασης καθ’ υπέρβαση της νομοθετικής εξουσιοδότησης και παράβαση νόμου (άρθρο 3Α του νόμου 4182/2013)
Αμφότερες οι προσβαλλόμενες έχουν εκδοθεί καθ’ υπέρβαση της νομοθετικής εξουσιοδότησης. Ειδικότερα, στο προοίμιο της πρώτης προσβαλλόμενης απόφασης ορίζεται ότι «η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού έχοντας υπόψη: 1. Τις διατάξεις: α) του άρθρου 2Α του Ν. 3316/2005 (Ά 42), όπως προστέθηκε με το άρθρο 29 του ν. 4014/2011 «Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων, ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες αρμοδιότητες Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (Ά 209) (…)», ενώ στο προοίμιο της δεύτερης προσβαλλόμενης προστίθεται στο πανομοιότυπο ανωτέρω κείμενο η φράση «σε συνδυασμό με την παρ. 1 του άρθρου 377 του ν. 4412/2016 (Α’ 147)».
Ωστόσο, με την περ. 40 παρ. 1 του άρθρου 377 του Ν. 4412/2016, όπως η περ. αυτή τροποποιήθηκε με το άρθρο 57 παρ.3 Ν.4568/2018,ΦΕΚ Α 178, "1. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου καταργούνται οι διατάξεις: (1)...(2) ........ «(40) του ν. 3316/2005 (Α` 42), πλην των άρθρων 2Α, της παραγράφου 2 του άρθρου 11, της παραγράφου 1 του άρθρου 42 και των άρθρων 39 και 40, τα οποία παραμένουν σε ισχύ μέχρι την έκδοση του προεδρικού διατάγματος του άρθρου 83. Το άρθρο 83 παρ. 10 του ίδιου νόμου προέβλεπε την έκδοση προεδρικού διατάγματος το οποίο ήδη εκδόθηκε ως ΠΔ 71/2019 (ΦΕΚ Α΄ 112/03.07.2019) «Μητρώα συντελεστών παραγωγής δημοσίων και ιδιωτικών έργων, μελετών, τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών (ΜΗ.Τ.Ε).
Κατά συνέπεια μετά την έκδοση του ως άνω διατάγματος (3.7.2019) το άρθρο 2Α έπαυσε να ισχύει. Συνεπώς, αμφότερες οι προσβαλλόμενες έχουν εκδοθεί χωρίς νόμιμη εξουσιοδότηση και επομένως είναι ακυρωτέες.
Περαιτέρω, σημειώνεται ότι η νομοθεσία έχει προβλέψει άλλη διάταξη ανάλογου περιεχομένου περισσότερο αναλυτική με το άρθρο 55 του ν. 4557/2018 ΦΕΚ Α 139/30.7.2018 ως άρθρο 3Α του νόμου 4182/2013, οι διατάξεις του οποίου εν προκειμένω παραβιάζονται.
Εξάλλου, σύμφωνα με την επικαλούμενη εξουσιοδοτική διάταξη (άρθρο 2Α Ν. 3316/2005), δυνάμει της οποίας εκδόθηκαν οι υπό κρίση Υπουργικές Αποφάσεις προβλέπεται ότι «με απόφαση του αρμόδιου Υπουργού ή του οργάνου διοίκησης άλλης αρμόδιας αρχής, μπορεί να εγκρίνεται η εκπόνηση μελέτης ή μέρους της, ή η παροχή υπηρεσιών, από ενδιαφερόμενο φυσικό ή νομικό πρόσωπο, προς το σκοπό δωρεάς και χωρίς αντάλλαγμα εκ μέρους του δωρεοδόχου σε φορείς του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα. Με την εγκριτική απόφαση καθορίζονται οι όροι, υπό τους οποίους θα εκπονηθεί η μελέτη ή θα παρασχεθούν οι υπηρεσίες και θα διενεργηθεί η επίβλεψη εκ μέρους των οργάνων του δωρεοδόχου και η παράδοση και έγκριση της μελέτης από τις αρμόδιες υπηρεσίες του.
Εφόσον, εκ του είδους της μελέτης, δεν απαιτείται περιβαλλοντική ή άλλη αδειοδότηση κατά τη διάρκεια εκπόνησης της, επιτρέπεται η αποδοχή δωρεάς εκπονηθείσας μελέτης, χωρίς να έχει προηγηθεί έγκριση της εκπόνησης της κατά το προηγούμενο εδάφιο.
Με όμοιες αποφάσεις ορίζονται οι διαδικασίες και τα όργανα έγκρισης και υλοποίησης της μελέτης. Για την έκδοση απόφασης αποδοχής δωρεάς εκπονηθείσας μελέτης απαιτούνται: α) η δημοσίευση ανακοίνωσης για την υποβολή σχετικού αιτήματος του ενδιαφερομένου, στις ιστοσελίδες της αναθέτουσας αρχής και του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος και η πάροδος προθεσμίας ενός μήνα, μέσα στην οποία μπορεί κάθε ενδιαφερόμενος να υποβάλει παρατηρήσεις επί της μελέτης και β) η μετά την πάροδο της μηνιαίας προθεσμίας έκδοση σύμφωνης γνώμης του οικείου Τεχνικού Συμβουλίου του δωρεοδόχου, στο οποίο διαβιβάζονται από την αρμόδια αρχή οι παρατηρήσεις που υποβλήθηκαν. Οι υπηρεσίες τήρησης των ιστοσελίδων του προηγούμενου εδαφίου εκδίδουν σχετικές βεβαιώσεις για την ημερομηνία τον συνολικό χρόνο ανάρτησης της ανακοίνωσης, οι οποίες τίθενται υπόψη του Τεχνικού Συμβουλίου.».
Καθίσταται σαφές ότι με τις αποφάσεις που εκδίδονται κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 2Α του Ν. 3316/2005 και αφορούν σε έγκριση εκπόνησης μελέτης, πρέπει να καθορίζονται οι όροι υπό τους οποίους θα εκπονηθεί η εκάστοτε μελέτη, οι όροι διενέργειας της επίβλεψης εκ μέρους των οργάνων του δωρεοδόχου, καθώς και οι όροι παράδοσης και έγκρισης της μελέτης από τις αρμόδιες υπηρεσίες του δωρεοδόχου. Στην προκειμένη περίπτωση, από το κείμενο της πρώτης προσβαλλομένης Yπουργικής Aπόφασης δεν προκύπτουν οι ανωτέρω όροι. Αντιθέτως, αναφέρεται ότι «μεταξύ του δωρεοδόχου και της δωρήτριας θα καταρτιστεί σύμβαση δωρεάς, σύμφωνα με τους όρους της παρούσας. (…).». Το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού δηλαδή, με την εν λόγω υπουργική απόφαση φαίνεται να αποδέχεται άνευ ετέρου την μελέτη που θα διεξαχθεί με δαπάνη της ΑΜΚΕ «ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΝΣΛ», χωρίς να ορίζεται συγκεκριμένη διαδικασία παράδοσης και έγκρισής της, καθ’ υπέρβαση των όρων της εν λόγω εξουσιοδοτικής διάταξης, ακόμη και αν αυτή ήταν σε ισχύ.
Εξάλλου, το έργο «Αναβάθμιση, υπόγεια επέκταση και διασύνδεση με το «Ακροπόλ Ακρος» του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου» δεν εμπίπτει στις εξαιρέσεις που ορίζονται στις παραγράφους 3 και 4 του άρθρου 2, καθώς δεν πληρούνται οι οριζόμενες προϋποθέσεις. Δεν έχει εκδοθεί δηλαδή μέχρι και σήμερα καμία απόφαση ή άλλη διοικητική πράξη που να εντάσσει το έργο για χρηματοδότηση σε ΕΣΠΑ ή στο Ταμείο Ανάκαμψης, επιπλέον αυτό δεν συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ούτε υλοποιείται μέσω ΣΔΙΤ (παρ. 4).
Επομένως, εφόσον δεν έχει εκδοθεί καμία νόμιμη εξαίρεση από την τήρηση του θεσμικού πλαισίου, ούτε υπάρχουν άλλοι λόγοι για να εξαιρείται το έργο αυτό από το θεσμικό πλαίσιο διενέργειας αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, οι δύο προσβαλλόμενες Υπουργικές Αποφάσεις που παραβιάζουν ευθέως το θεσμικό πλαίσιο διενέργειας αρχιτεκτονικών διαγωνισμών είναι ανακλητέες.
4. Έκδοση της υπουργικής απόφασης καθ’ υπέρβαση της νομοθετικής εξουσιοδότησης και παράβαση νόμου (άρθρο 3Α του νόμου 4182/2013)
Αμφότερες οι προσβαλλόμενες έχουν εκδοθεί καθ’ υπέρβαση της νομοθετικής εξουσιοδότησης. Ειδικότερα, στο προοίμιο της πρώτης προσβαλλόμενης απόφασης ορίζεται ότι «η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού έχοντας υπόψη: 1. Τις διατάξεις: α) του άρθρου 2Α του Ν. 3316/2005 (Ά 42), όπως προστέθηκε με το άρθρο 29 του ν. 4014/2011 «Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων, ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες αρμοδιότητες Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (Ά 209) (…)», ενώ στο προοίμιο της δεύτερης προσβαλλόμενης προστίθεται στο πανομοιότυπο ανωτέρω κείμενο η φράση «σε συνδυασμό με την παρ. 1 του άρθρου 377 του ν. 4412/2016 (Α’ 147)».
Ωστόσο, με την περ. 40 παρ. 1 του άρθρου 377 του Ν. 4412/2016, όπως η περ. αυτή τροποποιήθηκε με το άρθρο 57 παρ.3 Ν.4568/2018,ΦΕΚ Α 178, "1. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου καταργούνται οι διατάξεις: (1)...(2) ........ «(40) του ν. 3316/2005 (Α` 42), πλην των άρθρων 2Α, της παραγράφου 2 του άρθρου 11, της παραγράφου 1 του άρθρου 42 και των άρθρων 39 και 40, τα οποία παραμένουν σε ισχύ μέχρι την έκδοση του προεδρικού διατάγματος του άρθρου 83. Το άρθρο 83 παρ. 10 του ίδιου νόμου προέβλεπε την έκδοση προεδρικού διατάγματος το οποίο ήδη εκδόθηκε ως ΠΔ 71/2019 (ΦΕΚ Α΄ 112/03.07.2019) «Μητρώα συντελεστών παραγωγής δημοσίων και ιδιωτικών έργων, μελετών, τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών (ΜΗ.Τ.Ε).
Κατά συνέπεια μετά την έκδοση του ως άνω διατάγματος (3.7.2019) το άρθρο 2Α έπαυσε να ισχύει. Συνεπώς, αμφότερες οι προσβαλλόμενες έχουν εκδοθεί χωρίς νόμιμη εξουσιοδότηση και επομένως είναι ακυρωτέες.
Περαιτέρω, σημειώνεται ότι η νομοθεσία έχει προβλέψει άλλη διάταξη ανάλογου περιεχομένου περισσότερο αναλυτική με το άρθρο 55 του ν. 4557/2018 ΦΕΚ Α 139/30.7.2018 ως άρθρο 3Α του νόμου 4182/2013, οι διατάξεις του οποίου εν προκειμένω παραβιάζονται.
Εξάλλου, σύμφωνα με την επικαλούμενη εξουσιοδοτική διάταξη (άρθρο 2Α Ν. 3316/2005), δυνάμει της οποίας εκδόθηκαν οι υπό κρίση Υπουργικές Αποφάσεις προβλέπεται ότι «με απόφαση του αρμόδιου Υπουργού ή του οργάνου διοίκησης άλλης αρμόδιας αρχής, μπορεί να εγκρίνεται η εκπόνηση μελέτης ή μέρους της, ή η παροχή υπηρεσιών, από ενδιαφερόμενο φυσικό ή νομικό πρόσωπο, προς το σκοπό δωρεάς και χωρίς αντάλλαγμα εκ μέρους του δωρεοδόχου σε φορείς του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα. Με την εγκριτική απόφαση καθορίζονται οι όροι, υπό τους οποίους θα εκπονηθεί η μελέτη ή θα παρασχεθούν οι υπηρεσίες και θα διενεργηθεί η επίβλεψη εκ μέρους των οργάνων του δωρεοδόχου και η παράδοση και έγκριση της μελέτης από τις αρμόδιες υπηρεσίες του.
Εφόσον, εκ του είδους της μελέτης, δεν απαιτείται περιβαλλοντική ή άλλη αδειοδότηση κατά τη διάρκεια εκπόνησης της, επιτρέπεται η αποδοχή δωρεάς εκπονηθείσας μελέτης, χωρίς να έχει προηγηθεί έγκριση της εκπόνησης της κατά το προηγούμενο εδάφιο.
Με όμοιες αποφάσεις ορίζονται οι διαδικασίες και τα όργανα έγκρισης και υλοποίησης της μελέτης. Για την έκδοση απόφασης αποδοχής δωρεάς εκπονηθείσας μελέτης απαιτούνται: α) η δημοσίευση ανακοίνωσης για την υποβολή σχετικού αιτήματος του ενδιαφερομένου, στις ιστοσελίδες της αναθέτουσας αρχής και του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος και η πάροδος προθεσμίας ενός μήνα, μέσα στην οποία μπορεί κάθε ενδιαφερόμενος να υποβάλει παρατηρήσεις επί της μελέτης και β) η μετά την πάροδο της μηνιαίας προθεσμίας έκδοση σύμφωνης γνώμης του οικείου Τεχνικού Συμβουλίου του δωρεοδόχου, στο οποίο διαβιβάζονται από την αρμόδια αρχή οι παρατηρήσεις που υποβλήθηκαν. Οι υπηρεσίες τήρησης των ιστοσελίδων του προηγούμενου εδαφίου εκδίδουν σχετικές βεβαιώσεις για την ημερομηνία τον συνολικό χρόνο ανάρτησης της ανακοίνωσης, οι οποίες τίθενται υπόψη του Τεχνικού Συμβουλίου.».
Καθίσταται σαφές ότι με τις αποφάσεις που εκδίδονται κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 2Α του Ν. 3316/2005 και αφορούν σε έγκριση εκπόνησης μελέτης, πρέπει να καθορίζονται οι όροι υπό τους οποίους θα εκπονηθεί η εκάστοτε μελέτη, οι όροι διενέργειας της επίβλεψης εκ μέρους των οργάνων του δωρεοδόχου, καθώς και οι όροι παράδοσης και έγκρισης της μελέτης από τις αρμόδιες υπηρεσίες του δωρεοδόχου. Στην προκειμένη περίπτωση, από το κείμενο της πρώτης προσβαλλομένης Yπουργικής Aπόφασης δεν προκύπτουν οι ανωτέρω όροι. Αντιθέτως, αναφέρεται ότι «μεταξύ του δωρεοδόχου και της δωρήτριας θα καταρτιστεί σύμβαση δωρεάς, σύμφωνα με τους όρους της παρούσας. (…).». Το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού δηλαδή, με την εν λόγω υπουργική απόφαση φαίνεται να αποδέχεται άνευ ετέρου την μελέτη που θα διεξαχθεί με δαπάνη της ΑΜΚΕ «ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΝΣΛ», χωρίς να ορίζεται συγκεκριμένη διαδικασία παράδοσης και έγκρισής της, καθ’ υπέρβαση των όρων της εν λόγω εξουσιοδοτικής διάταξης, ακόμη και αν αυτή ήταν σε ισχύ.
5. Παραβίαση της αρχής του ανταγωνισμού και της οδηγίας 2014/24/ΕΕ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 26ης Φεβρουαρίου 2014 σχετικά με τις δημόσιες προμήθειες, που έχει ως σκοπό να εξασφαλίσει ότι «οι δημόσιες προμήθειες είναι ανοικτές στον ανταγωνισμό», καθώς και των διακρίσεων λόγω εθνικότητας και παράβαση νόμου (άρ. 75, 83 ν. 4412/2016)
Με τη δεύτερη προσβαλλόμενη υλοποιείται με τρόπο που προβλέφθηκε στην 558074/17-11-2021 (Β’ 5352) Απόφαση του ΥΠΠΟΑ, διαγωνισμός για δημόσιο έργο (επέκταση Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου), που θα οδηγήσει σε σύναψη δημόσιας σύμβασης, με συγκεκριμένους συμμετέχοντες, από τους οποίους αποκλείονται ρητά οι Έλληνες αρχιτέκτονες! Συγκεκριμένα προβλέπεται ότι «α) η επιλογή τουλάχιστον δέκα (10) αρχιτεκτονικών γραφείων του εξωτερικού με αποδεδειγμένη εμπειρία στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό μουσειακών χώρων, που θα προσκληθούν να υποβάλλουν αρχιτεκτονικό προσχέδιο έναντι οικονομικής αμοιβής και με την υποχρέωση συνεργασίας με ένα τουλάχιστον ελληνικό αρχιτεκτονικό γραφείο ή ομάδα». Με τις δύο προσβαλλόμενες αποφάσεις δημιουργείται ένα πλαίσιο κατάργησης της ελεύθερης συμμετοχής στο διαγωνισμό, ενώ ορίζεται ξεκάθαρα ότι η Επιτροπή Αξιολόγησης μπορεί να αποτανθεί σε αρχιτεκτονικά γραφεία οποιασδήποτε χώρας, εντός ή εκτός ΕΕ, αλλά αποκλείονται τα αρχιτεκτονικά γραφεία με έδρα την Ελλάδα, όχι με βάση την εμπειρία ή τα προσόντα ή τη συμμετοχή τους σε άλλους παρόμοιους διαγωνισμούς, αλλά με μόνο κριτήριο την χώρα επαγγελματικής δραστηριότητας! Τα ελληνικά αρχιτεκτονικά γραφεία ή οι ελληνικές αρχιτεκτονικές ομάδες μπορούν να μετέχουν, όπως ρητά αναφέρεται, μόνον ως «συνεργάτες» γραφείου του εξωτερικού. Η πρόβλεψη αυτή είναι μη νόμιμη σύμφωνα με το ελληνικό και το ενωσιακό δίκαιο, ενώ εισάγει και πρωτοφανή επαγγελματική δυσμενή διάκριση λόγω εθνικότητας, που έρχεται σε αντίθεση με τις επιταγές του Συντάγματος της χώρας (άρ. 4 Σ/τος).
Επειδή η αίτησή μας είναι νόμιμη, βάσιμη και αληθής και παραδεκτώς υποβάλλεται ενώπιόν σας.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΛΟΓΟΥΣ
Και όσους επιφυλασσόμαστε να προσθέσουμε
ΖΗΤΟΥΜΕ
Την ανάκληση:
1. Της υπ’ αριθ. 133895/29-3-2022 Απόφασης «Συγκρότηση της Επιτροπής Αξιολόγησης του άρθρου 3 της υπ’ αρ. 558074/17-11-2021 (Β’ 5352) της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού» (ΦΕΚ 1545/Β/1-4-2022)
2. Της υπ’ αριθ. 558074/17-11-2021 Απόφασης «Έγκριση εκπόνησης μελέτης αρχιτεκτονικού προσχεδίου με τίτλο «Αναβάθμιση, υπόγεια επέκταση και διασύνδεση με το «Ακροπόλ Ακρος» του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου με δαπάνη της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας με τον διακριτικό τίτλο «ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΝΣΛ ΑΜΚΕ», προς το σκοπό δωρεάς της μελέτης προς το Ελληνικό Δημόσιο» (ΦΕΚ 5352/Β/18-11-2021)
Αθήνα, 31/5/2022
Οι αιτούντες
Για το Διοικητικό Συμβούλιο ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ Για το Διοικητικό Συμβούλιο του ΣΕΑ
Ο Πρόεδρος Η Πρόεδρος
Δημήτρης Ξυνομηλάκης Δέσποινα Κουτσούμπα