.png)
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΩΝ
Ερμού 136, 10553 Αθήνα. Τηλ-Fax.: 2103252214, E-mail:archaeol@otenet.gr, www.sea.org.gr
Ερμού 136, 10553 Αθήνα. Τηλ-Fax.: 2103252214, E-mail:archaeol@otenet.gr, www.sea.org.gr
Αθήνα, 3/2/2022
ΘΕΜΑ: Ενημέρωση για την παράσταση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων στο Συμβούλιο Μουσείων της 31/1/2022 με μόνο θέμα το «κτηριολογικό πρόγραμμα συνολικής αναβάθμισης (εκσυγχρονισμός και επέκταση) του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου
Την Δευτέρα 31/1/2022 πραγματοποιήθηκε συνεδρίαση του Συμβουλίου Μουσείων με μοναδικό θέμα την «Έγκριση ή μη του κτιριολογικού προγράμματος συνολικής αναβάθμισης (εκσυγχρονισμός και επέκταση) του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου». Σε συνέχεια της με αρ.πρωτ. 279/22-12-2022 ανακοίνωσης με θέμα την Ανακοίνωση Δωρεάς για την επέκταση του Μουσείου (http://sea.org.gr/details.php?id=1220), ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων παραστάθηκε στο Συμβούλιο για να παρουσιάσει τις απόψεις τους.
Επισημαίνουμε ότι ο Σύλλογος, παρότι αιτήθηκε να λάβει τις εισηγήσεις και τις τυχόν Μελέτες, δεν πήρε καμία απάντηση. Δεν έχει λάβει επίσης καμία απάντηση στο από 23-3-2021 αίτημα που έχει καταθέσει για να λάβει την Προμελέτη σκοπιμότητας και βιωσιμότητας» που εκπονήθηκε με χορηγία του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος». Παρότι τα έγγραφα αυτά δεν έχουν παρασχεθεί στον Σύλλογο, με ευθύνη της πολιτικής ηγεσίας επιλεγμένα στοιχεία «διέρρευσαν» στοχευμένα και δημοσιεύτηκαν από συγκεκριμένη δημοσιογράφο, πριν από την έναρξη της συνεδρίασης του Συμβουλίου Μουσείων.
Η Πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων Δέσποινα Κουτσούμπα παραβρέθηκε στο Συμβούλιο Μουσείων. Τόνισε ότι:
- Η ανάδειξη-αναβάθμιση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, με επέκταση των εγκαταστάσεών του υπογείως, είναι αναγκαία για το πλέον σημαντικό Μουσείο της χώρας και αίτημα όλων των αρχαιολόγων. Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο αποτελεί το σημαντικότερο δημόσιο αρχαιολογικό Μουσείο της χώρας, από άποψη ιστορίας, πλήθους και πλούτου ευρημάτων, συμβολής στην αρχαιολογική επιστήμη και έρευνα. Οι ανάγκες για νέους εκθεσιακούς και λειτουργικούς χώρους, σύγχρονους χώρους συντήρησης, αποθήκευσης, γραφείων, εξυπηρέτησης επισκεπτών, εκπαιδευτικών προγραμμάτων, πωλητηρίου, βιβλιοθήκης. Η κτιριακή αναβάθμιση του ιστορικού κτιρίου, όπως έχει καταγραφεί από το ίδιο το προσωπικό του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, μας βρίσκουν σύμφωνους.
- Η σημασία του έργου της αναβάθμισης και επέκτασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, ως εμβληματικό έργο πολιτισμού, που αφορά τόσο το ίδιο το Μουσείο, κιβωτό της ελλαδικής πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά και την ευρύτερη περιοχή του κέντρου της Αθήνας είναι προφανής. Θεωρούμε συνεπώς αυτονόητο ότι τέτοια δημόσια έργα πολιτισμού θα έπρεπε να πρωτοπορούν στη διαδικασία με την οποία αποφασίζονται και εκτελούνται, δηλαδή με πλήρη διαφάνεια, λογοδοσία, ενημέρωση των πολιτών και τήρηση όλων των νόμιμων διαδικασιών. Σε αυτή τη βάση ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων θεωρεί ότι τα χρήματα για όλες τις μελέτες και για τον επερχόμενο αρχιτεκτονικό διαγωνισμό θα έπρεπε να έχουν διασφαλιστεί από το δημόσιο και διαφωνεί με τον κλειστό διαγωνισμό με συμμετοχή 10 αρχιτεκτονικών γραφείων του εξωτερικού, αντί για ανοιχτό διαγωνισμό ιδεών, καθώς αυτό αποτελεί προσβολή στον τεχνικό κόσμο της χώρας.
- Σχετικά με το κτιριολογικό πρόγραμμα και τις προδιαγραφές που θα τεθούν για τον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό επεσήμανε ότι, εκτός από τις ανάγκες σε τετραγωνικά μέτρα, πρέπει να τεθούν επιπλέον τα εξής ζητήματα ώστε να επιλεγεί η βέλτιστη τεχνικά, οικονομικά και κοινωνικά λύση:
1. Οι γεωλογικές/γεωτεχνικές μελέτες για την περιοχή της υπόγειας επέκτασης πρέπει να παρουσιαστούν δημόσια και να κριθούν από την επιστημονική κοινότητα. Γνωρίζουμε ότι στην περιοχή υπήρχαν ρέματα και υπάρχουν υπόγεια ύδατα, κάτι που θα έχει άμεση επίπτωση στο υπόγειο τμήμα του έργου. Έχοντας υπόψη το κακό προηγούμενο της Εθνικής Πινακοθήκης, που λάθος δεδομένα οδήγησαν σε εκτροχιασμό του αρχικού χρονοδιαγράμματος και του προϋπολογισμού του έργου της υπόγειας επέκτασης, οι γεωλογικές μελέτες πρέπει εκ των προτέρων να κριθούν και να αξιολογηθούν από τους ειδικούς.
2. Να μην παραμείνει κλειστό το κεντρικό και σημαντικότερο μουσείο της χώρας για μεγάλο διάστημα, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι επιπτώσεις στους επισκέπτες, τους μελετητές, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή του κέντρου. Με δεδομένη τη θέση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, τυχόν αποκλεισμός της περιοχής και μετατροπή της σε εργοτάξιο για μακρό χρονικό διάστημα θα έχει επιπτώσεις υποβάθμισης του δομημένου περιβάλλοντος και των χρήσεων στην ευρύτερη περιοχή, με σαφή αρνητικά κοινωνικά αποτελέσματα, που πρέπει με σωστό σχεδιασμό να αποφευχθούν.
3. Να συνυπολογιστεί η οικονομική δυνατότητα της χώρας και να προτιμηθούν λύσεις που προβλέπουν την υλοποίηση του έργου σε στάδια, ώστε να επιμεριστεί το κόστος και να αποφευχθεί το επί μακρόν κλείσιμο του Μουσείου και η όχληση στο κέντρο της πρωτεύουσας.
Η ενημέρωση των πολιτών και η δημόσια διαβούλευση για όλα τα παραπάνω κρίνονται απαραίτητες από τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων. Οι ίδιοι οι πολίτες που θα επιβαρυνθούν το κόστος ενός τέτοιου έργου, είναι αναγκαίο να γνωρίζουν το σκοπό, το κόστος, το χρονοδιάγραμμα και τις τυχόν εναλλακτικές.
-Επισημαίνουμε ότι δεν απαντήθηκαν από τον ΓΓ Πολιτισμού και πρόεδρο του Συμβουλίου κ. Γ. Διδασκάλου ερωτήματα που τέθηκαν τόσο με την προηγούμενη ανακοίνωση του ΣΕΑ όσο και προφορικά ενώπιον του Συμβουλίου, όπως το συνολικό κόστος του έργου, η τύχη της Προμελέτης Σκοπιμότητας-Βιωσιμότητας (που δεν έχει παρουσιαστεί ούτε εγκριθεί από αρμόδιο όργανο), ενώ δεν δόθηκαν διευκρινήσεις σχετικά με τη «διασύνδεση» του Μουσείου με το Ακροπόλ και το ΕΜΠ, που έχει πολλάκις αναγγελθεί από την πολιτική ηγεσία, κατά πόσον έχουν εξασφαλιστεί οι απαραίτητες συναινέσεις και αν θα αποτελεί τμήμα του επερχόμενου αρχιτεκτονικού διαγωνισμού.
Σας ενημερώνουμε επίσης ότι το ΔΣ του ΣΕΑ πραγματοποίησε συνάντηση με το ΔΣ του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ (συλλογικό όργανο των αρχιτεκτόνων) στις 1/2/2022 για το θέμα του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, με σκοπό τον συντονισμό ενεργειών για την τήρηση της διαφάνειας και όλων των θεσμικών διαδικασιών στα έργα πολιτισμού.
Επισημαίνουμε ότι ο Σύλλογος, παρότι αιτήθηκε να λάβει τις εισηγήσεις και τις τυχόν Μελέτες, δεν πήρε καμία απάντηση. Δεν έχει λάβει επίσης καμία απάντηση στο από 23-3-2021 αίτημα που έχει καταθέσει για να λάβει την Προμελέτη σκοπιμότητας και βιωσιμότητας» που εκπονήθηκε με χορηγία του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος». Παρότι τα έγγραφα αυτά δεν έχουν παρασχεθεί στον Σύλλογο, με ευθύνη της πολιτικής ηγεσίας επιλεγμένα στοιχεία «διέρρευσαν» στοχευμένα και δημοσιεύτηκαν από συγκεκριμένη δημοσιογράφο, πριν από την έναρξη της συνεδρίασης του Συμβουλίου Μουσείων.
Η Πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων Δέσποινα Κουτσούμπα παραβρέθηκε στο Συμβούλιο Μουσείων. Τόνισε ότι:
- Η ανάδειξη-αναβάθμιση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, με επέκταση των εγκαταστάσεών του υπογείως, είναι αναγκαία για το πλέον σημαντικό Μουσείο της χώρας και αίτημα όλων των αρχαιολόγων. Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο αποτελεί το σημαντικότερο δημόσιο αρχαιολογικό Μουσείο της χώρας, από άποψη ιστορίας, πλήθους και πλούτου ευρημάτων, συμβολής στην αρχαιολογική επιστήμη και έρευνα. Οι ανάγκες για νέους εκθεσιακούς και λειτουργικούς χώρους, σύγχρονους χώρους συντήρησης, αποθήκευσης, γραφείων, εξυπηρέτησης επισκεπτών, εκπαιδευτικών προγραμμάτων, πωλητηρίου, βιβλιοθήκης. Η κτιριακή αναβάθμιση του ιστορικού κτιρίου, όπως έχει καταγραφεί από το ίδιο το προσωπικό του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, μας βρίσκουν σύμφωνους.
- Η σημασία του έργου της αναβάθμισης και επέκτασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, ως εμβληματικό έργο πολιτισμού, που αφορά τόσο το ίδιο το Μουσείο, κιβωτό της ελλαδικής πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά και την ευρύτερη περιοχή του κέντρου της Αθήνας είναι προφανής. Θεωρούμε συνεπώς αυτονόητο ότι τέτοια δημόσια έργα πολιτισμού θα έπρεπε να πρωτοπορούν στη διαδικασία με την οποία αποφασίζονται και εκτελούνται, δηλαδή με πλήρη διαφάνεια, λογοδοσία, ενημέρωση των πολιτών και τήρηση όλων των νόμιμων διαδικασιών. Σε αυτή τη βάση ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων θεωρεί ότι τα χρήματα για όλες τις μελέτες και για τον επερχόμενο αρχιτεκτονικό διαγωνισμό θα έπρεπε να έχουν διασφαλιστεί από το δημόσιο και διαφωνεί με τον κλειστό διαγωνισμό με συμμετοχή 10 αρχιτεκτονικών γραφείων του εξωτερικού, αντί για ανοιχτό διαγωνισμό ιδεών, καθώς αυτό αποτελεί προσβολή στον τεχνικό κόσμο της χώρας.
- Σχετικά με το κτιριολογικό πρόγραμμα και τις προδιαγραφές που θα τεθούν για τον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό επεσήμανε ότι, εκτός από τις ανάγκες σε τετραγωνικά μέτρα, πρέπει να τεθούν επιπλέον τα εξής ζητήματα ώστε να επιλεγεί η βέλτιστη τεχνικά, οικονομικά και κοινωνικά λύση:
1. Οι γεωλογικές/γεωτεχνικές μελέτες για την περιοχή της υπόγειας επέκτασης πρέπει να παρουσιαστούν δημόσια και να κριθούν από την επιστημονική κοινότητα. Γνωρίζουμε ότι στην περιοχή υπήρχαν ρέματα και υπάρχουν υπόγεια ύδατα, κάτι που θα έχει άμεση επίπτωση στο υπόγειο τμήμα του έργου. Έχοντας υπόψη το κακό προηγούμενο της Εθνικής Πινακοθήκης, που λάθος δεδομένα οδήγησαν σε εκτροχιασμό του αρχικού χρονοδιαγράμματος και του προϋπολογισμού του έργου της υπόγειας επέκτασης, οι γεωλογικές μελέτες πρέπει εκ των προτέρων να κριθούν και να αξιολογηθούν από τους ειδικούς.
2. Να μην παραμείνει κλειστό το κεντρικό και σημαντικότερο μουσείο της χώρας για μεγάλο διάστημα, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι επιπτώσεις στους επισκέπτες, τους μελετητές, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή του κέντρου. Με δεδομένη τη θέση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, τυχόν αποκλεισμός της περιοχής και μετατροπή της σε εργοτάξιο για μακρό χρονικό διάστημα θα έχει επιπτώσεις υποβάθμισης του δομημένου περιβάλλοντος και των χρήσεων στην ευρύτερη περιοχή, με σαφή αρνητικά κοινωνικά αποτελέσματα, που πρέπει με σωστό σχεδιασμό να αποφευχθούν.
3. Να συνυπολογιστεί η οικονομική δυνατότητα της χώρας και να προτιμηθούν λύσεις που προβλέπουν την υλοποίηση του έργου σε στάδια, ώστε να επιμεριστεί το κόστος και να αποφευχθεί το επί μακρόν κλείσιμο του Μουσείου και η όχληση στο κέντρο της πρωτεύουσας.
Η ενημέρωση των πολιτών και η δημόσια διαβούλευση για όλα τα παραπάνω κρίνονται απαραίτητες από τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων. Οι ίδιοι οι πολίτες που θα επιβαρυνθούν το κόστος ενός τέτοιου έργου, είναι αναγκαίο να γνωρίζουν το σκοπό, το κόστος, το χρονοδιάγραμμα και τις τυχόν εναλλακτικές.
-Επισημαίνουμε ότι δεν απαντήθηκαν από τον ΓΓ Πολιτισμού και πρόεδρο του Συμβουλίου κ. Γ. Διδασκάλου ερωτήματα που τέθηκαν τόσο με την προηγούμενη ανακοίνωση του ΣΕΑ όσο και προφορικά ενώπιον του Συμβουλίου, όπως το συνολικό κόστος του έργου, η τύχη της Προμελέτης Σκοπιμότητας-Βιωσιμότητας (που δεν έχει παρουσιαστεί ούτε εγκριθεί από αρμόδιο όργανο), ενώ δεν δόθηκαν διευκρινήσεις σχετικά με τη «διασύνδεση» του Μουσείου με το Ακροπόλ και το ΕΜΠ, που έχει πολλάκις αναγγελθεί από την πολιτική ηγεσία, κατά πόσον έχουν εξασφαλιστεί οι απαραίτητες συναινέσεις και αν θα αποτελεί τμήμα του επερχόμενου αρχιτεκτονικού διαγωνισμού.
Σας ενημερώνουμε επίσης ότι το ΔΣ του ΣΕΑ πραγματοποίησε συνάντηση με το ΔΣ του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ (συλλογικό όργανο των αρχιτεκτόνων) στις 1/2/2022 για το θέμα του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, με σκοπό τον συντονισμό ενεργειών για την τήρηση της διαφάνειας και όλων των θεσμικών διαδικασιών στα έργα πολιτισμού.